Chuyên gia của VPBankS: Tâm lý Fomo không đáng sợ bằng 'full cash', VN-Index vẫn chưa lập đỉnh lớn

Ảnh minh họa.

Việc thị trường liên tiếp lập đỉnh mới đã bỏ xa nhiều nhà đầu tư cầm tiền mặt trong vòng hơn một tháng trở lại đây. Bất chấp khối ngoại bán ròng rã, tiền đến từ khối nội vẫn quật cường đổ vào mỗi phiên giá trị giao dịch trung bình lên đến 40.000 -50.000 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Việt Đức, Giám đốc Kinh doanh Số, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) cho rằng nhà đầu tư thường bị chi phối bởi hai yếu tố là sợ hãi - nhà đầu tư "full cash" (toàn tiền mặt) hoặc FOMO - sử dụng đòn bẩy cao. Đây là lý do chính khiến nhà đầu tư Việt Nam và thế giới thua chỉ số trung bình như S&P 500 hay VN-Index. Chẳng hạn, tại Mỹ, trung bình một nhà đầu tư chỉ kiếm được 2,6%/năm, thua cả tiền gửi tiết kiệm, trong khi chỉ số S&P 500 tăng 9%/năm. Mức thua lỗ này rất lớn nếu lũy kế trong thời gian 5 năm, 10 năm.

Tâm lý FOMO không đáng sợ bằng "full cash". Khi đầu tư chứng khoán với tỷ trọng hợp lý, không dùng đòn bẩy quá cao thì sẽ thắng.

Tâm lý "full cash" đến từ ba vấn đề. Thứ nhất là không định giá chính xác được cổ phiếu. Nhà đầu tư cá nhân thường không định giá được cổ phiếu, không thể tin cổ phiếu sẽ tăng gấp hai, ba lần và do đó hay bán sớm. Bán sớm xong lại dư tiền mặt.

Thứ hai, giảm tỷ trọng các cổ phiếu yếu, khiến nhà đầu tư dư tiền mặt. Thứ ba, bán trước khi vào "uptrend" chính. Các công ty chứng khoán thường dự báo ngắn hạn, trong thời gian 1 – 2 tháng, ít khi đưa ra phương án cho 2 – 3 năm.

"Nhà đầu tư phải tự tin. Thị trường chứng khoán có rung lắc, có giảm, có tăng. Nhưng nếu không bắt được nhịp điều chỉnh từ 5 – 10%, thì nên mua cổ phiếu luôn, thay vì để tiền mặt.

Theo một công trình nghiên cứu với 3 nhà đầu tư: Một đầu tư đầu tư 80/20 (80% cổ phiếu/20% trái phiếu) trong toàn bộ thời gian; một đầu tư 60/40 (60% cổ phiếu/40% trái phiếu) trong 12 tháng tốt nhất và 100% cổ phiếu trong 12 tháng xấu nhất; cuối cùng đầu tư 100% cổ phiếu trong 12 tháng tốt nhất và 60/40 (60% cổ phiếu/40% trái phiếu) trong 12 tháng xấu nhất.

Kết quả cho thấy hiệu suất giữa các nhà đầu tư trên không khác nhau đáng kể. Nếu nhà đầu tư rất giỏi trong việc lựa chọn cổ phiếu, tính toán thời điểm thị trường thì hiệu suất cũng chỉ đạt 13,5%/năm. Nếu là người trung bình, hiệu suất là 11,9% còn nếu kém hơn, tỷ suất là 10,3%. Kết quả cho thấy ngay cả trong trường hợp kém, hiệu suất mang lại cũng tốt hơn nhiều so với đầu tư trái phiếu hoặc những sản phẩm tiết kiệm khác.

Về tỷ trọng đầu tư, theo ông Đức, đầu tư vào danh mục quá co gọn, sẽ có hai vấn đề xảy ra. Khi xuất hiện siêu cổ phiếu thì lại không có hoặc danh mục ít từ 6 – 8 mã nhưng lại toàn mã đi xuống. Nếu cứ khăng khăng ý tưởng đầu tư vào một số mã nhất định, không có tư tưởng đổi mới thì nhà đầu tư sẽ không thể chiến thắng được thị trường.

Do vậy, nhà đầu tư nên có danh mục rộng một chút, từ 10 đến tối đa 20 mã. Tuy nhiên, trong danh mục này cần chọn ra 6 mã có tỷ trọng cao. Đồng thời, nên mua thử những cổ phiếu khác với tỷ trọng thấp, không bảo thủ. Cần hạn chế bán hết cổ phiếu. Việc đa dạng hóa không phải để giảm rủi ro, mà nhằm tránh mất cơ hội mà thị trường mang lại.

Tỷ trọng hợp lý nhất theo đó nên là xoay quanh 80% cổ phiếu. Nếu lo sợ, có thể duy trì tỷ lệ 60/40, còn nếu tích cực, có thể duy trì tỷ lệ 100% cổ phiếu. Đừng bao giờ để tỷ lệ thấp hơn 60% cổ phiếu trong một thị trường uptrend.

Tốt nhất có thể duy trì danh mục 70/30. Hiện đã là tháng 8, hơi muộn để xây dựng danh mục cho năm nay. Với 30% còn lại, nhà đầu tư có thể lựa chọn trái phiếu với những người không theo dõi thị trường thường xuyên hoặc giao dịch ngắn hạn với người bám thị trường.

Trong trường hợp thứ hai, với 30% này, nhà đầu tư không quan tâm thời điểm, mà chỉ cần có cơ hội là sẽ mua vào. Nếu thấy cổ phiếu này tốt, sẽ chuyển vào danh mục dài hạn trong tháng sau. Nhà đầu tư thiên tài Druckenmiller cho biết khi thấy ý tưởng hay sẽ mua luôn, bởi nếu không mua luôn (khoảng 2,5 – 5%) thì đến ngày mai, cổ phiếu sẽ tăng rất mạnh.

Một ví dụ gần đây là cổ phiếu đầu tư công. Vào đầu năm, đầu tư công không phải là ngành hấp dẫn. Cuối tuần trước, không ai dám mua vào cổ phiếu đầu tư công vì lo sợ thị trường điều chỉnh. Tuy nhiên, ngay sau đó, cổ phiếu đầu tư công lại tăng trần. Trong 3 tháng cuối năm, cổ phiếu đầu tư công sẽ có rất nhiều câu chuyện do tăng tốc giải ngân.

"Thay vì “chờ lâu để tìm cô gái vừa ý”, nhà đầu tư có thể đầu tư một phần ngay lập tức. Hiện tại, khả năng để chỉ số VN-Index lập một đỉnh lớn là chưa có. Chúng ta có thể có một đỉnh trung hạn ngắn vào tháng 9, nhưng đỉnh lớn thì chưa", ông Đức nhấn mạnh.

Thu Minh