Cất vó cá mùa nước nổi

Ông Nguyễn Thanh Hải chèo thuyền ra giữa dòng để gỡ cá.

Trong nhịp sống ấy, có những bóng dáng trầm mặc, lặng lẽ nhưng bền bỉ, đó là những người đã lớn tuổi vẫn miệt mài trên con nước, gắn đời mình với những cánh vó đẫm phù sa và ký ức.

60 tuổi đời, hơn 20 năm bám trụ với lòng hồ Dầu Tiếng, khu vực thượng nguồn sông Sài Gòn, đoạn chảy qua địa phận xã Tân Khai, ông Nguyễn Thanh Hải (quê gốc ở tỉnh Đồng Tháp) giờ đã quá quen thuộc với vùng nước nơi đây. Khi con nước lên đầy, cũng là lúc ông Hải bắt đầu hành trình mưu sinh thường nhật bằng chiếc vó tre đã gắn bó từ thời trai trẻ. Với ông Hải, chiếc vó không chỉ là công cụ kiếm sống mà còn là tri kỷ. Ông gìn giữ nghề như giữ một phần ký ức tuổi trẻ.

Ông Hải chia sẻ: Nghề cất vó không dành cho người yếu lòng, bởi đó là công việc đòi hỏi sức khỏe, sự kiên nhẫn và cả tình yêu bền bỉ với sông nước. Giữa màn sương sớm mịt mùng trên lòng hồ Dầu Tiếng, người cất vó đã phải thức dậy từ khi mặt trời còn ngủ, chèo thuyền ra giữa dòng, tay gỡ cá, tay giữ thăng bằng không cho thuyền trôi trước gió.

Mỗi chiếc vó rộng hơn 20m2, đặt sâu dưới lòng hồ, phải canh giờ nước lên, nước ròng mà kéo. Một ngày, ông Hải có thể kéo vó vài chục lần, mỏi lưng, rát tay nhưng chưa bao giờ ông từ bỏ. Với ông, đây là một nghề vừa vất vả, lại vừa nhàn hạ nhất trong tất cả các nghề đánh bắt. Vất vả vì có khi phải thức cả đêm trông chừng con nước, còn nhàn hạ là vì không phải làm việc xa nhà, cứ mỗi sáng sớm gom cá ra chợ là có thêm tiền. Mùa cất vó vẫn được cho là mùa "hốt bạc". Theo ông Hải, mùa mưa chủ yếu có cá linh, cá trắng, cá lăng và cá tra. Cá lăng tầm 4-5 con/kg, cá tra to hơn, thi thoảng gia đình kéo được con nặng cả chục ký. Lâu nay, giá các loại cá tương đối ổn định. Cụ thể, cá tra 30 ngàn đồng/kg, cá lăng 100 ngàn đồng/kg, cá linh 120 ngàn đồng/kg.

Không chỉ riêng ông Hải, ở xã Tân Khai còn có nhiều người cao tuổi khác đã gắn bó cả cuộc đời với nghề cất vó cá. Theo Hội Nông dân xã Tân Khai, toàn xã có khoảng 20 hộ sống bằng nghề cất vó và chài lưới. Các hộ dân này sống chủ yếu ở khu vực ven lòng hồ Dầu Tiếng. Để các hộ lao động, khai thác an toàn, đúng luật, Hội Nông dân xã phối hợp với cán bộ ấp tuyên truyền người dân khai thác, đánh bắt thủy sản phải tuân thủ các quy định pháp luật. Nghiêm cấm hành vi hủy hoại nguồn lợi thủy sản, hệ sinh thái thủy sinh, khu vực tập trung sinh sản.

Cuộc sống sẽ ngày một hiện đại hơn, những chiếc vó rồi cũng sẽ vơi dần theo năm tháng. Nhưng đâu đó giữa lòng hồ Dầu Tiếng, giữa những con nước đục phù sa, vẫn còn những mái đầu bạc kiên trì kéo vó như thể họ đang neo giữ một phần hồn quê, hồn người, bằng tất cả sự giản dị, bền bỉ và yêu thương.

Hiền Lương