Cây chè mang lại thu nhập cao cho nông dân Hà Tĩnh

Thời gian qua, phong trào trồng chè ở xã Hương Trà, huyện Hương Khê cũ, nay là xã Hương Đô đã mang lại thu nhập cao cho bà con địa phương, xây dựng nông thôn mới. Cây chè trở thành cây trồng chủ lực, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế địa phương.

Thu hoạch chè giữa mùa hè

Những năm trở lại đây, vào mùa hè, người dân xã Hương Đô phải gồng mình chống hạn cho cây chè và sản lượng chè búp tươi bị sụt giảm nghiêm trọng, nhưng năm nay, họ vẫn đang hái đều tay.

Gia đình ông Nguyễn Văn Bích - bà Lê Thị Lý (thôn Tây Trà) trồng 5 sào chè công nghiệp liên kết với doanh nghiệp. Sau gần 20 năm gắn bó với cây chè, ông Bích - bà Lý cũng như người dân trồng chè trong xã hết sức phấn khởi vì đây là năm thứ 2, kể từ năm 2017 đến nay, chè cho thu hoạch vào mùa hè.

“8 năm rồi mới có một năm chè thu hoạch được trong mùa hè. Vừa không mất tiền điện bơm nước tưới chè, lại có thêm thu nhập, bà con ai cũng yên tâm đầu tư sản xuất”, ông Bích phấn khởi nói.

Phong trào trồng chè ở xã Hương Đô đã mang lại thu nhập cao cho bà con địa phương.

Theo chia sẻ của ông Bích, bình thường từ tháng 5, người trồng ở Hương Đô bắt đầu tập trung cho việc chống hạn nên năng suất chè trong tháng 5, tháng 6 giảm hơn một nửa; tháng 7, tháng 8 không có thu hoạch do nắng nóng cây không thể ra búp. Năm nay, trong những tháng hè, chè vẫn cho thu hoạch với năng suất ổn định như vụ chè xuân: 2 - 2,5 tạ/sào/tháng.

Người dân xã cho hay, các năm trước, những tháng hè người dân chủ yếu tập trung chăm sóc, nhưng năm nay lại cho thu hoạch đều đặn. Có được kết quả đó một phần là do thời tiết thuận lợi, chưa xuất hiện các đợt nắng nóng gay gắt kéo dài nên chè phát triển búp rất tốt. Mặt khác, do năm nay, công ty liên kết đưa máy hái chè mini vào thu hoạch đồng loạt, người dân giải được bài toán về nhân công lao động. Quan trọng hơn nữa là khi sử dụng máy hái sẽ giúp cho cây chè có thể phục hồi tổn thương và cho búp nhanh hơn, năng suất cao hơn. Theo tính toán, hái bằng tay phải mất từ 7 đến 12 ngày thì cây chè mới ra búp, còn hái bằng máy mini chỉ còn từ 6 đến 9 ngày.

Xã Hương Đô hiện có 320 hộ trồng chè công nghiệp với diện tích 148ha liên kết với doanh nghiệp, giá trị sản xuất trung bình mỗi năm đạt 22 tỷ đồng. Điều đáng ghi nhận là chè ở đây đã đạt tiêu chuẩn VietGAP, đủ điều kiện xuất khẩu sang các nước Trung Đông.

Đại diện xã thông tin, từ năm 2022 trở về trước, năng suất chè đạt từ 9 - 9,5 tấn/ha thì từ năm 2023 đạt hơn 11 tấn/ha và dự kiến năm 2025 đạt khoảng 13 tấn/ha, vượt kế hoạch đề ra.

Nâng tầm thương hiệu trà xanh

Không riêng gì ở xã Hương Đô, thời gian qua, phong trào trồng chè còn diễn ra tại nhiều địa phương khác, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tại xã Hương Sơn, HTX Bảo vệ rừng, trồng rừng và trồng chè công nghiệp Sơn Tây đã nâng tầm thương hiệu trà xanh Thảo Nguyên, được khách hàng trong, ngoài nước ưa chuộng.

HTX Sơn Tây được thành lập từ năm 2014 với 18 thành viên. Những năm đầu mới thành lập, HTX chủ yếu là trồng, mở rộng diện tích chè công nghiệp tại các thôn: Kim Thành, Trung Lưu (xã Sơn Tây cũ) và 7 thôn của xã Sơn Lĩnh cũ. Sau 5 năm tập trung đầu tư, đến năm 2019, diện tích chè tại 2 xã đã tăng lên 38 ha, trong đó Sơn Lĩnh có 23 ha.

Năm 2019, nhận thấy diện tích nguyên liệu “đủ lớn” để có thể sản xuất sản phẩm trà xanh, thương hiệu Thảo Nguyên do mình làm chủ, HTX đã đầu tư hệ thống dây chuyền khép kín với các loại máy móc thiết bị do Việt Nam sản xuất như máy vò chè, máy sấy… trị giá trên 7 tỷ đồng trên khuôn viên rộng 3.750m2.

Đồng thời HTX liên kết với 174 hộ trồng chè ở 2 xã Sơn Tây, Sơn Lĩnh cũ để thu mua số lượng lớn chè nguyên liệu nhằm chế biến ra dòng trà xanh Thảo Nguyên đạt đạt chuẩn OCOP 3 sao với những cam kết đôi bên cùng có lợi. Theo đó, các hộ liên kết phải thực hiện trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, dưới sự quản lý của HTX.

Quá trình trồng chè an toàn rất kỳ công, từ khâu chăm sóc, thu hái, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm đều phải đảm bảo theo quy trình nghiêm ngặt. Việc hái chè búp tươi cũng phải theo đúng kỹ thuật nhằm mang lại hiệu quả.

Sau nhiều năm xây dựng thương hiệu, tháng 2/2022 trà xanh Thảo Nguyên được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Đây là yếu tố quyết định để Thảo Nguyên có chỗ đứng vững chắc trong nước và tìm kiếm thị trường ngoài nước.

Hiện nay, doanh thu hàng năm của HTX đạt khoảng 1,6 tỷ đồng, đồng thời tạo việc làm ổn định cho 18 thành viên với mức thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người /tháng. Đồng thời tạo “sinh kế” ổn định cho nhiều người dân địa phương.

Trà xanh Thảo Nguyên được khách hàng trong, ngoài nước ưa chuộng.

Hay như tại huyện Kỳ Anh cũ, nhằm liên kết sản xuất tạo ra sản phẩm chè an toàn, Tổ hợp tác (THT) sản xuất chè VietGAP Nam Sơn ra đời với 41 thành viên. Mỗi năm THT cung cấp cho doanh nghiệp gần 320 tấn chè búp tươi.

“Sản xuất chè VietGAP không chỉ đem lại nguồn thu nhập khá cho các hộ mà còn góp phần tạo tính đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ nhau trong khó khăn giữa các thành viên, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm trồng, chăm sóc, chế biến chè nhằm đưa các sản phẩm đến với người tiêu dùng ngày càng chất lượng”, anh Trần Công Quý, Tổ trưởng THT chia sẻ.

Tạo “sinh kế” ổn định

Theo đại diện tỉnh, trồng chè theo tiêu chuẩn VietGAP không chỉ tăng hiệu quả kinh tế mà còn nâng cao ý thức của người dân về việc sản xuất sản phẩm chè an toàn. Việc đầu tư thâm canh đúng quy trình và áp dụng đồng bộ các giải pháp đã giúp cây chè sinh trưởng phát triển tốt, nâng cao năng suất, chất lượng, ít bị sâu bệnh gây hại, năng suất cây chè tăng từ 6 - 7% so với sản xuất chè truyền thống.

Xác định chè nguyên liệu là cây trồng chủ lực, vừa tạo việc làm, vừa nâng cao thu nhập cho bà con nông dân, tỉnh đã có các chính sách hỗ trợ trồng, tập huấn ứng dụng khoa học kỹ thuật, xây dựng các vườn ươm cây giống, đưa các giống chè PH1, LDP1 là những giống năng suất cao, chất lượng tốt vào trồng đại trà.

Bên cạnh đó, phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ các HTX, THT liên kết bao tiêu sản phẩm chè búp tươi cho bà con nông dân.

Việc phát triển vùng nguyên liệu chè bền vững, có liên kết đã làm thay đổi nhận thức của người dân về phương thức sản xuất theo chuỗi giá trị, sản xuất gắn với thị trường. Ngoài ra, việc ứng dụng các quy trình sản xuất, bảo quản, chế biến sau thu hoạch đã góp phần thúc đẩy các vùng sản xuất chè quy mô và bền vững.

Việc các HTX, THT được thành lập và phát triển trong thời gian qua đã mang lại kết quả tích cực cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đặc biệt là với người dân trồng chè. Qua đó đóng góp vào công cuộc giảm nghèo chung toàn tỉnh.

Trong hơn 4 năm triển khai, hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỉnh Hà Tĩnh đã đạt được những kết quả ấn tượng, góp phần cải thiện rõ rệt đời sống người dân, đặc biệt là các hộ nghèo và cận nghèo.

Đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều của tỉnh giảm xuống còn 2,40% (tương đương 9.236 hộ), đạt mức giảm bình quân 0,76%/năm. Tỷ lệ hộ cận nghèo cũng giảm đáng kể, còn 3,04% (tương đương 11.736 hộ), với mức giảm bình quân 0,68%/năm.

Ngọc Giang