Bloomberg: Ánh đèn đêm Giáng sinh tại Mỹ kể câu chuyện thương chiến phức tạp và nỗ lực chống gian lận xuất xứ của Việt Nam

Trong nhiều năm, đèn trang trí Giáng sinh hầu như đều được sản xuất tại Trung Quốc, tuy nhiên thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa nước này khiến các nhà phải mua hàng phải tìm nguồn hàng thay thế từ những nơi khác.

Theo dữ liệu của hải quan Mỹ, Việt Nam là quốc gia được hưởng lợi rõ rệt khi số lô đèn trang trí Giáng sinh được vận chuyển theo đường biển từ Việt Nam sang Mỹ trong 10 tháng đầu năm nay đã tăng gấp hơn hai lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, nhập khẩu đèn Giáng sinh từ Trung Quốc vào Mỹ giảm 49%.

Theo Bloomberg, nghiên cứu kỹ hơn các dữ liệu cũng như thảo luận cùng một số chuyên gia thương mại và doanh nghiệp thì một câu chuyện phức tạp được tiết lộ.

Đèn giáng sinh là sản phẩm nằm trong danh sách thuế quan của Mỹ. Nhiều nhà cung ứng Trung Quốc đang tìm cách né thuế quan bằng việc bỏ nhãn hiệu "Made in China" trên sản phẩm thông qua việc vận chuyển hàng qua Việt Nam, dán lại nhãn và xuất qua Mỹ.

Trên thực tế, Việt Nam đã và đang thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài từ trước khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại đã làm tăng nguy cơ buôn lậu hàng hóa bất hợp pháp, khiến Việt Nam bị chú ý.

Thị phần đèn Giáng sinh của Việt Nam tại Mỹ đang tăng dần. Ảnh: Bloomberg

Bà Deborah Elms, Giám đốc Điều hành của Trung tâm Thương mại châu Á tại Singapore, cho biết: "Người Trung Quốc rất giỏi trong việc sản xuất hàng hóa giá trị thấp và khối lượng lớn với tay nghề nhất định, không thể dễ dàng bị chuyển dịch đi hay nhân rộng. Các doanh nghiệp tại quốc gia này có nhiều động cơ để chuyển hàng hóa theo những cách khác nhau nhằm tránh thuế".

Đây là một kết luận được minh họa sống động ở Việt Nam, nơi có một dãy nhà dài ở khu phố cổ Hà Nội đang tràn ngập hàng hóa Giáng sinh vào thời điểm cuối năm.

Bà Nguyễn Thị Hà, một chủ cửa hàng 34 tuổi ở phố Hàng Mã, cho biết, có một số công ty Việt Nam mua vật liệu, linh kiện từ Trung Quốc và lắp ráp thành các loại đèn trang trí Giáng sinh để bán.

"Họ không thể tự sản xuất chúng vì chi phí còn cao hơn so với khi nhập khẩu linh kiện Trung Quốc để lắp ráp thành sản phẩm", bà Hà cho hay.

Áp lực từ cuộc chiến thương mại dẫn tới hàng hóa của nhiều nhà cung ứng Trung Quốc sẽ đổ bộ thị trường Việt Nam trong năm nay, một số chủ cửa hàng trên phố Hàng Mã cho biết.

Trước đó, vào tháng 5/2019, Mỹ đã tăng thuế đối với đèn trang trí Giáng sinh Trung Quốc từ mức 10% trước đó lên 25%. Mặt hàng này không nằm trong thỏa thuận thương mại giai đoạn một mà hai nước đã đạt được vào hồi đầu tháng này.

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát Quản lý về Hải quan, Tổng cục Hải Quan cho biết, việc kiểm soát dòng hàng hóa bất hợp pháp là một cuộc đấu tranh quyết liệt. Tính đến tháng 10/2019, cơ quan hải quan Việt Nam đã phát hiện khoảng 14 trường hợp xuất khẩu với nhãn mác giả.

Vốn đầu tư nước ngoài FDI của Việt Nam tăng mạnh trong năm 2019. Ảnh: Bloomberg

Trả lời phỏng vấn hồi tháng 11, ông Tuấn nói rằng, "chúng tôi đã làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để kiểm tra toàn bộ vốn FDI từ Trung Quốc đại lục và Hong Kong". Theo dữ liệu tính đến tháng 11, vốn FDI mà Trung Quốc rót vào Việt Nam đã tăng trưởng 3 con số.

Theo ông Tuấn các cơ quan chức năng đang xem xét giá trị đầu tư, và đặc biệt là quy mô của các nhà máy và công nghệ để xác định xem có phải các nhà đầu tư có dự định "chỉ xây dựng một địa điểm để lắp ráp linh kiện họ mua từ Trung Quốc sang" hay không.

Một số công ty tên tuổi như Kyocera, Sharp và Nintendo đã đầu tư vào Việt Nam kể từ khi thương chiến nổ ra, trong khi đó nhiều doanh nghiệp khác cũng đang cân nhắc điều này.

Đầu tư FDI của Việt Nam đã tăng hơn 7% so với năm 2018, thành công này đi kèm với những rủi ro. Thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đã tăng lên 46,3 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2019, tăng 39% so với cùng kì năm ngoái. Điều này khiến Việt Nam rơi vào tầm ngắm của Nhà Trắng.

Chính quyền Tổng thống Trump đã đánh thuế hơn 400% đối với thép không gỉ và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam sử dụng nguyên liệu nhập từ Hàn Quốc và Đài Loan.

Trong khi đó, các doanh nghiệp ở phía bên kia bán cầu vẫn đang gặp rắc rối do chuỗi cung ứng riêng bị thay đổi, đèn trang trí Giáng sinh là một mặt hàng nằm trong chuỗi này.

Ông Frank Skinner, Giám đốc Marketing của Wintergreen - một công ty nhập khẩu đèn Giáng sinh và các mặt hàng trang trí, cho hay, "thương chiến gây ra sự gián đoạn lớn đối với tính lợi thế kinh tế nhờ quy mô, thứ phải mất nhiều năm mới xây dựng được.

"Doanh nghiệp sẽ phải mất nhiều năm để vượt qua trở ngại này. Đối với các công ty phụ thuộc vào nhu cầu mang tính mùa vụ như Wintergreen, khó khăn còn lớn hơn nhiều", ông Skinner chia sẻ.

Nguồn Bloomberg

Hà Linh