Đề xuất miễn thuế cho hộ kinh doanh có mức doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) cho rằng để đảm bảo công bằng, khuyến khích hộ kinh doanh kê khai trung thực và tuân thủ thuế cần quy định mức doanh thu miễn thuế với đối tượng này lên 1 tỷ đồng/năm và không truy thu giai đoạn trước.
(Ảnh minh họa)
Không truy thu thuế giai đoạn trước
Chủ tịch VTCA cho biết, theo Nghị định 70, từ ngày 1/6 năm nay, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên phải áp dụng hóa đơn điện tử kết nối từ máy tính tiền. Từ 1/1/2026, sẽ chính thức xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị.
Bà Cúc chia sẻ, trong quá trình triển khai Nghị định 68, bà đã đồng hành cùng các ngân hàng, doanh nghiệp lớn như các công ty sữa - những đơn vị thường xuyên mua hàng hóa, dịch vụ từ các hộ và cá nhân kinh doanh. Trên thực tế, nhiều hộ kinh doanh vì phải gánh thêm nhiều chi phí ngầm như quản lý, bảo kê nên họ phải tìm cách giảm doanh thu khai báo để cân đối chi phí và nghĩa vụ thuế.
Nghĩa vụ nộp thuế đã được ghi nhận trong Hiến pháp và phần lớn doanh nghiệp đều mong muốn nộp thuế đầy đủ, đúng quy định. Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp, cá nhân cố tình trốn thuế, gian lận thuế, không kê khai trung thực hoặc buôn bán hàng hóa kém chất lượng, độc hại, hàng nhập lậu. Đó là những hành vi đi ngược lại nghĩa vụ công dân.
Người kinh doanh phải hướng đến sự thiện lương, tử tế và văn minh. Không thể vì lợi ích riêng mà làm tổn hại đến xã hội. Chúng tôi mong muốn cơ quan quản lý nhà nước và người nộp thuế cùng chung tay vừa giảm bớt gánh nặng thuế, vừa nâng cao tính tuân thủ, để việc thu thuế được công bằng, minh bạch và bền vững hơn.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch VTCA
“Họ nói rằng nếu mức thuế chỉ khoảng 1,5%, họ sẵn sàng kê khai đầy đủ và nộp đúng. Và như vậy mới đảm bảo công bằng và minh bạch,” bà Cúc cho biết.
Từ thực tế đó, bà đề xuất mức doanh thu miễn thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh là 1 tỷ đồng/năm.
Bà lý giải: “Với doanh thu 1 tỷ đồng, nhân với tỷ lệ lãi 16%, thu nhập của họ chỉ khoảng 13,3 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, Luật Thuế TNCN (sửa đổi) hiện đang đề xuất mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế là 15,5 triệu đồng, và 6,2 triệu đồng cho mỗi người phụ thuộc. Như vậy, rõ ràng giữa người làm công ăn lương và hộ kinh doanh cá thể hiện vẫn còn sự chênh lệch, chưa thật sự phù hợp”.
Chủ tịch VTCA cho biết, thực tế doanh thu của nhiều hộ kinh doanh hiện nay rất lớn, nhưng mức kê khai thuế lại thấp hơn nhiều. Thời gian đầu triển khai chính sách mới, đã có tình trạng nhiều hộ kinh doanh không dám chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt vì lo ngại doanh thu bị cơ quan thuế phát hiện thay đổi.
“Tuy nhiên, thực tế là thuế suất không hề thay đổi, vẫn chỉ ở mức 1,5%. Vấn đề nằm ở chỗ trước đây nhiều hộ kê khai rất thấp, thậm chí không kê khai, trong khi doanh thu thực tế cao gấp 10 - 15 lần so với số liệu khai báo”, bà Cúc chỉ rõ.
Trước thực tế trên, bà cho rằng cần có chính sách khuyến khích để người kinh doanh tự nguyện kê khai doanh thu trung thực. “Rất nhiều người hỏi tôi rằng: Lâu nay chưa kê khai thuế, họ bán hàng thương mại điện tử doanh thu vài tỷ đồng nếu bây giờ họ kê khai bổ sung thì có bị truy thu hay phạt không? Họ thực sự rất lo lắng”, bà Nguyễn Thị Cúc chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Cúc cho rằng, nếu muốn khuyến khích người dân và hộ kinh doanh tự giác kê khai trung thực tại thời điểm này thì cần có chính sách không truy thu thuế trong 8 - 10 năm trước. Bởi đây là lỗi lo đầu tiên của hộ kinh doanh. Họ lo bị truy thu thuế đối với giai đoạn trước đây khi chưa kê khai hoặc kê khai doanh thu, thu nhập ở mức thấp. Nếu vẫn để mức doanh thu kê khai thấp và vẫn giữ tâm lý sợ bị truy thu, người kinh doanh sẽ tiếp tục giấu doanh thu, không mạnh dạn kê khai thật.
Bên cạnh đó là vấn đề xử lý hàng tồn kho khi chuyển đổi. “Nếu khi chuyển sang doanh nghiệp mà xuất hóa đơn có hóa đơn đầu vào hợp lý, thì chi phí đầu vào sẽ tăng. Tuy nhiên, nếu phải lập hội đồng hoặc trung tâm định giá hàng tồn kho để có chứng từ hợp lý đưa vào xác định thu nhập khi tính thuế TNDN thì cần được hướng dẫn rõ ràng để đảm bảo tuân thủ đúng quy định,” bà Cúc nêu ý kiến và đề nghị cơ quan thuế sớm có giải pháp phù hợp, tháo gỡ vướng mắc thực tế cho người nộp thuế.
Chủ tịch VTCA bà Nguyễn Thị Cúc.
Sẽ có Nghị định riêng về quản lý hộ kinh doanh
Bà Nguyễn Thị Cúc cũng đánh giá, hóa đơn điện tử là một bước tiến văn minh, rất tích cực, song các đơn vị cung cấp phần mềm cần có biện pháp hỗ trợ phù hợp, đặc biệt là đối với người lớn tuổi hoặc những người gặp khó khăn trong thao tác điện tử.
Theo bà, điều quan trọng là khuyến khích người dân sử dụng hóa đơn điện tử toàn diện, bởi khi đó cách tính thuế sẽ minh bạch, rõ ràng, người nộp thuế không còn tâm lý lo sợ hay phải tìm cách giảm doanh thu để né thuế. “Đó chính là mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp và doanh nhân”, bà Cúc chia sẻ.
Về nội dung này, ông Đặng Ngọc Minh, Phó cục trưởng Cục Thuế cho biết, thời gian tới, cơ quan thuế sẽ xây dựng dự thảo nghị định riêng về quản lý hộ kinh doanh, đồng thời tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành.
Theo ông Minh, tinh thần chung là chuyển đổi mô hình quản lý hộ kinh doanh, từng bước xóa bỏ hình thức hộ khoán, chuyển sang kê khai thuế, nâng cao tính tuân thủ của người dân – tự khai, tự nộp và tự chịu trách nhiệm. Trong bối cảnh hiện nay, với hệ thống hóa đơn điện tử, cơ quan thuế có thể xác định được các giao dịch phát sinh, đặc biệt là với các doanh nghiệp lớn.
Về biện pháp quản lý thanh toán, ông Minh cho biết, hiện có tình trạng nhiều người cùng đứng tên thanh toán thay cho một hộ kinh doanh, chia nhỏ dòng tiền vào các tài khoản cá nhân khác nhau. Tuy nhiên, cơ quan thuế hoàn toàn có thể phát hiện được nhờ hệ thống dữ liệu điện tử.
Ví dụ, MISA đã đề xuất giải pháp công nghệ giúp xác định tại một địa điểm cụ thể có bao nhiêu giao dịch thanh toán phát sinh trong tháng, qua đó hỗ trợ cơ quan thuế trong việc phân tích và kiểm soát doanh thu thực tế.
“Chúng tôi sẽ tập trung trước vào các hộ có doanh thu lớn, đảm bảo việc quản lý thuế hiệu quả và minh bạch”, ông Minh nói.
