Chiến tranh thương mại 'nhấn chìm' tỉnh kinh tế trọng điểm của Trung Quốc
Với tổng kim ngạch xuất khẩu gần 5,9 nghìn tỷ nhân dân tệ (821 tỷ USD) năm ngoái, tỉnh Quảng Đông đang đứng trước nguy cơ hứng chịu tổn thất nặng nề bởi thuế quan Mỹ...
Ảnh minh họa - Ảnh: Getty Images
Vào thời hoàng kim của ngành sản xuất giá rẻ ở Trung Quốc, thị trấn Houjie nổi tiếng với các nhà máy sản xuất giày và cuộc sống về đêm nhộn nhịp với vô số khách mua sắm trong và ngoài nước mỗi năm.
Giống như những địa phương khác của tỉnh Quảng Đông, nền kinh tế ở Houjie tăng trưởng bùng nổ sau khi Trung Quốc trở thành cường quốc xuất khẩu số một thế giới và Quảng Đông được chọn để khí điểm các đặc khu kinh tế đầu tiên của nước này.
Nhưng giờ đây, theo một bài báo của tờ Financial Times, nhiều nhà máy tại Houjie rơi vào cảnh bị bỏ hoang. Người dân địa phương cho biết các nhà hàng và doanh nghiệp tại đây đang gặp khó khăn do sự suy giảm của ngành sản xuất cấp thấp và tâm lý tiêu dùng suy yếu, đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.
Làn sóng dịch chuyển của nhiều nhà máy sang khu vực Đông Nam Á khiến Li Jilei, một đầu bếp tới Houjie để tìm việc hơn một thập kỷ trước, cảm thấy đơn độc.
“Buôn bán rất ế ẩm. Nhiều nhà máy đã rời đi”, ông Li nói. “Nhưng con cái chúng tôi đang học ở đây nên chúng tôi không thể chuyển đi đâu được”.
Trung Quốc và Mỹ đang mắc kẹt trong các cuộc đàm phán thương mại kéo dài. Dù Mỹ đã giảm thuế quan về mức 30% trong thời gian đình chiến thương mại để đàm phán, tác động của thuế quan với doanh nghiệp Trung Quốc vẫn rất lớn. Với tổng kim ngạch xuất khẩu gần 5,9 nghìn tỷ nhân dân tệ (821 tỷ USD) trong năm ngoái, tỉnh Quảng Đông đang đứng trước nguy cơ hứng chịu tổn thất nặng nề bởi thuế quan Mỹ.
“Tác động sẽ cực kỳ lớn”, bà Alicia Garcia-Herrero, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại công ty Natixis, nhận định. “Các doanh nghiệp ở Quảng Đông nằm ở tâm điểm của chiến tranh thương mại”.
Theo bà Garcia-Herrero, trong bối cảnh các yếu tố trong nước như khủng hoảng bất động sản, nhu cầu nội địa suy giảm đã gây tác động từ rất lâu trước khi thuế quan Mỹ bắt đầu tăng, nhưng cuộc chiến thương mại mới nhất của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được dự báo sẽ tác động tiêu cực tới triển vọng tăng trưởng của Quảng Đông. “Tỉnh này không còn tăng trưởng tốt như trước nữa. Mọi thứ thực sự bất ổn”, vị chuyên gia nói.
Năm ngoái, kinh tế Quảng Đông chỉ tăng trưởng 3,5%, đánh dấu năm thứ ba liên tiếp không đạt mục tiêu tăng trưởng và thấp hơn nhiều so với mức 5% của toàn nền kinh tế Trung Quốc.
Thẩm Quyến, trung tâm công nghệ cao và là một trong những thành phố phát triển nhất Trung Quốc, là nơi duy nhất đạt tăng trưởng cao hơn mức bình quân toàn quốc năm 2024.
Thủ phủ Quảng Châu của Quảng Đông chỉ đạt tăng trưởng 2,1%. Thành phố Phật Sơn gần đó - nơi nổi tiếng với ngành sản xuất đồ nội thất và gia dụng - chỉ tăng trưởng 1,3%. Sán Đầu, thành phố ven biển từng là một trong những đặc khu kinh tế đầu tiên của Trung Quốc, thậm chí bết bát hơn với chỉ 0,02%.
Ngành xuất khẩu của tỉnh Quảng Đông có lịch sử từ thế kỷ 17, khi là một trong những nơi đầu tiên ở Trung Quốc mở cửa một phần cho thương nhân nước ngoài. Kể từ năm 1957, sau Hội chợ Canton Fair đầu tiên, nơi đây trở thành cầu nối cho phần lớn hoạt động thương mại quốc tế của Trung Quốc.
Từ năm 1978-2018, GDP bình quân đầu người của Quảng Đông đã tăng hơn 220 lần trong 40 năm từ 1978 đến 2018. Hiện tại, quy mô kinh tế của tỉnh này thậm chí lớn hơn so với nền kinh tế Hàn Quốc.
Tuy nhiên, kể cả trước khi ông Trump tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, xu hướng dịch chuyển dây chuyền sản xuất giá rẻ sang các địa điểm có chi phí thấp hơn đã làm giảm đà tăng trưởng của tỉnh này.
Như nhiều tỉnh thành khác, thị trường bất động sản Quảng Đông vẫn đang khủng hoảng sau nhiều năm tăng bùng nổ do đầu cơ. Đây là nơi đặt trụ sở của một số tập đoàn bất động sản nợ nhiều nhất Trung Quốc, bao gồm Evergrande, Kaisa, Vanke và Country Garden.
Sự đi xuống của Quảng Đông cũng tác động lớn tới nền kinh tế lớn thứ hai thế giới bởi đây là tỉnh nộp thuế nhiều nhất tại Trung Quốc.
Cuộc chiến thương mại mới nhất với Mỹ đang khiến những nhà xuất khẩu công nghệ cao như hãng xe điện BYD có trụ sở tại Quảng Đông tìm cách mở rộng sản xuất ra nước ngoài. Bên cạnh đó, việc Mỹ hủy bỏ chính sách miễn thuế quan cho hàng hóa giá trị thấp cũng gây thiệt hại lớn cho Quảng Đông, bởi nhiều nhà cung cấp cho hai nền tảng thương mại điện tử giá rẻ Shein và Temu có trụ sở tại tỉnh này.
Tất cả những điều này đang đặt Quảng Đông trước một tương lai mong manh đầy thử thách, đòi hỏi các nhà chức trách phải tìm được hướng đi mới với động lực tăng trưởng mới.
