Đề xuất áp mức lương 'chuyên gia cao cấp' đối với giáo sư: Bộ Nội vụ nói gì?

Về đề xuất nhà giáo được bổ nhiệm chức danh giáo sư được áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp, theo Bộ Nội vụ, hiện nay, nhà giáo đang xếp lương ở chức danh giảng viên cao cấp được bổ nhiệm chức danh giáo sư được xếp lên 1 bậc liền kề hoặc được cộng thêm 3 năm tính hưởng phụ cấp thâm niên vượt khung đối với trường hợp đã xếp bậc cuối cùng.

Như vậy, việc xếp lương khi bổ nhiệm giáo sư đã được thực hiện cao hơn các ngành nghề khác.

Bộ GD&ĐT điều chỉnh bảng lương đối với giáo sư theo hướng áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp.

Bảng lương chuyên gia cao cấp tại Nghị định 204/2004/NĐ-CP của Chính phủ về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang chỉ áp dụng đối với các đối tượng là chuyên gia cao cấp theo Quy định số 180 năm 2024 của Ban Bí thư về chuyên gia cao cấp và Nghị định số 92 năm 2025 của Chính phủ quy định về chế độ, chính sách đối với chuyên gia cao cấp.

“Vì vậy, đối với đề xuất nhà giáo được bổ nhiệm chức danh giáo sư được áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp, Bộ Nội vụ đề nghị Bộ GD&ĐT báo cáo Ban Bí thư theo đúng Quy định số 180”, Bộ Nội vụ góp ý.

Không phát sinh nhiều ngân sách

Tại Tờ trình Dự thảo nghị định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo, Bộ GD&ĐT cho rằng, chức danh giáo sư là chức danh cao nhất của giảng viên nhưng hiện đang xếp chung với phó giáo sư và các chức danh giảng viên cao cấp hạng I khác. Mặc dù đã được xếp cao hơn 1 bậc khi bổ nhiệm chức danh giáo sư nhưng việc sử dụng chung thang lương chưa thể hiện được cấp bậc, vị trí, vai trò dẫn dắt chuyên môn, khai phá và sáng tạo tri thức mới của giáo sư.

Từ thực tế đó, Bộ GD&ĐT đề xuất điều chỉnh bảng lương đối với giáo sư theo hướng áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp (3 bậc: 8,8 - 9,4 -10,0).

Theo bộ này, việc giáo sư được xếp lương của chuyên gia cao cấp đảm bảo thực hiện chủ trương “Lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”.

Giáo sư hiện đang là chức danh cao nhất, thể hiện năng lực, uy tín khoa học và vai trò dẫn dắt chuyên môn, khai phá và sáng tạo tri thức mới đối với lĩnh vực được bổ nhiệm chức danh, là nhân tố quan trọng tác động trực tiếp đối với các hoạt động phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Xét theo tiêu chuẩn, điều kiện của chuyên gia cao cấp theo quy định thì giáo sư cũng có sự tương đồng với chuyên gia cao cấp.

Do đó, dù không khẳng định giáo sư là chuyên gia cao cấp nhưng việc áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp đối với giáo sư là phù hợp vị trí, vai trò của giáo sư.

Bộ GD&ĐT cũng dự kiến, việc điều chỉnh lương đối với giáo sư không làm phát sinh nhiều ngân sách của nhà nước.

Theo số liệu năm học 2023-2024, cả nước có 668 giáo sư, trong đó có 473 giáo sư làm việc trong các cơ sở giáo dục công lập và 195 giáo sư làm việc trong các cơ sở giáo dục ngoài công lập, chiếm tỉ lệ xấp xỉ 0,97% so với số lượng giảng viên đại học.

Các trường hợp này hiện đang áp dụng bảng lương chuyên viên cao cấp với hệ số từ 6,2 đến 8,0. Như vậy, nếu được áp dụng mức lương của chuyên gia cao cấp thì sẽ được áp dụng hệ số lương 8,8 và mức chênh lệch trung bình là 1,7, tính theo mức lương cơ sở thì mức chi phí phát sinh mỗi tháng là:

1,7 x 2.340.000 đồng x 473 người (chỉ tính công lập) = gần 1,9 tỉ đồng.

Nhưng về cơ bản, các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu có chức danh giáo sư đang tự chủ chủ yếu mức độ 3, 2 và tiến tới sẽ tăng mức tự chủ. Do đó, tiền lương chi trả cho giáo sư về cơ bản không làm phát sinh ngân sách nhà nước.

Ngân sách phát sinh chủ yếu cho đối tượng giáo viên mầm non, phổ thông do chiếm số lượng lớn. Theo tính toán, ngân sách sẽ phát sinh khoảng 1.652 tỉ đồng/tháng nếu tăng hệ số lương đặc thù cho giáo viên các cấp học. Tuy nhiên, với đề xuất này, Bộ Nội vụ cho rằng việc quy định hệ số lương đặc thù cho nhà giáo hiện nay chưa có cơ sở chính trị, pháp lý.

Hà Linh