Đảng bộ Bộ Công Thương: Đẩy mạnh xây dựng và thi hành pháp luật là 'đột phá của đột phá'

Đồng chí Nguyễn Hồng Diên - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương chủ trì Hội nghị tổng kết công tác Đảng năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026

Ngày 18/12/2025, tại trụ sở Bộ Công Thương, Đảng bộ Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị tổng kết công tác Đảng năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Hồng Diên - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Tại Hội nghị, đồng chí Ngô Đức Minh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế đã trình bày tham luận về công tác tham mưu, lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy trong thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới gắn với nhiệm vụ ngành Công Thương.

Xác định xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá”

Về quan điểm và chủ trương mới, Nghị quyết số 66-NQ/TW nhấn mạnh việc bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong xây dựng và thi hành pháp luật; tăng cường kiểm soát quyền lực; chống tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm và bảo đảm sự tham gia rộng rãi của nhân dân, tổ chức, doanh nghiệp. Nghị quyết xác định xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá”; yêu cầu pháp luật phải gắn chặt với thực tiễn, phù hợp với điều kiện Việt Nam; nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, gắn xây dựng với thực thi; xác định đầu tư cho xây dựng pháp luật, thể chế là đầu tư cho phát triển.

Trọng tâm của công tác này là tập trung loại bỏ cơ bản những “điểm nghẽn” nhằm xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, hiện đại. Song song với đó, quy trình xây dựng văn bản pháp luật sẽ được cải tiến theo hướng xác định rõ trách nhiệm, tăng cường tính thực tiễn và đảm bảo công khai, minh bạch thông qua việc lấy ý kiến rộng rãi từ xã hội, các chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp. Đặc biệt, công tác thi hành pháp luật cần được đẩy mạnh nhằm nâng cao hiệu quả thực thi, trong đó chú trọng siết chặt trách nhiệm của người đứng đầu, đồng thời phát huy vai trò giám sát của nhân dân và các tổ chức xã hội. Để tạo nền tảng vững chắc, việc xây dựng đội ngũ cán bộ pháp luật chất lượng cao cũng được ưu tiên thông qua các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và tuyển chọn những nhân tố am hiểu pháp luật, có năng lực thực tiễn đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng và tính Đảng xuyên suốt trong công tác pháp luật

Tại Bộ Công Thương, công tác lãnh đạo và chỉ đạo đã được triển khai quyết liệt nhằm bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật, phát huy cao độ tính Đảng trong xây dựng và thi hành pháp luật.

Đồng chí Ngô Đức Minh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, Bộ Công Thương luôn chú trọng phát huy cao độ tính Đảng và bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong mọi khâu từ xây dựng đến thi hành pháp luật

Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã ban hành Quyết định số 1737/QĐ-BCT ngày 18/6/2025 ban hành Chương trình hành động của Bộ Công Thương thực hiện Nghị quyết số 140/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW. Xây dựng Kế hoạch số 06-KH/ĐUB ngày 15/5/2025 về việc tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW.

Bên cạnh đó, lồng ghép việc thực hiện Quy định số 178-QĐ/TW của Bộ Chính trị với việc ban hành Thông tư số 47/2025/TT-BCT quy định về xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Công Thương bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng thống nhất, xuyên suốt trong toàn bộ hoạt động xây dựng pháp luật của Bộ. Thông qua Nghị quyết số 25-NQ/ĐUB ngày 07/11/2025 về đổi mới, nâng cao công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật của Bộ Công Thương giai đoạn đến 2030 với giải pháp cụ thể, đột phá.

Song song với đó là nỗ lực đổi mới tư duy, định hướng xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển. Nghị quyết số 25-NQ/ĐUB của Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương đã giao trách nhiệm cho cấp ủy, người đứng đầu đơn vị thuộc Bộ trong việc xây dựng văn hóa thượng tôn Hiến pháp, pháp luật tại cơ quan, đơn vị; quán triệt quan điểm “người dân, doanh nghiệp được làm tất cả những gì pháp luật không cấm” và “cán bộ, công chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép”.

Ban Thường vụ Đảng ủy cũng đã lãnh đạo việc đánh giá, tổng kết việc thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về Định hướng xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và thực hiện Quyết định số 745/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI của Chính phủ” với việc ban hành Văn bản số 4704/BCT-PC ngày 27/6/2025 kiến nghị Chính phủ và UBTVQH. Theo đó, các kiến nghị đã được thông qua tại Nghị quyết số 105/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Chương trình lập pháp 2026.

Về việc rà soát, kiến nghị giải pháp tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật để cơ bản hoàn thành trong năm 2025, Đảng ủy Bộ Công Thương đã có các Văn bản số 39-CV/ĐUB ngày 04/8/2025; Báo cáo số 11-BC/ĐUB ngày 28/8/2025 gửi Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế (Đảng ủy Bộ Tư pháp) về kết quả rà soát, đề xuất khó khăn, vướng mắc của pháp luật và phương án xử lý.

Trên cơ sở đó, Ban Thường vụ đã lãnh đạo, chỉ đạo ban hành: Nghị quyết 235/2025/QH15; Nghị quyết số 66.6/2025/NQ-CP ngày 28/10/2025 của Chính phủ quy định về xử lý khó khăn, vướng mắc trong giao quyền phê duyệt một số nội dung trong hoạt động dầu khí và trình 38 Nghị định khác để thực hiện nội dung này.

Về việc tham mưu sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp đơn vị hành chính, gắn với phân cấp, phân quyền tối đa theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”: Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã chỉ đạo khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ ban hành 02 Nghị định: Nghị định số 139/2025/NĐ-CP và Nghị định số 146/2025/NĐ-CP; xây dựng, ban hành theo thẩm quyền 10 Thông tư liên quan; tổ chức nhiều hoạt động tổ chức triển khai như tập huấn, cử cán bộ đi địa phương…

Về việc rà soát, hoàn thiện pháp luậtvề điều kiện đầu tư kinh doanh theo hướng cắt giảm ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương đã lãnh đạo, chỉ đạo việc trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 1643/QĐ-TTg ngày 31 tháng 7 năm 2025 (lần 1); Quyết định 2671/QĐ-TTg ngày 10/12/2025 phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương (lần 2).

Để tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật, Thường trực Đảng ủy và Lãnh đạo Bộ thường xuyên chỉ đạo quán triệt văn hóa tuân thủ pháp luật, bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của các cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Công Thương tại các cuộc họp giao ban định kỳ.

Ban Thường vụ Đảng ủy cũng lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025 với khẩu hiệu tuyên truyền: “Ngành Công Thương: Tuân thủ pháp luật là văn hóa, chấp hành pháp luật là văn minh”.

Năm 2025, Bộ Công Thương đã cụ thể hóa Nghị quyết 66-NQ/TW bằng các nghị quyết chuyên đề và đề án về công tác pháp chế trọng điểm, thể hiện sự chỉ đạo thống nhất, quyết liệt của Ban Thường vụ Đảng ủy và Lãnh đạo Bộ

Về việc đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách, phổ biến, giáo dục pháp luật, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã lãnh đạo việc ban hành các Kế hoạch về truyền thông, phổ biến, giáo dục pháp luật.

Về nâng cao hiệu quả công tác hợp tác quốc tế, pháp luật quốc tế, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã lãnh đạo việc ban hành Quyết định số 2994/QĐ-BCT ngày 11/11/2024 phê duyệt Đề án Nâng cao năng lực tham gia giải quyết tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế trong lĩnh vực Công Thương giai đoạn 2025 - 2030; Quyết định số 1066/QĐ-BCT ngày 18/4/2025 ban hành Quy chế phối hợp giữa các đơn vị trực thuộc Bộ Công Thương trong phòng ngừa và giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế.

Về xây dựng giải pháp đột phá nâng cao chất lượng nguồn nhân lực pháp luật, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương đã chỉ đạo ban hành 03 Đề án quan trọng trong công tác pháp chế.

Thực hiện Kết luận 119-KL/TW của Bộ Chính trị, Thông báo 108-TB/TW ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã ban hành Nghị quyết thông qua 02 quan điểm, định hướng.

Thứ nhất, việc thành lập mới, củng cố, kiện toàn tổ chức pháp chế tại các đơn vị thuộc Bộ, doanh nghiệp thuộc Bộ. Theo đó, đến nay, cơ bản các đơn vị thuộc Bộ Công Thương đáp ứng các tiêu chí cụ thể đều được bố trí, tổ chức, sắp xếp lại để có tổ chức pháp chế, bộ phận hoặc người làm công tác pháp chế.

Thứ hai, cơ chế điều động công chức trong Bộ Công Thương tham gia làm công tác pháp chế, xây dựng pháp luật để thống nhất thực hiện việc điều động, biệt phái công chức pháp chế theo hướng chuyên nghiệp hóa, đồng thời bảo đảm lộ trình phát triển nguồn nhân lực pháp chế chất lượng cao.

Tại Nghị quyết số 25-NQ/ĐUB, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã chỉ đạo các viện nghiên cứu thuộc Bộ, các trường đại học thuộc Bộ tăng cường giới thiệu các chuyên gia, nhà khoa học uy tín tham gia vào công tác xây dựng thể chế pháp luật; tăng cường nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở khoa học phục vụ cho công tác xây dựng thể chế, chính sách của ngành Công Thương; từng bước nghiên cứu, thực hiện công tác thu hút, tiếp nhận chuyên gia, nhà khoa học pháp lý, luật gia, luật sư giỏi vào Bộ Công Thương theo quy định của pháp luật.

Về tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, Đảng ủy Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị tập huấn ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức các cơ quan thuộc Bộ Công Thương nhằm nâng cao trình độ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) phục vụ công tác xây dựng chính sách, pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật.

Khắc phục hạn chế, đổi mới tư duy trong xây dựng và thi hành pháp luật

Về ưu điểm, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương, Bộ trưởng và các lãnh đạo Bộ đã tập trung, thống nhất, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị và các Chương trình, Kế hoạch, Thông báo của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật trong năm 2025 thể hiện ở việc ban hành các Nghị quyết chuyên đề về công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, các Đề án về công tác pháp chế, góp phần đổi mới tư duy, đột phá thể chế pháp luật trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật tại Bộ Công Thương.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác này vẫn đối mặt với nhiều tồn tại, hạn chế và khó khăn xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan.

Về mặt khách quan, nền kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và ngành Công Thương nói riêng đang vận hành trong điều kiện thế giới tiếp tục biến động mạnh mẽ, khó lường, với nhiều cơ hội đan xen thách thức; sự phát triển nhanh của công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, những yếu tố địa chính trị phức tạp, xung đột vũ trang, bất ổn thương mại toàn cầu, thiên tai, thời tiết cực đoan… đã và đang gây áp lực lớn lên an ninh năng lượng, an ninh lương thực và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Về mặt chủ quan, tại một số nơi, công tác xây dựng pháp luật chưa thực sự được coi là “đột phá của đột phá”, dẫn đến việc thể chế hóa chủ trương của Đảng còn chưa đồng đều và nhận thức về vai trò của pháp chế chưa đầy đủ. Song song đó, đội ngũ cán bộ làm công tác pháp chế còn mỏng, chất lượng chưa đồng đều, trong khi khối lượng công việc ngày càng lớn và phức tạp trước sự thay đổi nhanh chóng của hệ thống chính sách. Nguồn lực đầu tư, kinh phí và chế độ hỗ trợ cho công tác này cũng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Ngoài ra, việc triển khai các cơ chế theo Nghị quyết số 197/2025/QH15, Nghị định số 56/2024/NĐ-CP và Nghị định số 289/2025/NĐ-CP còn chưa thông suốt, làm hạn chế khả năng ứng phó linh hoạt với các vấn đề pháp lý mới phát sinh.

Để khắc phục những hạn chế nêu trên, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) kiến nghị quán triệt nghiêm túc, kịp thời, sâu sắc các quan điểm chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, đặc biệt quan trọng là vai trò lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của cấp ủy Đảng các cấp, đặc biệt là người đứng đầu cấp ủy, lãnh đạo đơn vị. Đồng thời, cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo bằng nhiều hình thức linh hoạt, hiệu quả, không chỉ thông qua văn bản hoặc hội nghị, mà cần đa dạng hóa các hình thức như: giao ban định kỳ, tổ chức hội thảo chuyên đề, đối thoại chính sách, kiểm tra, giám sát tại chỗ, hướng dẫn trực tuyến… bảo đảm các nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật đồng bộ, sát thực tế.

Bên cạnh đó, phát huy, hỗ trợ, nâng cao năng lực đúng mức các tổ chức pháp chế, trong đó có vai trò của Vụ Pháp chế. Kịp thời có cơ chế, chính sách thỏa đáng cho tổ chức pháp chế, người làm công tác pháp chế tại các đơn vị thuộc Bộ theo tinh thần “Đầu tư cho công tác xây dựng pháp luật là đầu tư cho phát triển”. Gắn thực tiễn với chính sách; lấy thực tiễn làm thước đo chất lượng xây dựng và thi hành pháp luật. Theo đó, cần tăng cường khảo sát, tổng kết thực tiễn, tham vấn doanh nghiệp - người dân, chuyên gia, nhà khoa học; lắng nghe các cơ quan thực thi ở địa phương, góp phần nâng cao hiệu lực thi hành pháp luật.

Ngọc Châm