Cẩn trọng với trào lưu tự chữa lành trên mạng xã hội

Khi công nghệ phát triển, nhiều người tìm đến mạng xã hội, video trị liệu hoặc ứng dụng tâm lý để tự chữa lành. Tuy nhiên, việc tự điều trị tâm lý qua mạng nếu không được hướng dẫn đúng cách có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường.

Các kênh trị liệu online, chia sẻ tâm lý đang nở rộ, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận thông tin và lời khuyên tinh thần. Nhưng liệu việc tự chữa bệnh tâm lý qua mạng có thật sự an toàn và hiệu quả như nhiều người tin tưởng?

Ảnh minh họa/ Nguồn internet

Lợi ích của việc chữa lành tâm lý qua mạng

Thời đại số mang đến cơ hội tiếp cận kiến thức tâm lý học dễ dàng hơn bao giờ hết. Nhiều kênh YouTube, podcast, ứng dụng thiền, trị liệu online… giúp người dùng hiểu rõ cảm xúc, học cách kiểm soát căng thẳng, trầm cảm hoặc lo âu.

Các chuyên gia cho rằng, việc đọc, nghe và tương tác với nội dung tâm lý có thể:

Giúp nhận diện vấn đề: Người dùng có thể sớm nhận ra dấu hiệu rối loạn cảm xúc, lo âu, mất ngủ, trầm cảm…

Tăng nhận thức sức khỏe tinh thần: Trước đây, nhiều người ngại nói về tâm lý. Nay, mạng xã hội giúp xóa bỏ định kiến, khiến mọi người cởi mở hơn khi tìm kiếm hỗ trợ.

Tiết kiệm chi phí và thời gian: Các ứng dụng hoặc khóa học online giúp người bận rộn vẫn có thể chăm sóc tinh thần mọi lúc, mọi nơi.

Khơi gợi động lực tự thay đổi: Nhiều người nhờ nội dung tích cực mà dần xây dựng thói quen sống lành mạnh, biết yêu thương bản thân và học cách chia sẻ.

Mặt trái của tự chữa lành trên mạng

Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng không phải ai cũng có đủ kiến thức để phân biệt giữa lời khuyên đúng đắn và thông tin sai lệch. Việc “tự chẩn đoán” và “tự điều trị” tâm lý qua mạng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng:

Dễ hiểu sai về triệu chứng: Một người chỉ bị stress nhẹ có thể nghĩ mình bị trầm cảm, dẫn đến lo sợ, hoặc ngược lại, người đang mắc bệnh nặng lại coi thường tình trạng của mình.

Thiếu sự giám sát chuyên môn: Các rối loạn tâm lý cần được chẩn đoán bởi bác sĩ tâm thần hoặc nhà trị liệu có chứng chỉ. Nếu chỉ dựa vào video, bài viết, rất khó đánh giá đúng mức độ bệnh.

Nguy cơ tiếp xúc nội dung sai lệch: Trên mạng có không ít “coach” tự phong, chia sẻ phương pháp “chữa lành” phản khoa học như “tẩy năng lượng xấu”, “thiền chữa trầm cảm trong 7 ngày”... khiến người bệnh tin tưởng sai hướng.

Lệ thuộc cảm xúc ảo: Việc tìm kiếm an ủi qua mạng có thể khiến người dùng quên đi sự tương tác thật ngoài đời – vốn là yếu tố quan trọng giúp phục hồi tinh thần.

Cần phân biệt giữa hỗ trợ tinh thần và điều trị tâm lý

Các chuyên gia tâm lý khẳng định: xem video, nghe podcast hay dùng app thiền chỉ là hình thức hỗ trợ, không thể thay thế trị liệu tâm lý chuyên sâu.

Nếu người bệnh có biểu hiện kéo dài như mất ngủ, bi quan, mất hứng thú sống, ý nghĩ tự hại bản thân… cần tìm đến bác sĩ tâm thần hoặc nhà trị liệu được cấp phép.

Theo các bác sĩ, nhiều trường hợp bệnh nhân đến viện trong tình trạng nặng hơn vì tự chữa trên mạng quá lâu. Không ai tự cắt bỏ khối u bằng cách xem video phẫu thuật cả. Tâm lý cũng vậy, cần được thăm khám và điều trị đúng quy trình.

Lời khuyên để sử dụng nguồn chữa lành online an toàn

Chọn nguồn uy tín: Theo dõi các chuyên gia có chứng chỉ, nội dung được xác minh.

Không tự chẩn đoán: Nếu thấy triệu chứng nặng, hãy tìm đến bác sĩ thay vì tự suy luận.

Kết hợp với trị liệu trực tiếp: Các phương pháp online nên được dùng để hỗ trợ, không thay thế điều trị.

Giữ ranh giới cảm xúc: Không nên phụ thuộc vào “người chữa lành” trên mạng để quyết định cảm xúc của mình.

Tự chữa lành qua mạng có thể là một công cụ hỗ trợ tinh thần hữu ích, nhưng chỉ khi người dùng biết chọn lọc và sử dụng đúng cách. Sức khỏe tâm lý không thể được chữa khỏi chỉ bằng vài video hay bài viết lan truyền. Việc lắng nghe bản thân, tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia và xây dựng lối sống cân bằng mới là chìa khóa thực sự cho một tinh thần khỏe mạnh.

Trương Hiền