Cho đồng ruộng thêm xanh

Phủ xanh ruộng hoang

Do chuyển dịch cơ cấu lao động, thiếu nhân lực nên một số gia đình ở thôn Liên Sơn, xã Tân Dĩnh (Lạng Giang) không mặn mà với đồng ruộng. Họ cho thuê, mượn hoặc bỏ ruộng hoang. Một trong những người góp sức cùng bà con phủ xanh các thửa ruộng khô cằn thành vùng đất sinh sôi phát triển ở vùng này là anh Hà Minh Nam (sinh năm 1995), quê ở xã Xuân Hương (Lạng Giang). Năm 2017, anh Nam tốt nghiệp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Khi đi làm, đến nhiều nơi anh thấy đồng đất chưa khai thác hết giá trị, không ít thửa ruộng bỏ không để cỏ mọc rất lãng phí.

Anh Hà Minh Nam thu hoạch dưa baby.

Năm 2020, anh quyết định về quê thực hiện ý tưởng làm nông nghiệp sạch. Trên quy mô hơn 6 ha thuê, mượn của bà con, anh quy hoạch, cải tạo đất, thực hiện phương châm “một vùng sản xuất, một giống cây trồng” giúp việc quản lý, phòng trừ sâu hại hiệu quả, áp dụng phương tiện cơ giới thuận lợi. Vừa sản xuất, anh Nam chủ động kết nối với doanh nghiệp, hợp tác xã để được hỗ trợ về cây, con giống, tìm đầu ra cho sản phẩm.

Đến nay, toàn bộ rau, củ, quả được Công ty cổ phần Chế biến thực phẩm xuất khẩu G.O.C (Lạng Giang) và một số siêu thị trong và ngoài tỉnh ký hợp đồng tiêu thụ; riêng hoa tươi được bán cho tiểu thương chợ đầu mối tại Hà Nội. Với cách làm này, mỗi năm anh Nam đạt doanh thu hơn 1 tỷ đồng, trừ chi phí lãi thu về từ 200-300 triệu đồng, số tiền này tiếp tục được đầu tư quay vòng. “Mùa này, tôi trồng hai vạn cây hoa dơn. Do được chăm sóc đúng kỹ thuật nên cây sinh trưởng tốt, dự kiến 20 ngày nữa sẽ được bán”, anh Nam nói.

Sau khi thuê, mượn ruộng, hầu hết chủ sử dụng tổ chức hình thức canh tác hiệu quả, hình thành mô hình nông nghiệp công nghệ cao tạo điểm nhấn trong phát triển kinh tế của địa phương.

Cùng ý tưởng như anh Hà Minh Nam, chị Nghiêm Thị Hường, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng (thành phố Bắc Giang) nhận thuê 2,6 nghìn m2 đất ruộng và nhà màng của người dân ở thôn Cả, xã Mỹ Thái (Lạng Giang) để sản xuất nông nghiệp công nghệ cao với cây trồng chủ yếu là: Dưa lưới, dưa baby, nụ bí và rau, củ, quả theo mùa. Ngoài khu vực kể trên, chị còn hợp tác cùng một số kỹ sư thuê đầm hoang trồng sen kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm với mua sắm nông sản đặc trưng của quê hương Bắc Giang.

Trên địa bàn tỉnh hiện có nhiều mô hình thuê, mượn ruộng canh tác với quy mô từ gần một mẫu đến hàng chục ha. Với mục tiêu sản xuất nông nghiệp bền vững, một số tổ chức, cá nhân sau khi thuê đất đã đầu tư kinh phí để làm khung nhà màng, nhà lưới, lắp đặt hệ thống tưới nước tự động, thiết bị kiểm soát nhiệt độ, áp dụng quy trình VietGAP… mang lại doanh thu hàng tỷ đồng/năm.

Tăng cường liên kết

Bắc Giang đang đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao. Để thu hút tổ chức, cá nhân đầu tư vào lĩnh vực này thuận lợi, thời gian qua, tỉnh ban hành nhiều cơ chế hỗ trợ. Gần đây nhất là Nghị quyết số 26 ngày 14/7/2023 của HĐND tỉnh ban hành quy định chính sách hỗ trợ phát triển nông, lâm nghiệp và thủy sản trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, giai đoạn 2023-2030.

Chị Nghiêm Thị Hường, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp và Dịch vụ Toàn Thắng chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc dưa lê.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, năm 2024, ngân sách tỉnh đã chi gần 50 tỷ đồng trợ giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, cá nhân, trong đó có nội dung chi cho công tác tập trung đất đai, thuê mặt bằng sản xuất, hỗ trợ mua máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất. Đơn cử như tại huyện Hiệp Hòa, từ ngân sách tỉnh cấp và huyện bố trí, địa phương đã hỗ trợ nông dân tập trung ruộng đất trên 33 ha; hỗ trợ chi phí mua 32 máy cày, 1 hệ thống sơ chế và bảo quản; 51 ha sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung.

Tổ hợp tác Dịch vụ nông nghiệp thôn Đại Đồng 2, xã Danh Thắng (Hiệp Hòa) được Nhà nước hỗ trợ hơn 1,1 tỷ đồng. Tổ hợp tác huy động thành viên tập trung đất đai nhỏ lẻ thành cánh đồng lớn với quy mô 13 ha sản xuất khoai tây thương phẩm. Sản xuất tập trung có nhiều thuận lợi như việc áp dụng cơ giới hóa trong khâu chăm sóc, thu hoạch, giảm chi phí nhân công. “Với giá bán bình quân 9 nghìn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, vụ đông vừa qua chúng tôi lãi 320 triệu đồng”, ông Lương Văn Kiệm, đại diện Tổ hợp tác chia sẻ.

Dù mang lại hiệu quả kinh tế cao song qua tìm hiểu tại các địa phương vẫn còn ruộng đất manh mún, nhỏ lẻ, thậm chí người dân bỏ hoang không sử dụng đến. Một số người dân không canh tác nhưng vẫn muốn giữ đất. Điều này làm ảnh hưởng đến mục tiêu tập trung đất đai của doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, khó đáp ứng đủ tiêu chí về thời gian thuê đất tối thiểu là 5 năm, quy mô diện tích tối thiểu 2 ha đối với địa bàn các huyện: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế và tối thiểu 5 ha đối với các địa bàn còn lại.

Theo ông Lê Bá Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tỉnh đang chú trọng phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa nên cần tập trung đất đai, mở rộng quy mô sản xuất từ vài ha đến vài chục ha. Do vậy, trong bối cảnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thiếu hụt nhân lực làm nông nghiệp và có nguồn thu nhập khác ổn định hơn, bà con khi không có nhu cầu sử dụng thì nên cho thuê, mượn đất, vừa mang lại giá trị kinh tế cho gia đình, đồng thời cải tạo đất, tránh hoang hóa, bạc màu. Tuy vậy, trong hợp đồng cho thuê, mượn cần bảo đảm tính pháp lý rõ ràng giữa bên chủ sử dụng và bên thuê. Ưu tiên triển khai các dự án, mô hình đầu tư tiên tiến, bảo đảm tính bền vững, thân thiện với môi trường, tạo việc làm cho lao động địa phương.

Doanh nghiệp, tổ hợp tác, cá nhân cần lựa chọn kỹ mô hình sản xuất phù hợp với quy hoạch hoặc kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; đầu tư xây dựng cơ sở vật chất để canh tác đạt hiệu quả. Tăng tính liên kết giữa các mô hình từ khâu sản xuất đến tiêu thụ nhằm chia sẻ kinh nghiệm và lợi nhuận. Về phía ngành Nông nghiệp và các địa phương tiếp tục chỉ đạo bộ phận chuyên môn đẩy nhanh tiến độ thẩm định hồ sơ các dự án. Các dự án khả thi, đáp ứng yêu cầu sẽ giải ngân nhanh vốn hỗ trợ giúp doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ sản xuất có thêm nguồn lực phát triển sản xuất.

Bài, ảnh: Hải Vân