Chống khai thác IUU ở miền Trung: Siết chặt từ bờ ra biển
Tại các tỉnh miền Trung, từ ngư dân đến cơ quan chức năng đang thực hiện quyết liệt chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Mọi khâu từ đánh bắt, kiểm soát nguồn thủy sản, nhật ký hành trình, cảng cá đều theo quy trình chặt chẽ. Tất cả đều nhằm giảm thiểu khai thác vi phạm để môi trường thủy sản 'sạch', sớm gỡ 'thẻ vàng' về thủy hải sản của Ủy ban châu Âu (EC).
Chấm dứt tàu cá “3 không”
Ưu tiên lớn nhất của các tỉnh miền Trung hiện tại là xử lý tàu cá “3 không”: không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép. Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị đã cấp đăng ký, đăng kiểm cho toàn bộ 763/763 tàu cá từng là tàu “3 không”. Hiện, phát sinh thêm 18 tàu cá “3 không” do chuyển đổi, mua từ các địa phương khác về chưa làm xong thủ tục hồ sơ. Số này đang được lập danh sách giao cho UBND cấp xã phân công cán bộ giám sát.
Ông Lê Ngọc Linh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Quảng Bình, cho biết, sau khi kiểm tra, xử lý với số tàu “3 không”, đơn vị tiếp tục tăng cường siết chặt quản lý tàu cá tại các địa phương, phối hợp với địa phương tuyên truyền, hướng dẫn chủ tàu chấp hành thực hiện đăng kiểm tàu cá đúng quy định, nhất là những tàu quá hạn đăng kiểm; thường xuyên theo dõi, giám sát chặt chẽ tàu cá từ 15m trở lên hoạt động trên biển thông qua thiết bị giám sát hành trình nhằm phát hiện vi phạm ranh giới chủ quyền trên biển, chống khai thác IUU.
Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra hoạt động một tàu đánh bắt hải sản trên ngư trường. Ảnh: NGUYỄN TRANG
Trong khi đó, tại tỉnh Quảng Ngãi, ông Nguyễn Văn Mười, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh, cho biết, vừa qua, toàn tỉnh đã đăng kiểm, đăng ký, cấp phép thêm 1.128 tàu cá, nâng số tàu đạt điều kiện khai thác thủy sản trên biển lên 5.220 tàu. Đây là nỗ lực lớn để chống khai thác IUU cũng như tạo điều kiện cho ngư dân tham gia đánh bắt, bảo vệ chủ quyền biển đảo đúng luật. Từ năm 2017 đến nay, số tàu cá Quảng Ngãi bị nước ngoài bắt giữ giảm đáng kể. Hiện tại, không phát hiện tàu cá và ngư dân bị nước ngoài bắt giữ nhờ ngư dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật.
Ông Huỳnh Quang Huy, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Bình Thuận, cũng cho biết, Bình Thuận có nhiều tàu cá đánh bắt xa bờ nhưng thời gian qua, địa phương đã tập trung thực hiện quyết liệt chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh về chống khai thác IUU, ngăn chặn tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển. Nhiều năm nay, ở địa phương không xảy ra trường hợp tàu cá và ngư dân bị nước ngoài bắt giữ.
Nỗi lo... mất tín hiệu
Sau nhiều năm thực hành chống khai thác IUU, thời gian qua, ngư dân miền Trung đã thực hiện đúng lộ trình quy định. Ngư dân Nguyễn Thuật (tỉnh Quảng Bình) cho biết, trong quá trình đánh bắt, tàu luôn tuân thủ bật định vị, đánh bắt đúng luồng tuyến, không vi phạm vùng biển nước ngoài, thường xuyên liên lạc nhằm đảm bảo không lệch tọa độ.
Tương tự, tại các cảng cá dọc miền Trung ở Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Bình Định... việc tuân thủ chống đánh bắt IUU cũng được ngư dân chú trọng từ nhật ký hành trình, kích cỡ cá đều được ghi chép nhằm đảm bảo tuân thủ các khuyến nghị của EU.
Ông Nguyễn Văn Ba, Trưởng Ban Quản lý cảng cá Hòn Rớ (Khánh Hòa), cho biết, thời gian qua, ban quản lý nhận thấy bà con ngư dân đã nâng cao nhận thức về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp. Đối với ban quản lý cũng như tàu thuyền cập cảng, phần lớn đã đi vào nề nếp, ổn định, chấp hành đúng các quy định về chống khai thác IUU.
Bộ đội biên phòng và kiểm ngư tỉnh Quảng Bình kiểm tra một tàu cá tại âu thuyền cảng Gianh. Ảnh: MINH PHONG
Tuy nhiên, tình trạng mất kết nối với các tàu cá khi đánh bắt trên biển vẫn là nỗi lo của các đơn vị quản lý hoạt động tàu cá. Để kiểm soát, ông Lê Ngọc Linh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Quảng Bình, cho biết, đơn vị thực hiện nghiêm các quy định về quản lý, theo dõi hệ thống giám sát hành trình tàu cá qua thiết bị giám sát hành trình (VMS).
Khi phát hiện các trường hợp mất kết nối VMS, vượt qua vùng biển được phép khai thác, đơn vị thông báo cho lực lượng biên phòng, tổ kiểm tra tàu cá tại cửa sông của văn phòng đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá. Khi tàu cá này vào bờ thì tiến hành lập biên bản chuyển Chi cục Thủy sản xử lý hành chính, cần thiết sẽ củng cố hồ sơ chuyển sang cơ quan có thẩm quyền xử phạt.
Theo ông Nguyễn Văn Mười, hiện nay, khó nhất là vẫn còn tình trạng tàu cá mất kết nối trên biển, ghi nhận hành vi vi phạm, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển. Theo quy định, các tàu cá mất tín hiệu kết nối trên 6 giờ trên biển phải thông báo đến Chi cục Thủy sản và di chuyển tàu về bờ để sửa chữa trong 10 ngày, nhưng nhiều tàu vẫn vi phạm.
Hiện nay, vẫn có trường hợp mất kết nối trên biển do thiết bị thường xuyên gặp lỗi hoặc đánh bắt một nơi, gửi thiết bị một nơi. Đối với việc này, phải điều tra nguyên nhân, có giải pháp khắc phục và các chủ tàu phải báo cáo ngay cho cơ quan quản lý mỗi 6 giờ/lần để có căn cứ xử lý.
