Chính phủ Mỹ đối diện nguy cơ đóng cửa sau khi Hạ viện bác dự luật ngân sách

Hạ viện Mỹ đã thất bại trong việc thông qua dự luật ngân sách mới. Ảnh: Reuters.

Với số phiếu 174-235, Hạ viện đã bác bỏ dự luật ngân sách được các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa vội vã đưa ra sau khi ông Trump và tỷ phú Elon Musk phá hỏng một thỏa thuận lưỡng đảng trước đó. Bất chấp sự ủng hộ của ông Trump, 38 đảng viên Cộng hòa đã bỏ phiếu chống lại gói ngân sách này cùng với tất cả trừ 3 đảng viên Dân chủ.

Nguồn ngân sách cho chính phủ sẽ hết hạn vào nửa đêm 20/12. Nếu các nhà lập pháp không gia hạn thời hạn đó, chính phủ Mỹ sẽ bắt đầu đóng cửa một phần, điều này sẽ làm gián đoạn nguồn ngân sách cho mọi thứ, từ thực thi an ninh biên giới đến các công viên quốc gia và cắt giảm tiền lương của hơn 2 triệu nhân viên liên bang. Cục An toàn Giao thông Mỹ đã cảnh báo rằng du khách rằng họ có thể phải xếp hàng dài tại các sân bay trong mùa lễ bận rộn.

Dự luật này hầu như không có gì khác so với phiên bản trước đó mà Musk và ông Trump đã chỉ trích là “sự tặng quà lãng phí” cho đảng Dân chủ. Nó sẽ duy trì nguồn ngân sách của chính phủ đến tháng 3, khi ông Trump sẽ vào Nhà Trắng và đảng Cộng hòa sẽ kiểm soát cả hai viện của Quốc hội, và cung cấp 100 tỷ USD cứu trợ thiên tai và hoãn nợ. Đảng Cộng hòa đã loại bỏ các yếu tố khác đã được đưa vào dự luật, chẳng hạn như tăng lương cho các nhà lập pháp và các quy tắc mới cho các nhà quản lý phúc lợi dược phẩm.

Theo sự hối thúc của của Trump, phiên bản mới của dự luật ngân sách cũng sẽ đình chỉ trần nợ công trong 2 năm – một động thái giúp dễ dàng thông qua các khoản cắt giảm thuế mạnh mẽ mà ông đã hứa và tạo tiền đề cho khoản nợ 36 nghìn tỷ USD của chính phủ liên bang tiếp tục tăng.

Trước cuộc bỏ phiếu, đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đã cảnh báo rằng bên còn lại sẽ phải chịu trách nhiệm nếu Quốc hội cho phép chính phủ đóng cửa.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói với các phóng viên rằng gói ngân sách này sẽ giúp tránh được sự gián đoạn, giải quyết các vấn đề còn tồn đọng và giúp các nhà lập pháp dễ dàng cắt giảm chi tiêu hàng trăm tỷ USD khi ông Trump nhậm chức vào năm tới.

"Chính phủ quá lớn, làm quá nhiều việc và làm ít việc tốt", ông nói.

Vỏ bọc cho việc giảm thuế

Đảng Dân chủ chỉ trích dự luật này là vỏ bọc cho việc cắt giảm thuế phá vỡ ngân sách, vốn sẽ có lợi cho những người ủng hộ giàu có như Musk, người giàu nhất thế giới, trong khi lại khiến đất nước gánh thêm hàng nghìn tỷ USD nợ.

"Làm sao các anh dám thuyết giảng cho nước Mỹ về trách nhiệm tài chính?", Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries phát biểu trong cuộc tranh luận tại Hạ viện.

Một số đảng viên Cộng hòa cũng phản đối rằng dự luật này sẽ mở đường cho nhiều khoản nợ hơn trong khi không cắt giảm chi tiêu. "Tôi thực sự phát ốm vì đảng vận động tranh cử dựa trên trách nhiệm tài chính", Dân biểu đảng Cộng hòa Chip Roy cho biết.

Ngay cả khi dự luật được Hạ viện thông qua, nó cũng sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn tại Thượng viện, nơi hiện do đảng Dân chủ kiểm soát. Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden không ủng hộ dự luật này.

Ông Trump đã thúc giục các nhà lập pháp bỏ phiếu cho dự luật ngân sách này và xóa bỏ trần nợ trước khi ông nhậm chức vào ngày 20/1/2025.

Những cuộc chiến trước đây về trần nợ đã làm thị trường tài chính hoảng sợ, vì việc chính phủ Mỹ vỡ nợ sẽ gây ra cú sốc tín dụng trên toàn thế giới. Giới hạn này đã bị đình chỉ theo một thỏa thuận về mặt kỹ thuật sẽ hết hạn vào ngày 1/1/2025, mặc dù các nhà lập pháp có thể sẽ không phải giải quyết vấn đề này trước mùa Xuân.

Khi trở lại văn phòng, ông Trump đặt mục tiêu ban hành các biện pháp cắt giảm thuế có thể làm giảm doanh thu thuế 8 nghìn tỷ USD trong 10 năm, điều này sẽ khiến nợ tăng cao hơn mà không bù đắp được việc cắt giảm chi tiêu. Ông đã cam kết sẽ không cắt giảm các chế độ hưu trí và phúc lợi y tế cho người cao tuổi, khoản vốn chiếm một phần lớn trong ngân sách và dự kiến sẽ tăng mạnh trong những năm tới.

Lần đóng cửa chính phủ gần đây nhất diễn ra vào tháng 12/2018 và tháng 1/2019 trong nhiệm kỳ Nhà Trắng đầu tiên của ông Trump.

Huyền Chi