Đề xuất áp thuế 17% đối với cá nhân kinh doanh: Có hợp lý?

Xóa thuế khoán, cá nhân kinh doanh có thể chịu thuế suất 17%

Một trong những điểm đáng chú ý tại dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) được Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định là rà soát lại mức doanh thu chịu thuế đối với thu nhập từ kinh doanh.

Theo quy định tại Điều 10 Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, cá nhân kinh doanh nộp thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ trên doanh thu đối với từng lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh doanh.

Bỏ thuế khoán, Bộ Tài chính đề xuất cá nhân kinh doanh chịu thuế 17%. Ảnh minh họa

Doanh thu là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền hoa hồng, tiền cung ứng dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

Trường hợp cá nhân kinh doanh không xác định được doanh thu thì cơ quan thuế có thẩm quyền ấn định doanh thu theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Để thực hiện chủ trương bỏ hình thức thuế khoán từ ngày 1/1/2026, Dự thảo luật bổ sung phương thức tính thuế trên thu nhập đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú có doanh thu năm trên mức quy định của Chính phủ được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất 17%.

Trong đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế.

Quy định này tương đương với quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa đang được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 67/2025/QH15: áp dụng thuế suất 17% đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng.

Đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu năm dưới mức quy định của Chính phủ thì vẫn giữ phương thức tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành.

Nên chia theo lĩnh vực và quy mô doanh thu để quản lý thuế

Trao đổi với PV Báo điện tử VOV, ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín (Trọng Tín Tax) cho rằng, đề xuất này là phù hợp với tư duy phân loại cá nhân, hộ kinh doanh theo lĩnh vực và quy mô doanh thu để quản lý thuế. Những cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu lớn áp dụng mức thuế suất 17% trên thu nhập tính thuế sẽ đảm bảo việc đồng bộ chính sách với Luật thuế TNDN.

Tuy nhiên, theo ông Được, cần tham chiếu các quy định có liên quan để xây dựng phương án phân loại hộ kinh doanh cho phù hợp.

“Nên phân chia cá nhân, hộ kinh doanh làm 2 nhóm. Nhóm trên mức doanh thu quy định thì áp thuế suất 17%, còn dưới mức đó, áp dụng phương pháp hiện hành doanh thu nhân (x) tỷ lệ, chỉ cần dùng hóa đơn điện tử kết nối với máy tính tiền. Còn mức doanh thu bao nhiêu để lựa chọn phương án áp dụng thì Chính phủ quy định sau”, ông Nguyễn Văn Được nêu ý kiến.

Hiện nay, hộ kinh doanh phải nộp thuế tính trực tiếp trên doanh thu bao gồm doanh thu nhân (x) tỷ lệ tính thuế bao gồm cả hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thực hiện đầy đủ hóa đơn, chứng từ và chế độ kế toán đơn giản theo Thông tư 88/2021/TT-BTC gồm 7 tài khoản và sổ kế toán.

“Chính sách thuế hộ kinh doanh hiện hành gây ra tình trạng thuế chồng thuế, lỗ vẫn phải nộp thuế và ngược lại lãi nhiều lại nộp thuế ít tạo sự bất bình đẳng và làm méo mó giao dịch kinh tế. Đây đang là khó khăn, gánh nặng lớn cho các hộ kinh doanh trong bối cảnh bỏ thuế khoán và minh bạch nghĩa vụ thuế”, ông Được nêu thực tế.

Do đó, Tổng Giám đốc Trọng Tín Tax đề xuất, việc quản lý thuế, hóa đơn, chứng từ và áp dụng chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh chia theo lĩnh vực và quy mô doanh thu.

Theo đó, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng (loại 1) được miễn thuế không phải thực hiện hóa đơn điện tử, chế độ kế toán tạo thuận lợi và giảm áp lực chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh, đồng thời tiết giảm nguồn lực của cơ quan thuế và xã hội.

Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu (loại 2 và 3) tức là doanh thu nhân (x) tỷ lệ thuế. Đồng thời, sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế theo quy định tại Nghị định 70, nhưng “không phải thực hiện chế độ kế toán”, trừ trường hợp hộ kinh doanh tự nguyện thực hiện chế độ kế toán khi có nhu cầu quản lý minh bạch tài chính.

“Phương án này có tính khả thi cao đảm bảo ngân sách nhà nước thu đúng, thu đủ, tạo sự công bằng, bình đẳng và minh bạch trong kinh doanh cũng như nghĩa vụ thuế, đồng thời giảm áp lực chi phí tuân thủ khi người nộp thuế không có nhu cầu hoặc chưa có nhu cầu về quản trị tài chính, bán hàng thông qua chế độ kế toán”, Tổng Giám đốc Trọng Tín Tax nêu rõ.

Cần tăng ngưỡng doanh thu tính thuế lên 1 tỷ đồng/năm

Cùng quan điểm, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas cho rằng, mục đích cuối cùng của chính sách thuế không hẳn là thu từng đồng thuế nhỏ mà là sự công bằng, cũng như nuôi dưỡng nguồn thu, để trong tương lai, khi người nộp thuế mở rộng hoạt động kinh doanh thì có thể đóng góp một khoản thuế lớn cho ngân sách. Để làm được điều này, phải nuôi dưỡng hoạt động kinh doanh khi họ mới ra kinh doanh, bởi vì đó là giai đoạn khó khăn nhất mà người kinh doanh cần sự hỗ trợ.

Do đó, để dung hòa được cả hai khía cạnh: sự công bằng với hộ kinh doanh và sự quản lý của Nhà nước, ông Lê Văn Tuấn cho rằng, nên xem xét ngưỡng doanh thu đóng thuế là 1 tỷ đồng/năm.

“Nên tăng ngưỡng doanh thu tính thuế lên 1 tỷ đồng/năm, tức doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm mới thực hiện nghĩa vụ thuế. Đồng thời, thực hiện việc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền ngay khi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, bất kể doanh thu bao nhiêu, điều này giúp hài hòa lợi ích của hộ kinh doanh và sự quản lý Nhà nước và cũng công bằng hơn với hộ kinh doanh khi thực hiện chính sách thuế”, Giám đốc Keytas đề xuất.

Cẩm Tú/VOV.VN