Cần thiết phải tiêm vắc-xin phế cầu khuẩn

Ám ảnh sát thủ gây tử vong

Theo thống kê của Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), năm 2014, tỷ lệ mắc viêm phổi ở nước ta là 561/100.000 người dân, đứng hàng thứ hai, sau tăng huyết áp; tỷ lệ tử vong do viêm phổi là 1,32/100.000 người dân, đứng hàng đầu trong các nguyên nhân gây tử vong.

Viêm phổi có 2 loại, viêm phổi mắc phải trong bệnh viện và viêm phổi mắc phải trong cộng đồng. Hai tác nhân gây bệnh viêm phổi thường gặp do vi khuẩn là streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn) và haemophilus influenza. Các tác nhân gây bệnh này thường biến đổi và cũng thường gây ra tình trạng kháng thuốc. Bệnh thường xảy ra trên cơ địa những người bị suy giảm sức đề kháng.

Viêm phổi ảnh hưởng đến khoảng 450 triệu người trên thế giới mỗi năm. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở các nhóm tuổi. Tỷ lệ tử vong cao nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 75 tuổi.

Viêm phổi mắc phải trong cộng đồng có nhiều triệu chứng lâm sàng tương đồng với các bệnh lý hô hấp khác, cần được chẩn đoán phân biệt sớm. Phế cầu khuẩn chiếm 75% trong số các tác nhân gây viêm phổi ở cộng đồng.

Theo các chuyên gia y tế, bệnh lý viêm phổi thường tăng cao ở thời điểm giao mùa, do thời tiết và nhiệt độ thay đổi, mưa nắng thất thường tạo môi trường cho virus, vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh. Ngoài ra, chất lượng không khí thường xuyên ở mức có hại cho sức khỏe cũng khiến hệ hô hấp khó phục hồi khi bị nhiễm trùng.

Theo bác sĩ Chu Thị Hạnh, Trưởng khoa Khoa Hô hấp (Bệnh viện Tâm Anh, Hà Nội), những dấu hiệu ban đầu như ho, khạc đờm, đau họng, sốt nhẹ… khiến nhiều người chủ quan nghĩ cảm cúm. Tuy nhiên, sau đó bệnh tiến triển nặng gây sốt cao, ho, đau ngực, khó thở.

“Nếu không điều trị sớm, người bệnh có thể gặp các biến chứng như áp xe phổi, viêm mủ màng phổi, tràn mủ màng phổi, viêm màng ngoài tim, sốc nhiễm trùng, suy hô hấp tiến triển”, bác sĩ Hạnh cho biết.

Các chuyên gia cho biết, bệnh nhân cao tuổi mắc viêm phổi thường rất nặng. Nguyên nhân là người cao tuổi thường có nhiều bệnh kết hợp như phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc bệnh tim mạch, bệnh chuyển hóa như đái tháo đường.

Cần thiết tiêm phòng vắc-xin phế cầu khuẩn

Trong số các nguyên nhân gây ra viêm phổi thì phế cầu khuẩn là thủ phạm chính. Phế cầu khuẩn là vi khuẩn kỵ khí, gram dương, vi khuẩn kỵ khí lưỡng nghi với hơn 90 loại huyết thanh, thường cư trú trong vùng mũi họng ở cả những người khỏe mạnh.

Loại vi khuẩn này có thể gây ra một số căn bệnh nguy hiểm, như viêm phổi (nhiễm trùng phổi), nhiễm trùng tai, nhiễm trùng xoang, viêm màng não (nhiễm trùng quanh não và tủy sống), nhiễm khuẩn huyết. Phế cầu khuẩn lây lan qua ho, hắt hơi và tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm bệnh.

Để phòng chống viêm phổi do phế cầu khuẩn, bác sĩ Nguyễn Tuấn Hải (Hệ thống Tiêm chủng Safpo/Potec) khuyến cáo một số nhóm đối tượng nên tiêm vắc-xin phế cầu khuẩn.

Một là, người trên 65 tuổi.

Hai là, người có hệ thống miễn dịch yếu.

Ba là, người bị bệnh tim, tiểu đường, hen suyễn hoặc COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính), những người phải trải qua hóa trị liệu, người cấy ghép tạng, người nhiễm HIV/AIDS.

Bốn là, người hút thuốc lá.

Năm là, nghiện rượu nặng.

Sáu là, người bệnh trải qua phẫu thuật hoặc mắc bệnh nghiêm trọng.

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Hải cho biết, có 2 loại vắc-xin phế cầu khuẩn được sử dụng để bảo vệ chống lại các loại nhiễm trùng khác nhau. Đó là PCV13 (hay vắc-xin Prevenar 13) giúp bảo vệ cơ thể tránh khỏi 13 loại vi khuẩn nguy hiểm nhất gây viêm phổi và PPSV23

(Pneumon 23) bảo vệ cơ thể chống lại thêm 23 loại vi khuẩn gây viêm phổi khác.

Những người cần tiêm vắc-xin phế cầu khuẩn nên tiêm cả hai mũi: mũi thứ nhất tiêm PCV13 và một năm sau sau tiêm PPSV23. Ngoài ra, trẻ em nên tiêm đầy đủ một số loại vắc-xin có vai trò hỗ trợ ngăn ngừa viêm phổi, như vắc-xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 (bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và bệnh viêm phổi - viêm màng não do HIB), vắc-xin cúm, phế cầu, ho gà...

N.D