Cần nguồn lực xây dựng các khu tái định cư cho vùng sạt lở

Sạt lở bờ sông Khe Tre qua vùng Nam Đông ngày một nghiêm trọng hơn

Cấp thiết

Sau đợt mưa lũ dồn dập từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11/2025 vừa qua, đã làm xuất hiện gần 50 điểm sạt lở, nguy cơ sạt lở cao và vùng xung yếu ở các địa phương. Ngoài giải pháp di dân đảm bảo an toàn trong tình huống thiên tai, việc xây dựng các khu tái định cư (TĐC) để di dời người dân, bố trí nơi ở an toàn đang được các địa phương, ban ngành của thành phố tính đến. Tại xã Khe Tre, theo điều tra, khảo sát nhanh của địa phương, trong đợt mưa lũ vừa qua có khoảng 65 hộ dân đang sinh sống tại các khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất cần thiết phải di dời bố trí TĐC. Trong đó, có 44 hộ dân thuộc các thôn Xuân Phú, Phú Hòa, Phú Nam, Hà An đã sạt lở bờ sông và 21 hộ dân thuộc thôn 1, 2 có nguy cơ sạt lở đồi Khe Tre.

Trở lại Khe Tre khi tiết trời đã tạnh ráo mới thấy, nhiều khu vực dân cư sát bờ sông, hệ thống hạ tầng - nơi được xem là “thủ phủ” của huyện Nam Đông cũ đã bị hư hỏng, sạt lở nặng. Đang chuẩn bị đi thu gom cát xây dựng và chờ chính quyền địa phương hỗ trợ rọ đá gia cố bờ sông Khe Tre, ông Dương Sang, một người dân ở thôn Phú Hòa cho biết, sống mấy chục năm ở vùng Nam Đông chưa khi nào thấy sông Khe Tre dữ dằn như đợt lũ vừa qua. Nước từ nguồn về cuốn phăng nhà cửa, đất đai, hạ tầng khiến hai bên bờ xói lở nghiêm trọng. Căn nhà của ông Sang mới xây dựng, cách bờ sông Khe Tre 15m, vậy mà chỉ sau một đêm nước lũ cuốn trôi nhà bếp, ăn sát vào móng nhà trên. “Xây căn nhà hơn một tỷ đồng, tiền vay nợ chưa trả, nếu giờ không kịp làm kè hoặc di dời TĐC thì mùa lũ sang năm chưa biết sẽ như thế nào”, ông Sang lo lắng.

Nhiều năm nay, cứ mưa lũ, người dân sống tại khu vực chân đồi thôn K Long, xã Long Quảng lại phải di dời đến nơi an toàn do trượt lở núi. Nguyên nhân là do trên đỉnh đồi xuất hiện một vệt nứt lớn, hở rộng hơn 1m và kéo dài khoảng 50m. Nhiều khu vực đất đá xung quanh có dấu hiệu trượt, sụt lún, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở xuống khu dân cư phía dưới. Hàng năm, chính quyền xã Long Quảng phải triển khai sơ tán 6 hộ dân với 21 nhân khẩu sinh sống dưới chân đồi nhằm đảm bảo an toàn cho người dân.

Sớm bố trí nguồn vốn

Theo UBND xã Khe Tre, trong đợt mưa lớn từ ngày cuối tháng 10 đến đầu tháng 11 vừa qua đã khiến tình trạng sạt lở các sông suối trên địa bàn xã thêm nghiêm trọng, đặc biệt là ở bờ sông, suối chảy qua các thôn Xuân Phú, Phú Nam, Phú Hòa, Đa Phú, Hà An, 1, 3, làm ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân cũng như việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ông Dương Thanh Phước, Chủ tịch UBND xã Khe Tre cho biết, đối với các hộ dân bị ảnh hưởng bởi sạt lở bờ sông, sạt lở núi, UBND xã đã có kế hoạch di dời TĐC an toàn tại khu vực quy hoạch dân cư tập trung thôn Đa Phú, Hà An với diện tích 17ha và khu quy hoạch thôn 1, 2 với diện tích khoảng 4ha. Tuy nhiên, nguồn lực xây dựng các khu TĐC nằm ngoài khả năng cân đối ngân sách của địa phương. Do vậy, xã đã kiến nghị UBND thành phố quan tâm xem xét đầu tư xây dựng hạ tầng 2 khu quy hoạch dân cư tập trung nói trên nhằm bố trí TĐC cho các hộ dân bị ảnh hưởng do sạt lở.

Theo UBND xã Khe Tre, năm 2023, UBND Nam Đông (cũ) đã tiến hành xây dựng khu TĐC với diện tích gần 1ha, tổng mức đầu tư 10,3 tỷ đồng từ nguồn vốn giải phóng mặt bằng của tuyến cao tốc La Sơn - Túy Loan tại thị trấn Khe Tre (nay là xã Khe Tre). DA xây dựng công trình Khu TĐC phục vụ di dời các hộ dân bị ảnh hưởng bởi DA đường Hồ Chí Minh đoạn La Sơn - Túy Loan đã hoàn thành năm 2024 và tiến hành bố trí TĐC cho 12 hộ dân bị ảnh hưởng nằm giữa tuyến đường cao tốc La Sơn - Túy Loan và Tỉnh lộ 14B. Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã có chủ trương đầu tư DA di dời dân cư khẩn cấp khỏi khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất, lũ ống, lũ quét. Trong đó, có DA thành phần di dân TĐC tập trung thôn Lấp, Tà Rinh, A Tin, xã Thượng Nhật (nay là xã Nam Đông).

Trước yêu cầu cấp bách về việc di dời dân tại các vùng sạt lở đến nơi an toàn hơn, mới đây, UBND thành phố đã có báo cáo Chính phủ về công tác khắc phục hậu quả mưa lũ đặc biệt lớn vừa qua trên địa bàn thành phố. Theo đó, trong điều kiện khả năng cân đối ngân sách thành phố, ngoài huy động nguồn lực tại địa phương, để tạo điều kiện cho thành phố có nguồn kinh phí thực hiện khắc phục thiệt hại của mưa lũ, ổn định đời sống Nhân dân, UBND thành phố đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương quan tâm bố trí nguồn vốn thực hiện các dự án di dời khẩn cấp các hộ dân nằm trong khu vực có nguy cơ sạt lở cao, đặc biệt là các hộ dân nằm dọc theo tuyến cao tốc La Sơn - Túy Loan và một số khu vực xung yếu với tổng kinh phí khoảng 650 tỷ.

Bài, ảnh: HÀ NGUYÊN