Đề xuất người điều khiển mô tô, xe gắn máy phải kiểm tra sức khỏe định kỳ

Đề xuất khám sức khỏe định kỳ đối với mọi người lái xe

Tại dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ Công an đề xuất quy định: Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông phải có sức khỏe phù hợp với từng loại phương tiện được phép điều khiển. Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về tiêu chuẩn sức khỏe, khám sức khỏe định kỳ đối với người lái xe, xây dựng cơ sở dữ liệu về khám sức khỏe của người lái xe.

Dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ đề xuất quy định người lái xe mô tô, xe gắn máy cũng phải khám sức khỏe định kỳ.

Điều này đồng nghĩa với việc tới đây, không chỉ riêng lái xe ô tô kinh doanh vận tải phải khám sức khỏe định kỳ mà còn áp dụng với cả người lái xe mô tô, xe gắn máy, xe ô tô cá nhân.

Chia sẻ với PV Báo Giao thông về đề xuất này, PGS.TS Phạm Việt Cường, Trường Đại học Y tế công cộng cho biết, hiện nay, yêu cầu về giấy khám sức khỏe của người lái xe mô tô, xe gắn máy được sử dụng trong việc thi giấy phép lái xe (GPLX) hoặc khi đổi lên hạng GPLX.

Cho rằng việc quy định khám sức khỏe định kỳ cho tất cả người lái xe giúp đảm bảo người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đủ sức khỏe, góp phần bảo đảm TTATGT là cần thiết, song ông Cường nhìn nhận sẽ khó thực thi trong thực tế.

Hiện nay, chỉ quy định GPLX ô tô có thời hạn, hết thời hạn, người dân có nhu cầu lái xe tiếp phải thi lại, kiểm tra lại sức khỏe để nộp giấy khám sức khỏe làm điều kiện để được thi sát hạch cấp lại bằng lái xe.

Lái xe ô tô kinh doanh vận tải sẽ phải thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ theo quy định tại Nghị định 10/2020 và Thông tư liên tịch số 24 giữa Bộ Y tế và Bộ GTVT.

Cụ thể, người sử dụng lái xe ô tô có trách nhiệm tổ chức khám sức khỏe định kỳ và thực hiện đầy đủ các quyền lợi của người lao động (bao gồm cả lái xe, nhân viên phục trên xe), do đó, có cơ sở để giám sát việc thực thi.

Theo chuyên gia, đề xuất này khám sức khỏe định kỳ người lái xe mô tô, xe gắn máy chỉ nên khuyến cáo thay vì đưa vào Luật mang tính bắt buộc.

"Tuy nhiên, với xe máy, giống như các nước trên thế giới, hiện nay, tại Việt Nam cũng không quy định thời hạn GPLX. Do đó, nếu quy định kiểm tra sức khỏe định kỳ với người lái xe máy sẽ tạo ra độ vênh giữa các quy định. Trường hợp bắt buộc phải thực hiện, cần tính toán cách triển khai thế nào, bao lâu thì khám một lần, khám xong đưa kết quả về đâu, sử dụng kết quả đó nhằm mục đích gì", ông Cường nêu ý kiến.

Đồng quan điểm, TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh VP Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, hiện nay GPLX đối với người lái xe mô tô, xe gắn máy không quy định thời hạn nên cũng không cần thiết phải đưa quy định kiểm tra sức khỏe định kỳ với đối tượng này vào Luật.

Theo ông Tạo, điều này có thể gây phiền hà cho người dân. Thay vì đề xuất trên, có thể tăng cường tuyên truyền cho người dân hiểu được nếu sức khỏe không đảm bảo để lái xe thì không nên điều khiển phương tiện.

Một chuyên gia giao thông cũng cho biết, báo chí từng phản ánh rất nhiều về tình trạng mua bán giấy khám sức khỏe. Chỉ với 200 nghìn đồng dễ dàng có được loại giấy này mà không phải đến cơ sở y tế thăm khám.

"Nếu quy định ban hành không giải được bài toán kiểm soát, giám sát thế nào về việc khám sức khỏe của người lái xe mô tô, xe gắn máy, không thuyết phục được người dân về ý nghĩa, hiệu quả mang lại; có thể sẽ nảy sinh tái diễn tình trạng mua bán giấy khám sức khỏe tràn lan khiến việc thu thập dữ liệu sức khỏe người lái xe không chính xác lại tốn kém thêm chi phí cho người dân", chuyên gia này nhìn nhận.

Ngoài ra, theo thống kê có khoảng 45,5 triệu xe máy đang lưu hành, nếu mỗi xe máy do một người lái xe điều khiển, số tiền chi phí giấy khám sức khỏe mỗi lần cho tất cả đối tượng này thấp nhất có thể lên đến 9,1 nghìn tỷ đồng. Đây là con số không hề nhỏ.

Theo các chuyên gia y tế và giao thông, cần cân nhắc đề xuất này để đảm bảo việc thực hiện được khả thi, tránh gây lãng phí, tốn kém cho nhân dân.

Phân loại phương tiện để quy định hợp lý

Chỉ huy một Đội CSGT đường bộ tại Hà Nội cũng nhìn nhận, quy định lái xe ô tô kinh doanh vận tải bắt buộc phải khám sức khỏe định kỳ như hiện nay là hợp lý.

Ngoài ra, trong quá trình tuần tra kiểm soát, không ít lần lực lượng chức năng gặp tình huống người lái xe đang điều khiển ô tô đột ngột lịm đi khoảng mấy phút, gây ra tai nạn giao thông.

"Ban đầu nghĩ họ say rượu nhưng khi điều tra cho thấy họ bị ốm nặng, nhiều người bị ung thư phải uống thuốc điều trị gây ra tác dụng phụ. Do đó, nên quy định khám sức khỏe định kỳ với lái xe cá nhân, thời gian có thể 1-2 năm/lần, dữ liệu khám sức khỏe được cập nhật trực tuyến vào hệ thống cơ sở dữ liệu sức khỏe người lái xe do Bộ Y tế xây dựng để kiểm soát, có biện pháp thu hồi GPLX đối với những người không đảm bảo điều kiện về sức khỏe", vị chỉ huy này nêu ý kiến.

Nếu không giải được bài toán kiểm soát, giám sát thế nào việc khám sức khỏe của người lái xe mô tô, xe gắn máy, không thuyết phục được người dân về ý nghĩa, hiệu quả mang lại; có thể sẽ nảy sinh tái diễn tình trạng mua bán giấy khám sức khỏe tràn lan, khiến việc thu thập dữ liệu sức khỏe người lái xe không chính xác lại tốn kém cho người dân.

Chuyên gia giao thông

Đối với người lái xe mô tô, xe gắn máy, nên phân loại để quy định cho hợp lý. Có thể quy định khám sức khỏe định kỳ vài năm một lần với người lái xe mô tô phân khối lớn. Thực tế hiện nay, tiêu chí về giấy khám sức khỏe khi sát hạch lái xe, mức xử phạt vi phạm của loại phương tiện này cũng khác so với mô tô, xe gắn máy thông thường bởi tốc độ cho phép di chuyển lớn hơn, tiềm ẩn nhiều rủi ro về ATGT hơn.

Tuy nhiên, với người lái xe máy có lẽ chỉ nên khuyến cáo, nếu đưa vào luật sẽ trở thành quy định bắt buộc và phải thực hiện. Lúc này cần tính toán thời gian định kỳ là bao lâu để tránh gây ảnh hưởng, tốn kém chi phí của người dân.

Đồng quan điểm, một chuyên gia y tế cho biết, việc khám sức khỏe định kỳ là khá tốt, tuy nhiên nếu thực hiện đại trà cho tất cả người lái xe (kể cả xe gia đình, xe mô tô, xe gắn máy) cần xem xét thêm mục đích để làm gì.

Hiện nay, đối với lái xe ô tô kinh doanh vận tải do hoạt động thường xuyên và kéo dài nên cần giám sát quản lý chặt, nhưng đối với người lái xe gia đình thì thỉnh thoảng mới điều khiển phương tiện nên có phần chưa phù hợp.

Theo chuyên gia này, nếu bắt buộc phải khám sức khỏe với người lái xe tất cả các phương tiện thì chỉ nên quy định một số nhóm đối tượng cần phải thực hiện. Đơn cử như người già (trên 60 tuổi) hoặc các đối tượng có bệnh lý nền về tim mạch, hô hấp mạn tính mà ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, khả năng đi lại của họ. Các đối tượng không có bệnh lý nền, bệnh lý mạn tính có thể chưa cần thiết.

Yến Chi