Bỏ hoang khu bảo tồn hơn chục tỉ đồng
Năm 2018, UBND huyện Ba Tơ được Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi bàn giao dự án Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa thôn làng Teng, xã Ba Thành, huyện Ba Tơ.
Dự án được đầu tư, xây dựng với diện tích 1,48 ha, có tổng vốn đầu tư hơn 10,5 tỉ đồng nhằm phục dựng nhà sinh hoạt cộng đồng, các nhà sàn truyền thống, chòi chứa lúa người H’rê, chuồng trâu... Tuy nhiên, sau vài năm sử dụng, khu bảo tồn đang bị bỏ hoang, xuống cấp, nhiều hạng mục đã hư hỏng nghiêm trọng.
Có mặt tại đây những ngày đầu tháng 2-2023, chúng tôi chứng kiến hầu hết trong các công trình, hệ thống mái lợp bằng tranh đã bị dột nát; nhiều chòi lá bị mục ruỗng. Trong khuôn viên khu bảo tồn, nhiều chuồng trâu, chòi chứa lúa ở đây đã bị tốc mái, cây và mái tranh mục nát; các vật dụng trưng bày bên trong khu nhà vứt bừa bãi, làm mất đi truyền thống văn hóa của người H’rê.
Nhiều hạng mục tại khu bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa thôn làng Teng bị hư hỏng nặng
Theo phản ánh của người dân sống xung quanh khu vực bảo tồn, có rất nhiều thanh niên hay tụ tập ăn nhậu, đốt lửa bên trong khu nhà bảo tồn, làm mất an ninh trật tự, gây nguy cơ hỏa hoạn. Theo nghệ nhân Đinh Văn Sây (ngụ ở làng Teng), trong những ngày trước và sau Tết Nguyên đán là dịp để người dân thôn làng Teng đón nhiều khách tham quan nhưng năm nay trước tình hình xuống cấp của khu bảo tồn, dân địa phương rất ngại khi có khách du lịch ghé thăm. "Chúng tôi mong các cấp, ngành quan tâm hơn nữa để bảo tồn phát huy bản sắc của người H’rê tại huyện Ba Tơ chúng tôi" - ông Sây nói.
Theo ông Phạm Văn Thước, Phó Chủ tịch UBND xã Ba Thành, khu nhà sàn hư hỏng một phần là do những cơn bão lớn, nhất là bão số 9 năm 2020 nhưng sau bão không được sửa chữa, bảo dưỡng. Trong khi đó, nhà sàn thì hầu như không có ai chăm sóc hằng ngày, không có người ở nên hư hỏng ngày càng nặng thêm.
Ông Lữ Đình Tích, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Tơ, cho biết địa phương đã nắm được thông tin khu bảo tồn văn hóa người H’rê ở làng Teng xuống cấp. Trước Tết Nguyên đán, UBND huyện đã kiểm tra, rà soát lại toàn bộ khu vực này, lập biên bản hiện trạng và nhận thấy hầu hết các hạng mục trong khu bảo tồn bị hư hỏng rất nặng.
"Đây là vấn đề nan giải của huyện. Các hạng mục tại khu bảo tồn xuống cấp rất nhanh... Mục đích của dự án là làm bảo tồn dệt thổ cẩm làng Teng chứ không phải làm du lịch. Mà làm bảo tồn cần phải có những vật liệu vĩnh cửu, chứ không thể làm bằng tranh, tre, chỉ vài năm đã hỏng như thế. Huyện cũng đang tính lại phương án, nếu có tu sửa lại cũng chỉ làm nhà sàn bằng chất liệu vĩnh cửu, không làm đại trà như thế" - ông Tích nói.
