Đàn ông Trung Quốc cao dưới 1m75 khó cưới vợ?

Internet và mạng xã hội đã thay đổi tiêu chuẩn hẹn hò.

Bài viết thể hiện quan điểm của Qin Pengfei, nhà bình luận và kỹ sư tại công ty công nghệ Wuxi Xivi (Trung Quốc), hiện độc thân. Bài viết được đăng trên Lianhe Zaobao.

Mỗi mùa Tết đi qua, câu chuyện về áp lực kết hôn và những buổi mai mối lại trở thành chủ đề nóng trong giới trẻ Trung Quốc. Tôi cũng không ngoại lệ. Như một thông lệ, người thân lại nhắc nhở: “Năm sau nhớ dẫn bạn gái về ra mắt nhé!”. Những lời khuyên đầy thiện ý ấy để lại trong tôi cảm giác bối rối, xen lẫn lo âu. Là người trực tiếp trải qua điều này, tôi không ngừng tự hỏi: Vì sao việc tìm kiếm một nửa phù hợp lại khó đến vậy?

Sự khác biệt lớn nhất giữa thế hệ chúng tôi và cha mẹ chính là sự bùng nổ của Internet, thứ đã thay đổi sâu sắc cách chúng tôi suy nghĩ và giao tiếp. Ngày nay, phần lớn thời gian rảnh của mọi người đều dành cho không gian số.

Trên mạng xã hội, những hình ảnh hoàn hảo tràn ngập mọi nền tảng, góp phần định hình tiêu chí lựa chọn bạn đời của giới trẻ. Nhiều phụ nữ đặt nặng yếu tố “trẻ trung, có gu”, trong khi đàn ông lại bị thu hút bởi những hình ảnh mang tính fetich hóa như đôi chân dài, tất đen hay phong cách "Lolita". Tuy nhiên, ngoài đời thực, phần lớn mọi người đều là những cá thể bình thường trong biển người mênh mông.

Chúng ta đã quá quen với làn da mịn màng nhờ filter đến mức quên mất vẻ đẹp tự nhiên vốn có. Khi đối diện với nhược điểm như lỗ chân lông to, vết chân chim hay nếp nhăn trên trán, nhiều người thậm chí cảm thấy khó chịu và thất vọng.

Mạng xã hội mở rộng tầm nhìn, giúp con người tiếp cận những điều xa hoa và ngoạn mục vượt xa hoàn cảnh thực tế của họ. Nhưng chính sự tiếp xúc liên tục ấy lại vô tình làm gia tăng khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tại.

Tình yêu chi phối bởi kỳ vọng

Bên cạnh những ảnh hưởng từ Internet, một yếu tố khác khiến chuyện yêu đương trở nên nan giải là sự thay đổi trong tiêu chuẩn lựa chọn bạn đời, đặc biệt là từ phía nữ giới.

Sự phát triển của xã hội giúp phụ nữ ý thức hơn về giá trị bản thân, nhưng đồng thời, các cuộc tranh luận trên mạng lại tạo ra sự đối lập giới tính mạnh mẽ. Những bài viết mang tính “chicken soup” (cổ vũ tinh thần một chiều) khiến nhiều người tiếp thu quan điểm mà không có sự phản biện.

Tại Trung Quốc, ở các khu mai mối, tiêu chí dành cho đàn ông thường là: cao từ 1m75 trở lên, ngoại hình ưa nhìn, công việc ổn định, thu nhập tối thiểu 150.000 NDT/năm (khoảng 20.700 USD), có bằng cử nhân, sở hữu nhà riêng (tốt nhất không vay thế chấp), cha mẹ có bảo hiểm xã hội, gia đình hòa thuận, tính cách tốt, chăm chỉ và thực tế. Nếu biết nấu ăn, đó sẽ là điểm cộng.

Tiêu chuẩn vật chất khắt khe khiến nhiều người ngại bước vào hôn nhân.

Những tiêu chí này chỉ được xem là "yêu cầu tối thiểu" trong thị trường hôn nhân. Việc kết hôn dần mang tính thực dụng hơn khi những khác biệt về thu nhập, điều kiện sống và sự bùng nổ thông tin khiến kỳ vọng của mỗi người ngày càng cao.

Tình yêu vốn không thể chỉ đo bằng tiêu chí vật chất. Nhưng trong thời đại mà vẻ bề ngoài bị chi phối bởi công nghệ và hôn nhân bị chi phối bởi các điều kiện xã hội, dường như việc tìm một người bạn đời lại khó khăn hơn bao giờ hết.

Tốc độ chóng mặt của xã hội hiện đại, kết hợp với lịch trình làm việc khắc nghiệt như văn hóa "996" (làm việc từ 9h đến 21h, 6 ngày/tuần), đã rút cạn năng lượng của giới trẻ Trung Quốc. Sau một ngày dài vắt kiệt sức, nhiều người chỉ còn đủ sức nằm bẹp trên giường khi về nhà. Một số còn phải làm việc cả cuối tuần, khiến thời gian dành cho các hoạt động xã hội trở nên ít ỏi.

Phần lớn thời gian rảnh hiếm hoi của họ được dành cho điện thoại, lướt mạng mà không thực sự kết nối với ai. Sự thâm nhập mạnh mẽ của Internet cũng dần bào mòn các kỹ năng giao tiếp thực tế.

Quá trình đô thị hóa phát triển, nhưng đồng thời, lối sống cộng đồng gắn kết trong các làng quê dần biến mất. Những khu phố quen thuộc, nơi hàng xóm láng giềng biết mặt nhau, dần nhường chỗ cho một xã hội xa lạ, nơi gặp một lần có thể sẽ không bao giờ gặp lại.

Trong bối cảnh ấy, cơ chế xây dựng niềm tin chưa kịp thích nghi với nền kinh tế thị trường, khiến con người ngày càng khó mở lòng. Các mối quan hệ ngày càng bị bao phủ bởi sự nghi kỵ, thận trọng và dè chừng, còn sự chân thành cơ bản nhất trở thành một điều xa xỉ.

Bài toán hôn nhân còn bỏ ngỏ

Trong bối cảnh nền kinh tế suy giảm và triển vọng nghề nghiệp bấp bênh, nhiều người cảm thấy mất phương hướng. Tài chính gia đình và tình yêu đôi lứa không phải những thứ bất biến mà luôn vận động như dòng chảy của máu trong cơ thể.

Tuy nhiên, vẫn có những người tiếp cận hôn nhân bằng một tư duy tĩnh, mong muốn một người bạn đời có công việc ổn định, cảm xúc kiên định, điều này cũng phi lý chẳng khác gì việc trèo cây để bắt cá.

Tình yêu bị chi phối bởi vật chất và kỳ vọng xã hội, khiến hôn nhân trở thành một bài toán khó với nhiều người trẻ.

Thực tế là con người, cảm xúc và cả thế giới này đều không ngừng biến đổi. Hôn nhân và cuộc sống cuối cùng cũng chỉ có thể duy trì bằng sự nỗ lực và thích nghi không ngừng từ cả hai phía.

Năm 2024, Trung Quốc ghi nhận 6,106 triệu cặp đôi kết hôn, giảm 1,574 triệu cặp (tương đương 20,5%) so với năm 2023. Nếu so sánh với năm 2014, số lượng kết hôn năm 2024 đã giảm gần một nửa. Đây cũng là con số thấp kỷ lục kể từ năm 1980.

Số cuộc hôn nhân giảm sút đồng nghĩa với tỷ lệ sinh tiếp tục lao dốc. Khi đối diện với những thách thức như tỷ lệ kết hôn suy giảm, tỷ lệ sinh giảm và dân số già hóa, xã hội Trung Quốc sẽ giải quyết bài toán này ra sao?

Liệu có cách nào để giúp giới trẻ vượt qua những rào cản tình yêu và hôn nhân trong thời đại số? Và quan trọng nhất: Trong bối cảnh này, con người có còn tìm thấy hạnh phúc thật sự?

Đây vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ, đầy trăn trở.

Như Phương

Ảnh minh họa: Xiaohongshu