Cân nhắc kỹ lưỡng việc trao quyền phân cấp cho UBND cấp xã

12/6/2025 Gốc

Sáng 12/6, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Toàn cảnh Phiên họp

Qua thảo luận, đa số ý kiến tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) và hồ sơ dự án Luật. Một trong những nội dung được nhiều ĐBQH quan tâm thảo luận là quy định VBQPPL của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt và cấp xã.

Cân nhắc kỹ lưỡng việc trao quyền phân cấp cho UBND cấp xã

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho biết, tại khoản 3 Điều 22 dự thảo Luật quy định “UBND cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao, phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp”.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị làm rõ việc “phân cấp” của UBND cấp xã trong quy định của dự thảo. Vì sắp tới đây, mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động, cấp xã là cấp chính quyền địa phương cuối cùng, do đó đại biểu bày tỏ băn khoăn, quy định “phân cấp” của cấp xã trong quy định này là phân cấp tới đâu, tới đơn vị nào? Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, cần cân nhắc kỹ lưỡng việc trao quyền phân cấp cho UBND cấp xã như trong dự thảo Luật, tránh trường hợp để chính quyền cấp xã mới lại trở thành cấp trung gian.

Đại biểu Vũ Hồng Luyến - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên

Thống nhất cao với ý kiến nêu trên, đại biểu Vũ Hồng Luyến - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu xem xét quy định thẩm quyền phân cấp cho UBND cấp xã đối với các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính. Đại biểu Vũ Hồng Luyến cho rằng, chính quyền cấp xã khi thực hiện nhiệm vụ phải luôn gần dân, sát dân nên cần trực tiếp thực hiện, chịu trách nhiệm chính cho việc thực hiện đó và đảm bảo đúng quyền hạn mà mình được phân cấp.

Rà soát để quy định đầy đủ các trường hợp cần chuyển tiếp

Góp ý về quy định chuyển tiếp (khoản 18 Điều 1 của dự thảo Luật), dự thảo quy định “Nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi được sắp xếp, trừ trường hợp HĐND, UBND cấp xã mới ban hành văn bản theo quy định...”.

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, quy định này chỉ xác định hiệu lực của Nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND cấp huyện đối với trường hợp đơn vị hành chính cấp xã mới được hình thành từ những đơn vị hành chính cấp xã cũ thuộc cùng một địa bàn cấp huyện, mà chưa bao gồm trường hợp đơn vị hành chính cấp xã mới được hình thành từ nhiều đơn vị hành chính cấp xã cũ, mà các đơn vị hành chính cấp xã cũ đó lại thuộc hai hay nhiều địa bàn đơn vị hành chính cấp huyện giáp ranh.

Trong trường hợp đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga băn khoăn, nếu HĐND, UBND cấp xã mới chưa ban hành văn bản quy phạm mới thì hiệu lực của các văn bản quy phạm của chính quyền địa phương cấp huyện trước đây được xem xét hiệu lực và áp dụng như thế nào? Do vậy, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung trường hợp này vào quy định chuyển tiếp, tránh trường hợp vướng mắc trong quá trình triển khai hoạt động của đơn vị hành chính cấp xã mới.

Cùng quan điểm, đại biểu Quàng Thị Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên cho rằng, quy định này chưa bao quát đối với những trường hợp thực tế có thể xảy ra như trường hợp xã mới được hình thành từ việc sáp nhập địa giới hành chính của nhiều xã thuộc địa giới hành chính của nhiều cấp huyện khác nhau, có thể từ 2 đến 3 xã, từ 2 đến 3 cấp huyện.

“Theo quy định này, xã mới phải thực hiện theo nghị quyết và quyết định của huyện nào, huyện A hay huyện B, nhất là đối với nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND cấp huyện có chính sách khác nhau do đặc thù, đặc điểm kinh tế - xã hội của mỗi địa phương khác nhau”, đại biểu Quàng Thị Nguyệt phân tích.

Đại biểu Quàng Thị Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên

Vì vậy, để đảm bảo quy định được chặt chẽ, đại biểu Quàng Thị Nguyệt đề nghị Cơ quan soạn thảo và Cơ quan thẩm tra xem xét, quy định lại nội dung này. Ngoài ra, đề nghị xem xét bổ sung vào hồ sơ trình Quốc hội dự thảo văn bản hợp nhất luật đối với các dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều để thuận lợi cho việc nghiên cứu, tham gia ý kiến của đại biểu Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu

Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật quy định việc phải đăng tải, lấy ý kiến dự thảo luật, văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương trên Cổng Pháp luật quốc gia. Đây là một quy trình, thủ tục bắt buộc thiết yếu, hiệu quả trong công tác xây dựng thể chế. Một số ý kiến cũng góp ý về quy định văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung vào dự thảo Luật quy định giải thích như thế nào là văn bản quy định chi tiết để đảm bảo tính thống nhất khi áp dụng trong thực tế.

Cũng tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Thay mặt Cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cảm ơn những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các ĐBQH và nhận thấy, tất cả các ý kiến phát biểu tại Hội trường đều hợp lý, xác đáng, có thể tiếp thu, chỉnh lý để hoàn thiện dự thảo Luật. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết sẽ phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tiếp tục hoàn thiện để báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết luận Phiên họp

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, các ý kiến phát biểu thẳng thắn, sôi nổi, có tính xây dựng và trách nhiệm cao, tập trung vào các nội dung trọng tâm của dự thảo Luật như: về thẩm quyền ban hành và nội dung VBQPPL của HĐND, UBND cấp xã; về hiệu lực của VBQPPL khi sáp nhập đơn vị hành chính và hiệu lực của văn bản quy định chi tiết, quy định biện pháp cụ thể để tổ chức, hướng dẫn thi hành VBQPPL; việc ban hành VBQPPL để thực hiện việc phân cấp; vấn đề hợp nhất VBQPPL ở cả Trung ương và địa phương; về các trường hợp cần được quy định chuyển tiếp và nhiều nội dung cụ thể khác của dự thảo Luật.

Qua thảo luận, các ý kiến đại biểu cơ bản nhất trí với nhiều nội dung thể hiện trong dự thảo Luật, đồng thời phân tích, đánh giá, làm sâu sắc thêm và đóng góp nhiều ý kiến thiết thực, cụ thể để tiếp tục hoàn thiện nhiều điều, khoản của dự thảo Luật về nội dung và kỹ thuật lập pháp. Bộ trưởng Bộ Tư pháp thay mặt Cơ quan trình dự án Luật đã báo cáo dự kiến tiếp thu, giải trình một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Bộ Tư pháp giúp Chính phủ khẩn trương phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cùng các cơ quan có liên quan để nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật, bảo đảm chất lượng cao nhất, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội thông qua vào cuối Kỳ họp thứ 9.

Một số hình ảnh tại Phiên thảo luận: