Công trình 'Bảo tàng đạo Mẫu' của kiến trúc sư Nguyễn Hà gây ấn tượng với giới kiến trúc quốc tế

Trong khuôn khổ hội nghị kiến trúc quốc tế "The World Around 2024" vừa diễn ra tại New York, Mỹ, giới kiến trúc sư quốc tế từ khắp nơi trên thế giới đã có dịp giới thiệu các dự án mới, tập trung vào sự giao thoa giữa kiến trúc với công bằng sinh thái và xã hội. Chương trình nghị quy tụ các nhóm liên ngành cùng đưa ra những cách tiếp cận mới về cảnh quan và đô thị, đổi mới vật chất, nhà ở và không gian văn hóa, nhằm chia sẻ những cách độc đáo mà các kiến trúc sư và nhà thiết kế đang giải quyết những thách thức của thời đại hiện nay.

Đặc biệt, lần đầu tiên công trình kiến trúc Việt Nam được ghi nhận tại hội nghị, đó là công trình "Bảo tàng đạo Mẫu" (xã Hiền Minh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội) do kiến trúc sư Nguyễn Hà thiết kế. Công trình có kiến trúc đương đại, được dựng lên từ 5 triệu viên ngói cổ và hàng triệu viên gạch thất cổ mua từ 500 nhà dân khắp cả nước. Ngoài nơi thờ Mẫu, đây còn là không gian nghệ sĩ Xuân Hinh muốn lưu giữ và truyền bá nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc như hát văn, hầu đồng, quan họ, tranh cổ dân gian...

Chia sẻ tại hội nghị, kiến trúc sư Nguyễn Hà đã tiết lộ về quá trình xây dựng cũng như nền tảng văn hóa sâu sắc được truyền tải thông qua dự án bảo tàng độc đáo này. Theo đó, đây là công trình ấn tượng nhất trong suốt 20 năm qua của nữ kiến trúc sư tài năng này. Diễn thuyết trước các kiến trúc sư hàng đầu thế giới, kiến trúc sư đến từ Việt Nam đã cho thấy sự khác biệt trong tư duy làm nghề thông qua việc tìm kiếm tính thiêng trong mỗi dự án kiến trúc.

"Đối với tôi, kiến trúc nên là sự lan tỏa để hỗ trợ con người phát triển khả năng cảm thụ tinh thần của chính mình. Và chỉ có con người đủ can đảm hoặc đủ dũng cảm để từ bỏ sự tìm kiếm bên ngoài mới có thể chạm tới được nội tại bên trong. Khi không gian kiến trúc đạt đến trạng thái tĩnh lặng, thì những người sống trên đó hoặc cư trú trên đó có xu hướng nhìn vào bên trong chính mình, có thể có những hoạt động để nhìn thấy ở chính mình. Đây là điều tôi luôn tìm kiếm khi thực hiện một dự án." - kiến trúc sư Nguyễn Hà chia sẻ.

Cũng tại Hội nghị, văn hóa đạo Mẫu của Việt Nam đã được giới thiệu tới bạn bè quốc tế, từ lịch sử hình thành, tính ảnh hưởng và việc thực hành tín ngưỡng đạo Mẫu đã được kiến trúc sư Nguyễn Hà tìm hiểu, tôn vinh trong công trình "Bảo tàng đạo Mẫu". Công trình này đã gây ấn tượng mạnh với đông đảo giới kiến trúc qua các dấu ấn như xây dựng bằng ngói cổ, tạo ra tính thiêng thông qua các lớp lang kiến trúc, cách đặt để ánh sáng và tạo nên yếu tố vi khí hậu... Công trình được ví như "một sự diễn giải đầy chất thơ về lịch sử vật chất địa phương trên một khu vườn cây ăn trái bên ngoài thủ đô Việt Nam". Kết hợp giữa xây dựng truyền thống với hình thức hiện đại, công trình là minh chứng cho quá trình đô thị hóa cảnh quan nông thôn ở Việt Nam, đồng thời bảo tồn một di sản văn hóa đang bị đe dọa.

Trước khi được giới thiệu tại hội nghị trên, công trình này đã được vinh danh là "Dự án kiến trúc tốt nhất năm 2023" do tạp chí Domus xếp hạng. Công trình cũng giúp kiến trúc sư Nguyễn Hà trở thành người Việt đầu tiên nhận được giải thưởng kiến trúc quốc tế danh giá "Moira Gemmill" vào tháng 3-2024.