Dẫn dắt doanh nghiệp bằng chiến lược, không phải cảm tính

Nhưng trong một thế giới thay đổi từng ngày và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, cảm tính có thể là con dao hai lưỡi. Nó giúp ra quyết định nhanh, nhưng nếu không được neo vào chiến lược rõ ràng, doanh nghiệp rất dễ trôi dạt mà không nhận ra.

Chiến lược không phải là một bản kế hoạch dày cộp được làm cho có mỗi đầu năm. Đó là cách tư duy hệ thống về cách doanh nghiệp sẽ tạo ra giá trị khác biệt, giữ vững lợi thế và phát triển bền vững. Một chiến lược đúng không cần phức tạp, nhưng phải rõ: doanh nghiệp đang phục vụ ai, giải quyết vấn đề gì, bằng cách nào, và làm thế nào để làm tốt hơn đối thủ. Khi nhà lãnh đạo không định rõ điều đó, mọi quyết định từ tuyển người, phát triển sản phẩm đến mở rộng thị trường đều dựa vào cảm giác, và khi tình huống thay đổi, họ mất phương hướng nhanh hơn họ nghĩ.

Sự khác biệt lớn nhất giữa chiến lược và cảm tính nằm ở khả năng lựa chọn có chủ đích.

Sự khác biệt lớn nhất giữa chiến lược và cảm tính nằm ở khả năng lựa chọn có chủ đích. Lãnh đạo chiến lược không làm mọi thứ vì thấy “có cơ hội” mà biết chọn lựa điều đúng với năng lực lõi và mục tiêu dài hạn. Họ không dễ bị cuốn vào trào lưu thị trường hay lời mời hợp tác hấp dẫn, mà luôn đặt câu hỏi: “Liệu điều này có đưa doanh nghiệp đến gần hơn với tầm nhìn đã xác định?”. Ngược lại, lãnh đạo cảm tính thường đưa ra quyết định từ áp lực tức thời, từ cảm xúc, hoặc từ sự hưng phấn tạm thời, những thứ không có chỗ trong điều hành chuyên nghiệp.

Một biểu hiện phổ biến của điều hành cảm tính là điều chỉnh liên tục mà không có nguyên tắc. Khi kết quả chưa đạt kỳ vọng, họ đổi sản phẩm. Khi nhân sự chưa hiệu quả, họ thay người. Khi doanh thu chững lại, họ giảm giá hoặc thay đổi cấu trúc. Những thay đổi không dựa trên phân tích chiến lược mà chỉ vì “thấy vậy là tốt hơn” dễ khiến tổ chức rơi vào trạng thái mất ổn định. Trái lại, tư duy chiến lược giúp lãnh đạo hiểu rằng không phải mọi vấn đề đều cần phản ứng nhanh. Có những vấn đề chỉ cần kiên định và điều chỉnh tinh tế theo dữ liệu.

Thực tế là, nhiều doanh nghiệp SME có đầy đủ tiềm năng, nhưng thiếu tư duy chiến lược nên mãi chỉ loay hoay trong vận hành. Họ đầu tư nhiều vào giải pháp trước mắt mà quên xây nền tảng dài hạn. Điều này giống như người xây nhà đẹp nhưng móng yếu chỉ cần một cơn gió lớn, mọi thứ có thể sụp đổ. Chiến lược là nền móng. Cảm tính, nếu không được kiểm soát, chỉ là những mảng sơn đẹp tạm thời.

Dẫn dắt doanh nghiệp bằng chiến lược không phải là lý thuyết viển vông, mà là kỹ năng sống còn của người làm chủ. Một nhà lãnh đạo giỏi không bao giờ dừng lại ở việc xử lý tốt tình huống, mà luôn đi trước tình huống một bước bằng tầm nhìn và lựa chọn có định hướng. Nếu muốn doanh nghiệp phát triển bền vững và thoát khỏi cảnh “lúc nào cũng phải có mặt để xử lý mọi việc”, đã đến lúc bạn cần rèn luyện tư duy chiến lược như một phần trong năng lực lãnh đạo. Đừng để cảm xúc hay phản ứng nhất thời điều khiển đường đi của doanh nghiệp bạn. Hãy dừng lại, nhìn xa, nghĩ sâu rồi hãy hành động. Vì sự trưởng thành thật sự trong điều hành bắt đầu khi bạn dẫn dắt bằng chiến lược, không phải cảm tính.

ThS. Trần Gia Thông