Để dân 'tự nguyện' sang tên, đổi chủ

Người dân đến làm thủ tục đăng kí ô tô tại Phòng CSGT Công an TP Hà Nội tại địa chỉ 86 phố Lý Thường Kiệt

Pháp luật đã quy định phải sang tên, đăng ký xe chính chủ khi mua bán.

Tuy nhiên, nguyên tắc việc mua bán, sang tên đổi chủ là quyền dân sự của hai bên bán và mua, không thể áp đặt bắt buộc được. Cơ quan có thẩm quyền cũng không thể biết khi nào hai bên đã chuyển giao cho nhau.

Vì vậy, có nhiều người mua xe chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc sang tên đổi chủ, nên với những phương tiện có giá trị không quá cao như xe máy, xe máy điện người dân thường mua bán với giấy viết tay, không làm thủ tục chuyển nhượng đúng quy định, nói cách khác là quên đi quyền lợi của mình.

Đến khi xảy ra chuyện gặp rắc rối pháp lý, họ mới cuống cuồng lên tìm chủ cũ chiếc xe, nhiều khi không thể tìm được nữa vì xe đã sang nhượng nhiều lần. Rắc rối này, không chỉ ảnh hưởng đến người đang sở hữu xe, chủ xe trên giấy tờ, mà cả cơ quan chức năng.

Chính vì vậy, việc đơn giản hóa thủ tục sang tên, đăng ký xe như đề xuất của Bộ Công an là rất phù hợp với thực tiễn.

Tuy nhiên, đây chỉ nên là giải pháp tình thế và chỉ áp dụng được trong một giai đoạn nhất định. Bởi nếu kéo dài việc áp dụng quy định “xe mua bán qua nhiều đời chủ, người mua cuối được quyền đăng ký sở hữu”, thì có thể tạo kẽ hở cho xe gian lận, xe trộm cắp được hợp pháp hóa. Đây cũng là vấn đề các cơ quan chức năng cần lưu tâm, có giải pháp triển khai cụ thể, minh bạch, để tránh việc hợp pháp hóa xe gian.

Còn về lâu dài, muốn siết chặt việc sang tên đổi chủ, xử phạt khi có hành vi vi phạm liên quan đến chiếc xe thì phải gắn chủ xe với quyền sở hữu tài sản như nhiều nước đang áp dụng.

Cụ thể, có thể đưa ra quy định khi xảy ra việc vi phạm liên quan đến chiếc xe, dù xe đã được chuyển giao cho người khác nhưng chưa đăng ký thì chủ xe cũ vẫn bị liên đới trách nhiệm, chịu xử phạt. Còn với người đã mua xe, có thể áp dụng quy định khi xảy ra sự việc (TNGT, trộm cắp), nếu cơ quan chức năng xác định xe chưa được sang tên và không tìm ra chủ cũ thì có thể tịch thu, đấu giá.

Như vậy, tự khắc những người bán xe đều phải lo sang tên để tránh trách nhiệm về sau; người mua xe tự khắc đòi quyền sang tên đổi chủ để được pháp luật bảo vệ quyền sở hữu tài sản.

Hơn nữa, việc đăng ký chính chủ cũng sẽ góp phần rất quan trọng vào việc xử phạt nguội. Hiện nay, việc phạt nguội với ô tô đã được thực hiện khá tốt, song đối với xe máy thì còn nan giải, nguyên nhân chính là nhiều xe sang nhượng nhiều lần, không rõ ai là chủ thực sự.

Luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội)