Cần giải pháp tổng thể để du lịch Quảng Ngãi phát triển bền vững

Việc thiếu cơ sở lưu trú cao cấp, tính mùa vụ còn rõ nét và nguồn lực đầu tư hạn chế đang đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có những giải pháp căn cơ, đồng bộ, nhằm đưa du lịch phát triển bền vững, tương xứng với tiềm năng và lợi thế sẵn có.

Tăng trưởng ấn tượng nhưng chưa bền vững

Năm 2025, du lịch tỉnh Quảng Ngãi ước đón 5,2 triệu lượt khách, tăng 38% so với năm trước; trong đó, khách quốc tế đạt khoảng 98.500 lượt, tăng gấp 2,6 lần so với năm 2024. Doanh thu du lịch ước đạt 3.700 tỷ đồng, tăng 74%; thu ngoại tệ đạt khoảng 22 triệu USD, tăng 2,5 lần. Kết quả này cho thấy sức bật rõ nét của ngành du lịch địa phương, song cũng đặt ra yêu cầu phải có những giải pháp căn cơ để phát triển bền vững trong giai đoạn tới.

Một điểm du lịch ở xã Măng Đen, tỉnh Quảng Ngãi.

Ngay từ đầu năm 2025, nhiều địa phương trong tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch đón khách. Thời gian qua, các điểm du lịch tại xã Măng Đen (trước đây thuộc huyện Kon PLông, tỉnh Kon Tum) thu hút lượng lớn du khách, nhất là vào các dịp lễ, tết. Tuy nhiên, lượng khách đến Măng Đen vẫn mang tính mùa vụ, chưa ổn định quanh năm.

Theo chị Y Trang, chủ cơ sở Sóc’s House xã Măng Đen, phát triển Măng Đen cần đặt yếu tố bảo tồn lên hàng đầu, trong đó việc giữ gìn nguyên vẹn bản sắc văn hóa và hệ sinh thái tự nhiên là nguyên tắc xuyên suốt. Con người được xác định là trung tâm của quá trình phát triển; mỗi người dân vừa là chủ thể gìn giữ văn hóa, vừa là “đại sứ du lịch”, góp phần xây dựng hình ảnh điểm đến thân thiện, văn minh và bền vững. Cùng với đó, hệ thống giáo dục, y tế chất lượng cao và hạ tầng giao thông đồng bộ, với định hướng phát triển cao tốc, sân bay trong tương lai, sẽ tạo nền tảng để Măng Đen thu hút cư dân, sinh viên và du khách lâu dài.

Chi Y Trang chia sẻ: “Làm đến đâu thì mình tính thật kỹ tới đó. Măng Đen mà giữ được cái chất vốn sẵn có này. Khi nói về thiên nhiên là hoang sơ, luôn luôn là cảnh đẹp, không khí thì lơ lửng, trong lành rồi. Con người luôn thân thiện, hiền hòa. Sự phát triển thì có những dự án đầu tư lớn như sân bay, cao tốc, khu nghỉ dưỡng cao cấp hoặc khu sinh thái chuyên chăm sóc sức khỏe cao cấp chẳng hạn, thì cũng làm cho vùng đất Măng Đen thịnh vượng mà lại bền vững”.

Cảnh sắc thiên nhiên ở Măng Đen.

Hạ tầng, dịch vụ và quy hoạch - những điểm nghẽn cần tháo gỡ

Dù hội tụ nhiều lợi thế đặc biệt về thiên nhiên, khí hậu và cảnh quan, song hệ thống cơ sở hạ tầng của Măng Đen còn nhiều hạn chế. Các dịch vụ phục vụ du lịch tại Măng Đen chưa đáp ứng nhu cầu. Dịch vụ mua sắm còn nghèo nàn, chủ yếu là nông sản và dược liệu, thiếu các loại hình dịch vụ bổ trợ, vui chơi, giải trí và chăm sóc khách du lịch, đặc biệt là các dịch vụ dành cho phụ nữ.

Ông Phạm Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Măng Đen, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay của Măng Đen vẫn là hạ tầng giao thông: “Tỉnh Quảng Ngãi đã có chủ trương triển khai Quốc lộ 24 trong năm 2026. Đây cũng là một thuận lợi, những điều kiện tốt để du lịch Măng Đen phát triển. Ngoài ra, những công trình lớn, công trình điểm nhấn đối với Măng Đen cũng cần sự hỗ trợ của tỉnh. Hiện nay, tỉnh cũng đã tổ chức mời thầu 3 dự án đô thị. 3 dự án đô thị này có quy mô trên 800 héc ta và tổng mức đầu tư khoảng 26.000 tỷ đồng. Khi 3 đô thị này hình thành sẽ đáp ứng được nhu cầu mua sắm và các dịch vụ”.

Hoa anh đào nở rộ ở xã Măng Đen.

Ở khu vực phía Tây, xã Tu Mơ Rông (trước đây thuộc huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum)từng bước khơi dậy tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với rừng, dược liệu và bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, hoạt động du lịch vẫn chủ yếu mang tính tự phát, quy mô nhỏ lẻ; các cơ sở kinh doanh, điểm du lịch phần lớn do người dân và doanh nghiệp rất nhỏ tự đầu tư, trong khi sự hỗ trợ từ ngân sách và chính sách của tỉnh còn hạn chế.

Sau sắp xếp đơn vị hành chính, nhiều điểm du lịch được giao về cho các xã quản lý nhưng nguồn lực ở cơ sở rất hạn chế, không đủ khả năng duy tu, nâng cấp hạ tầng. Theo ông Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Tu Mơ Rông, nếu không có sự hỗ trợ kịp thời và nguồn lực đủ mạnh, các xã rất khó giữ được những điểm du lịch hiện có, trong khi tiềm năng phát triển du lịch gắn với dược liệu, rừng và nông nghiệp sinh thái của khu vực này rất lớn.

“Huyện Tu Mơ Rông cũ cũng đã khơi dậy du lịch rồi. Tuy nhiên, kể cả Măng Đen, Tu Mơ Rông và các điểm du lịch trên địa bàn tỉnh Kon Tum cũ thì cũng gần như là các cơ sở tự hoạt động. Phần hỗ trợ đầu tư của tỉnh rất hạn chế. Vì vậy, đề nghị tỉnh cần bàn sâu hơn nữa để xúc tiến đầu tư, hỗ trợ đầu tư nhằm phát triển du lịch” - ông Võ Trung Mạnh nói.

Đảo Lý Sơn

Ông Nguyễn Minh Trí, Bí thư đặc khu Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi đánh giá, mặc dù quy mô kinh tế Quảng Ngãi tương đối lớn, song khu vực dịch vụ, đặc biệt là du lịch chiếm tỷ trọng thấp, khoảng 29%, chưa tương xứng với tiềm năng. Phát triển dịch vụ cần gắn chặt với đô thị hóa và xác định rõ các điểm nhấn đầu tư như Quảng Ngãi, Măng Đen và Lý Sơn; trong đó, đặc khu Lý Sơn cần cơ chế phù hợp để thu hút nhà đầu tư chiến lược.

“Ở góc độ Lý Sơn thì chúng tôi cũng không xin tiền đâu. Quan trọng là làm sao tỉnh cùng với địa phương hỗ trợ địa phương, phải kêu gọi được nhà đầu tư chiến lược. Chứ còn xin tiền thì bây giờ ngân sách có hạn, mình không thể xin được” - ông Nguyễn Minh Trí nói.

Quốc lộ 24 xuống cấp, một trong những điểm nghẽn hạ tầng ảnh hưởng du lịch Quảng Ngãi.

Một trong những điểm nghẽn lớn của du lịch Quảng Ngãi hiện nay là thiếu hệ thống cơ sở lưu trú và dịch vụ chất lượng cao, đặc biệt là các khách sạn, khu nghỉ dưỡng đạt chuẩn 4 - 5 sao. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ công tác quy hoạch và hạ tầng chưa theo kịp yêu cầu phát triển du lịch cao cấp; quy hoạch còn chồng chéo, thiếu quỹ đất sạch, trong khi hạ tầng giao thông kết nối chưa đồng bộ, khiến nhiều nhà đầu tư e ngại triển khai các dự án quy mô lớn.

Bên cạnh đó, thị trường du lịch Quảng Ngãi phát triển chưa ổn định, mang tính mùa vụ rõ nét; thời gian lưu trú của du khách còn ngắn, mức chi tiêu chưa cao, làm giảm sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư chiến lược. Trong khi đó, các trung tâm du lịch lân cận như Đà Nẵng, Hội An, Nha Trang đã hình thành hệ sinh thái du lịch - dịch vụ hoàn chỉnh, tạo sức cạnh tranh rất lớn trong thu hút dòng vốn đầu tư.

Liên kết Đông - Tây, tạo động lực cho du lịch Quảng Ngãi phát triển bền vững

Để đưa du lịch Quảng Ngãi phát triển tương xứng với tiềm năng, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch xác định trọng tâm là hoàn thiện thể chế, tháo gỡ điểm nghẽn và tạo động lực từ cơ sở. Trong đó, cần sớm ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù, ưu tiên phát triển du lịch cộng đồng trên toàn không gian tỉnh, gắn với bảo tồn văn hóa và khai thác hiệu quả các danh lam thắng cảnh.

Bà Phạm Thị Trung, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi cho biết, hoàn thiện quy hoạch và hạ tầng giao thông là điều kiện tiên quyết để thu hút các dự án du lịch chất lượng cao; đồng thời đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá, xây dựng hình ảnh du lịch Quảng Ngãi rõ nét, khác biệt.

“Trong chương trình sắp tới cũng sẽ ban hành đề án phát triển du lịch bền vững của tỉnh Quảng Ngãi sau hợp nhất. Điều này vừa kế thừa nghị quyết của hai tỉnh Kon Tum cũ và Quảng Ngãi cũ trong giai đoạn vừa qua, đồng thời xác lập, điều chỉnh và bổ sung một số định hướng lớn của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi về phát triển du lịch trong thời gian tới. Nhiệm vụ này sẽ được hoàn thành trong quý I năm 2026” - bà Phạm Thị Trung nói.

Một điểm lưu trú ở xã Măng Đen, tỉnh Quảng Ngãi.

Tỉnh Quảng Ngãi xác định, trên nền tảng hình thành hệ sinh thái du lịch đồng bộ, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa khu vực Đông và Tây, phát triển du lịch biển gắn với du lịch văn hóa cộng đồng, bản sắc đồng bào dân tộc thiểu số, du lịch rừng, du lịch sinh thái, qua đó từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Ông Nguyễn Đức Tuy, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi cho biết: “Tỉnh có tiềm năng phát triển du lịch rất lớn, nhưng chúng ta chưa phát huy hết. Trong thời gian tới, các dự án lớn vào đây rồi thì sẽ có những dự án vệ tinh, tạo thành một hệ thống phát triển du lịch rất mạnh giữa Đông - Tây. Giữa du lịch biển kết hợp với du lịch văn hóa cộng đồng ở phía Tây, bản sắc văn hóa đồng bào dân tộc, du lịch rừng, du lịch sinh thái thì tôi nghĩ các sản phẩm sẽ bổ trợ cho nhau trong quá trình phát triển”.

Thanh Thắng/VOV-Miền Trung