Đà tăng tín dụng làm 'nóng' lãi suất, ngân hàng bước vào giai đoạn căng vốn

Chỉ còn nửa tháng nữa là kết thúc năm 2025 nhưng làn sóng tăng lãi suất huy động tiếp tục được nhiều ngân hàng nối dài, trong nỗ lực hút dòng tiền nhàn dỗi khi áp lực thanh khoản toàn hệ thống gia tăng rõ rệt vào giai đoạn cao điểm cuối năm.

Xu hướng này thực tế đã manh nha từ tháng 9 và đến nay đang bước vào giai đoạn tăng tốc, với mặt bằng lãi suất được đẩy lên ngày một quyết liệt hơn.

NGÂN HÀNG ĐẨY LÃI SUẤT KỲ HẠN NGẮN KỊCH TRẦN, BIG4 KHÔNG CÒN ĐỨNG NGOÀI CUỘC

Sau thời gian dài án binh bất động, BIDV mới đây đã chính thức gia nhập làn sóng tăng lãi suất huy động trên thị trường. Đáng chú ý, đây là lần điều chỉnh lãi suất đầu tiên của ngân hàng này kể từ tháng 7/2024, tức sau hơn một năm giữ mặt bằng lãi suất ổn định.

Theo biểu lãi suất mới, BIDV đồng loạt nâng lãi suất ở nhiều kỳ hạn ngắn và trung hạn. Cụ thể, lãi suất tiền gửi kỳ hạn từ 1–5 tháng tăng thêm 0,6 điểm phần trăm, trong khi các kỳ hạn 6–11 tháng được điều chỉnh tăng mạnh hơn, lên tới 0,7 điểm phần trăm. Ở nhóm kỳ hạn dài, BIDV giữ nguyên lãi suất với kỳ hạn 12 tháng, còn các kỳ hạn từ 13–36 tháng chỉ tăng nhẹ 0,1 điểm phần trăm.

Sau điều chỉnh, lãi suất tiết kiệm trực tuyến tại BIDV hiện được niêm yết ở mức 2,6%/năm cho kỳ hạn 1–2 tháng; 2,9%/năm với kỳ hạn 3–5 tháng; 4%/năm cho kỳ hạn 6–11 tháng. Lãi suất kỳ hạn 12 tháng đạt 4,7%/năm, tăng lên 4,8%/năm với kỳ hạn 13–18 tháng và cao nhất là 5%/năm cho các khoản tiền gửi kỳ hạn dài từ 24–36 tháng.

BIDV là ngân hàng thứ 2 trong nhóm Big 4 điều chỉnh lãi suất huy động năm nay. Tháng trước, VietinBank thông báo điều chỉnh lãi suất huy động. Lần gần nhất VietinBank điều chỉnh lãi suất huy động là từ tháng 6/2024.

Đáng chú ý, ngày càng nhiều nhà băng mạnh tay nâng lãi suất huy động ở các kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng lên mức kịch trần 4,75%/năm theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Cụ thể, PGBank gây bất ngờ khi chỉ sau một lần điều chỉnh đã nhanh chóng vươn lên nhóm dẫn đầu thị trường. Theo biểu lãi suất mới, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 1–3 tháng tại PGBank được niêm yết ở mức 4,75%/năm, tăng vọt từ 0,95–1,35 điểm phần trăm so với trước đó. Ở các kỳ hạn trung hạn, lãi suất kỳ hạn 6 tháng và 9 tháng lần lượt tăng thêm 1,5 và 1,6 điểm phần trăm, đưa mặt bằng lãi suất lên tới 6,5%/năm.

Ngân hàng OCB cũng không đứng ngoài cuộc khi vừa điều chỉnh biểu lãi suất với mức tăng dao động từ 0,4–0,9 điểm phần trăm, tùy từng kỳ hạn. Đặc biệt, khách hàng gửi tiền từ 500 triệu đồng trở lên tại các kỳ hạn 2–5 tháng được hưởng lãi suất tối đa 4,75%/năm. Với cùng quy mô tiền gửi, lãi suất cho các kỳ hạn 6–11 tháng được nâng lên 5,9%/năm, còn kỳ hạn 12 tháng đạt 6,2%/năm.

Tại Sacombank, lãi suất huy động cũng được điều chỉnh tăng thêm 0,3–0,5 điểm phần trăm. Theo đó, lãi suất kỳ hạn 3–5 tháng được nâng lên mức trần 4,75%/năm; kỳ hạn 1 tháng tăng lên 4,6%/năm và kỳ hạn 2 tháng lên 4,7%/năm.

Trong khi đó, ngân hàng BVBank từ đầu tháng 12 đã công bố biểu lãi suất mới, với lãi suất kỳ hạn 92–183 ngày (tương đương 3–6 tháng) tăng lên 4,7%/năm đối với các khoản tiền gửi từ 1 đến dưới 100 triệu đồng. Riêng các khoản tiền gửi từ 100 triệu đồng trở lên được áp dụng mức trần 4,75%/năm.

Ngân hàng NCB cũng nhập cuộc khi điều chỉnh tăng lãi suất từ 0,3–0,8 điểm phần trăm ở nhiều kỳ hạn. Trong đó, lãi suất tiền gửi trực tuyến kỳ hạn 5 tháng được nâng lên mức trần 4,75%/năm, còn kỳ hạn 12 tháng tăng lên 6,2%/năm. Trước đó, trong khoảng giữa và cuối tháng 11, nhiều ngân hàng như VIB, Nam A Bank, ABBank, MBV hay CIMB đã sớm áp dụng mức lãi suất trần 4,75%/năm cho các khoản tiền gửi dưới 6 tháng.

Không chỉ dừng ở việc điều chỉnh lãi suất, nhiều ngân hàng còn đồng loạt tung ra các chương trình khuyến mãi, cộng thêm lãi suất, tặng tiền mặt hoặc quà tặng nhằm gia tăng sức hút với dòng vốn tiết kiệm. Cuộc cạnh tranh huy động vốn vì thế ngày càng trở nên gay gắt khi mùa cao điểm cho vay cuối năm đang đến gần.

NGÂN HÀNG ĐỐI MẶT ÁP LỰC NGUỒN VỐN KHI TÍN DỤNG TIẾP TỤC TĂNG TỐC

Tại họp báo Chính phủ tháng 11, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, tính đến ngày 27/11, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đã vượt 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối năm 2024. Trong đó, khoảng 70% dòng vốn chảy vào khu vực dịch vụ, 24% vào công nghiệp – xây dựng và 6% vào lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản.

Theo giới chuyên môn, việc lãi suất tiết kiệm đồng loạt tăng trên diện rộng cho thấy cuộc đua huy động vốn đang thực sự sôi động trở lại, nhằm đón đầu nhu cầu tín dụng tăng cao dịp cuối năm và thu hẹp khoảng cách giữa tăng trưởng huy động và cho vay.

Không chỉ phản ánh áp lực thanh khoản trong mùa cao điểm tín dụng, cuộc cạnh tranh lãi suất lần này còn cho thấy sự dịch chuyển rõ nét của dòng tiền quay trở lại hệ thống ngân hàng.

Trong báo cáo ngành mới công bố, Moody’s cho biết tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng Việt duy trì ở mức cao từ năm 2022 và nhiều khả năng tiếp tục tăng tốc trong giai đoạn tiến tới 2026, khi các ngân hàng thực hiện chỉ đạo của Chính phủ nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế .

Tuy nhiên, Moody’s cảnh báo xu hướng này sẽ gây sức ép lên khả năng huy động vốn, bởi tốc độ tăng trưởng tiền gửi khó theo kịp mức mở rộng của tín dụng.

“Các ngân hàng sẽ phải phụ thuộc nhiều hơn vào những nguồn vốn nhạy cảm với tâm lý thị trường và gia tăng phát hành trái phiếu. Đồng thời, lượng tài sản thanh khoản chất lượng cao (HQLA) ở mức thấp khiến bộ đệm thanh khoản của họ khá hạn chế”, Moody’s đánh giá.

Sự phụ thuộc lớn vào các nguồn vốn thị trường có thể làm gia tăng rủi ro đáo hạn, đặc biệt đối với nhóm ngân hàng quy mô nhỏ.

“Thị trường ngân hàng Việt có mức độ cạnh tranh cao và phân mảnh. Các ngân hàng lớn sở hữu thị phần lớn, trong khi nhóm ngân hàng nhỏ phải cạnh tranh quyết liệt để hút tiền gửi và khó có khả năng chuyển phần chi phí vốn tăng thêm sang người vay”, Moody’s nhận xét.

Một cuộc kiểm tra sức chịu đựng của S&P Global Ratings trước đó cũng cho thấy các ngân hàng nhỏ sẽ chịu tác động mạnh hơn nếu nợ xấu tăng lên mức vừa phải khiến chi phí dự phòng phải bổ sung.

Theo S&P, sự giám sát của cơ quan quản lý, đặc biệt là định hướng của Ngân hàng Nhà nước trong việc giữ mặt bằng lãi suất ở mức thấp, sẽ góp phần hạn chế tình trạng chi phí vốn tăng đột biến trong hệ thống.

Nhìn chung, Moody’s đánh giá lợi nhuận duy trì tích cực và hệ số an toàn vốn ổn định sẽ tiếp tục hỗ trợ chất lượng tín dụng của các ngân hàng. Tỷ suất sinh lời được dự báo vẫn khả quan do tác động lên biên lãi thuần (NIM) không lớn, trong bối cảnh cơ quan quản lý nhiều khả năng duy trì mặt bằng lãi suất.

Bên cạnh đó, các cải cách thể chế đang được triển khai sẽ góp phần củng cố chất lượng tài sản. Đơn cử, luật xử lý tài sản bảo đảm mới có hiệu lực từ đầu năm 2025 được kỳ vọng giúp các ngân hàng nâng cao khả năng thu hồi nợ xấu.

Ngoài ra, S&P đánh giá tác động trực tiếp từ thuế quan đến ngành ngân hàng Việt Nam ở mức có thể kiểm soát.

Nguyễn Lan