Cước vận tải biển tăng phi mã sau quyết định của Mỹ - Trung Quốc

Sau khi Mỹ và Trung Quốc tuyên bố giảm thuế, giá cước vận tải biển từ Trung Quốc sang Mỹ đã tăng phi mã. Ảnh: Reuters.

Chỉ 2 tuần trước, nhiều doanh nghiệp đã lâm vào trạng thái “bất định” trước diễn biến khó lường của thị trường vận tải container từ Trung Quốc sang Mỹ. Nhu cầu vận chuyển giảm mạnh, khiến không ít chủ hàng rơi vào cảnh “lưỡng lự” không biết nên mua - gửi hàng ra sao trong bối cảnh chính sách thuế quan liên tục thay đổi.

Tuy nhiên, ngay sau khi Mỹ và Trung Quốc công bố quyết định tạm thời giảm thuế nhập khẩu đối ứng, thị trường cước vận tải biển lập tức chứng kiến cú “bứt phá” ngoạn mục.

Tăng gấp đôi trong chưa đầy 1 tháng

Hiện các doanh nghiệp Mỹ đang gấp rút nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc trước khi thời hạn 90 ngày tạm ngưng áp thuế cao kết thúc. Nắm bắt tâm lý cấp bách này, các hãng tàu ngay lập tức tăng phụ phí vận chuyển, khiến cước phí vận chuyển tăng vọt, kéo theo giá bán lẻ tại các cửa hàng tăng cao, theo The Post thu thập được.

Nhiều hãng vận tải lớn, trong đó có Hapag-Lloyd, đã thông báo tăng giá cước vận chuyển cho mỗi container 40 feet từ Trung Quốc đến các cảng Bờ Tây nước Mỹ, từ 3.500 USD lên 6.500 USD kể từ ngày 1/6.

Đối với các cảng ở Bờ Đông, mức cước mới sẽ tăng lên 7.500 USD, so với mức 4.500 USD hiện tại.

“Mức tăng này sẽ làm giảm biên lợi nhuận và buộc người tiêu dùng phải trả giá cao hơn”, Jay Foreman, Giám đốc điều hành hãng đồ chơi Basic Fun (Florida), nhà sản xuất xe tải đồ chơi Tonka, nhận định.

Theo ông Foreman, chi phí vận chuyển thường chiếm khoảng 3% tổng chi phí sản xuất hàng hóa, nhưng với đợt tăng giá này, chi phí vận chuyển của Basic Fun gần như sẽ tăng gấp đôi.

Walmart trước đó đã cảnh báo rằng các mức thuế quan mới sẽ khiến giá bán lẻ tăng, bất chấp việc Tổng thống Trump yêu cầu các nhà bán lẻ lớn như Walmart phải “chịu phần thiệt hại đó”.

Một đợt tăng giá nữa, có thể đẩy cước phí lên tới 8.500 USD/container, dự kiến diễn ra vào ngày 15/6, theo một báo cáo từ Journal of Commerce.

Phân tích kỹ dữ liệu cước vận tải biển tuyến Trung Quốc - bờ Tây Mỹ từ ngày 14/5 đến nay cho thấy mức cước trung bình đã tăng khoảng 8%, từ 2.600 USD lên 2.805 USD/container 40 feet.

Biến động giá cước vận tải biển vào cảng Mỹ từ tháng 3 đến 20/5. Biểu đồ: Xeneta.

Tuy nhiên, sự tăng giá thực tế có thể còn mạnh mẽ hơn. Nền tảng Xeneta ghi nhận nhóm khách hàng trả giá cao nhất (thuộc top 25%) đã tăng cước đến 18%, lên 3.100 USD/container trong cùng thời gian. Đây là những doanh nghiệp phản ứng nhanh nhất với chính sách giảm thuế, chấp nhận mức giá cao để đẩy nhanh tiến độ nhập hàng.

“Sẵn sàng chi trả để hàng hóa về kịp”

Không ngạc nhiên khi các chủ hàng chấp nhận chi thêm tiền để đảm bảo hàng hóa được vận chuyển về Mỹ trong “khoảng trống thuế quan” 90 ngày này.

“Họ đang tận dụng lượng hàng tồn đọng bị kẹt tại các cảng và nhà máy ở Trung Quốc”, Lou Lentine, CEO hãng thiết bị thể thao Echelon, chia sẻ với The Post.

Lentine cho biết công ty vận tải của ông đã báo trước rằng chi phí để vận chuyển máy chạy bộ và các thiết bị khác từ Trung Quốc có thể lên tới 6.000 USD/container - tức gấp đôi so với trước đây.

“Con số đó thật sự quá lớn”, ông than thở. “Nhưng chúng tôi vẫn buộc phải vận chuyển hàng không còn cách nào khác”.

Mặc dù nhiều doanh nghiệp đã đàm phán mức giá vận chuyển cố định từ trước, các hãng vận tải vẫn có thể áp thêm các khoản phụ thu mùa cao điểm hoặc tăng giá theo thị trường khi nhu cầu bùng nổ.

Theo ông Bobby Shoule, đại diện công ty logistics JW Hampton Jr. & Co. có trụ sở tại Jamaica, Queens, các doanh nghiệp lớn như Home Depot có thể thương lượng giảm giá phần nào. Tuy nhiên, các công ty nhỏ gần như không có lợi thế đàm phán.

“Chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải trả mức giá này. Không có bất kỳ quy định hay cơ chế kiểm soát nào giới hạn mức giá mà các hãng vận tải được phép thu”, ông Foreman chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo Xeneta, ngay sau tuyên bố giảm thuế, nhiều doanh nghiệp đã tìm đến giải pháp vận tải hàng không dù chi phí cao hơn hẳn vận tải biển, nhằm tránh chịu mức thuế cao nếu chậm trễ. Tâm lý này cho thấy, khi cước vận tải biển tăng, các doanh nghiệp vẫn có thể chấp nhận mức giá cao hơn miễn sao hàng hóa được lưu thông thông suốt.

Các cảng ở Trung Quốc đều đã chật kín, buộc hàng hóa phải nhanh chóng xuất đi. Ảnh: Reuters.

Giờ đây, câu hỏi không còn là liệu giá cước sẽ tăng, mà là các hãng tàu có thể yêu cầu tăng đến mức nào mà doanh nghiệp vẫn “chịu đựng” được.

Nếu tháng trước, nhiều nhà nhập khẩu sẵn sàng trả tiền vận tải hàng không để bảo vệ chuỗi cung ứng, thì lần này họ càng có lý do để trả giá cao cho vận tải biển - phương án vẫn còn rẻ hơn hàng không.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, doanh nghiệp không nhất thiết phải hy sinh tính hiệu quả tài chính để đạt được sự linh hoạt trong chuỗi cung ứng. Chìa khóa là hiểu rõ các yếu tố đang thúc đẩy giá cước và xác định đúng phân khúc thị trường mục tiêu để đàm phán.

Sóng ngắn nhưng áp lực lớn

Thực tế, chính tâm lý bất ổn và nỗi lo về thuế quan có thể đẩy giá cước tăng cao ngay cả khi chưa xảy ra các sự cố về năng lực vận tải hay tắc nghẽn cảng.

Khác với cú sốc giá cước vận tải biển tăng phi mã trong đại dịch Covid-19 và sau khủng hoảng ở Biển Đỏ, đợt tăng giá lần này được dự báo “ngắn hạn” hơn. Lần này, nhu cầu tăng cao chủ yếu nhằm phục vụ mục đích dự trữ, phòng khi thuế nhập khẩu tăng trở lại sau 90 ngày.

Dự báo đợt tăng giá xuất phát từ quyết định hạ thuế lần này sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Ảnh: Reuters.

Năm 2025 cũng không dự báo có sự bùng nổ tiêu dùng. Thuế nhập khẩu dù giảm, vẫn cao hơn trước, từ đó kìm hãm nhu cầu mua sắm. Khi các chủ hàng hoàn tất tích trữ, dòng nhập khẩu sẽ giảm tốc. Hãng tàu sẽ lại phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, khiến cước vận tải biển khó có thể duy trì ở mức cao lâu.

Dự kiến mùa cao điểm vận tải quý III/2025 sẽ đến sớm hơn, nhưng không kéo dài. Giá cước khả năng sẽ sớm giảm trở lại, tiếp nối xu hướng đi xuống trong quý I vừa qua.

Đối với những doanh nghiệp vừa ký hợp đồng vận tải dài hạn có hiệu lực từ tháng 5, việc nhập khẩu ồ ạt trong giai đoạn này có thể khiến họ vượt chỉ tiêu cam kết và phải chuyển sang thị trường giao ngay với mức giá đang tăng nhanh chóng mặt.

Diễn biến trên thị trường trong vài tuần tới sẽ quyết định thời điểm thích hợp để đàm phán hợp đồng mới. Một doanh nghiệp ký hợp đồng khi giá cước đang leo thang sẽ chịu thiệt so với người biết “chờ sóng” khi giá cước giảm trở lại sau giai đoạn nhập hàng rầm rộ.

Phương Linh