Bệnh thận 'tấn công' người trẻ, nhiều ca suy thận khi mới 18 tuổi

Ngày 8/10, Bệnh viện Thống Nhất cho biết, thời gian gần đây đơn vị tiếp nhận nhiều ca suy thận ở người rất trẻ, trong đó có cả thiếu niên.

PGS.TS Nguyễn Bách - Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất cho hay, trong khoảng 1.000 ca bệnh được sinh thiết thận gần đây, có đến 300 ca ở người trẻ và 70% trong số này liên quan đến bệnh lý thận IgA.

Báo động bệnh thận 'tấn công' giới trẻ

Hiện, Khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất đang điều trị tích cực cho hai bệnh nhân sinh năm 2007 là N.N.K.V. (ngụ Long An) và T.B.K. (ngụ TPHCM).

Bệnh nhân T.B.K. cho biết, trước đây anh hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh nền hay triệu chứng gì khác thường. Tuy nhiên, anh thường thức khuya và ăn uống thất thường. Khoảng một tháng trước anh bỗng xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, mệt mỏi, nước tiểu sẫm màu nên đến khám mới phát hiện bị viêm cầu thận. Do bỏ thuốc điều trị nên K. đã phải nhập viên cấp cứu vì suy thận giai đoạn 3.

PGS.TS Lê Đình Thanh – Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất chia sẻ về bệnh suy thận. Ảnh: Minh Khoa.

Cũng có thói quen thức khuya nhiều năm, N.N.K.V. hiện cũng đang điều trị viêm cầu thận tại Khoa Nội thận – Lọc máu.

V. cho biết: "Em thường xuyên thức đến 1–2 giờ sáng để học bài hoặc sử dụng điện thoại. Gần đây, khi thấy tay và chân sưng bất thường, em đến bệnh viện kiểm tra thì được chẩn đoán mắc hội chứng thận hư".

Theo PGS.TS Nguyễn Bách, người trẻ bây giờ sống nhanh, ăn mặn, uống nước ngọt, trà sữa, thức khuya… gây tổn thương thận âm thầm. Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc, các độc chất… cũng gây lắng đọng ở cầu thận. Các yếu tố tác động khác như ô nhiễm môi trường, nhiễm trùng… cũng khiến bệnh suy thận ngày càng trẻ hóa.

Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất cho hay, ở châu Á, nhóm trẻ và trung niên, viêm cầu thận – đặc biệt bệnh thận IgA khá phổ biến. Bệnh viêm cầu thận rất kín đáo ở giai đoạn đầu nên dễ bị bỏ qua; vậy nên, khi phát hiện bệnh đã tới giai đoạn suy thận.

Dấu hiệu nhận biết sớm nhất, dễ làm nhất là tổng phân tích nước tiểu. Nếu phát hiện hồng cầu vi thể hoặc protein niệu, người bệnh cần đi khám chuyên khoa thận để được đánh giá và can thiệp kịp thời. Đặc biệt, phần lớn người mắc bệnh thận đều mắc bệnh tăng huyết áp, nên người trẻ mắc tăng huyết áp cần tầm soát thường xuyên.

"Chi phí xét nghiệm nước tiểu rẻ hơn một ly trà sữa, nhưng có thể cứu người bệnh khỏi tiến triển tới suy thận, vậy nên người dân nên đi xét nghiệm nước tiểu thường xuyên", Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất nhấn mạnh.

Bệnh nhân N.N.K.V. (sinhn năm 2007) hiện cũng đang điều trị viêm cầu thận tại Khoa Nội thận – Lọc máu. Ảnh: Phạm Thương.

Theo PGS.TS Lê Đình Thanh – Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất cho biết, một khảo sát nội bộ (quy mô vừa) cho thấy khoảng 9,8% người trong độ tuổi lao động có bệnh lý thận mà hoàn toàn không có triệu chứng. Nếu không tầm soát và điều trị sớm, nhóm này có nguy cơ tiến tới bệnh thận mạn giai đoạn cuối – buộc phải thay thế thận (chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng hoặc ghép thận).

"Điều đó không chỉ là bi kịch sức khỏe bệnh nhân, mất khả năng lao động cho cá nhân mà còn là gánh nặng lớn cho xã hội vì chi phí điều trị thay thế thận đắt gấp khoảng 14 lần so với kiểm soát bệnh thận mạn ở giai đoạn chưa cần can thiệp".

Nhập viện muộn, nhiều người chạy thận phải đối mặt với các biến chứng

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Bách, ở người chạy thận lọc máu lâu năm có thể gặp các biến chứng. Đáng chú ý, biến chứng thường gặp nhất là tổn thương mạch máu, hẹp tắc mạch do phải đặt catheter nhiều lần, thời gian dài.

Điển hình, một bệnh nhân nữ bị bệnh lý về thận khi còn trẻ nhập Bệnh viện Thống Nhất trong tình trạng sưng phù khắp người, ở tay phải, cổ, ngực sau thời gian dài chạy thận bằng cầu nối tự thân (AVF) tại khuỷu tay. Bệnh nhân đã đi nhiều nơi can thiệp nhưng không hiệu quả. Tại bệnh viện, bệnh nhân được chẩn đoán hẹp tĩnh mạch trung tâm đổ về tim, ngay trước tĩnh mạch chủ trên. Tĩnh mạch gần như tắc ở vị trí đổ vào, khiến bệnh nhân nguy hiểm tính mạng. Các bác sĩ đã tiến hành nong tĩnh mạch, đặt stent cho bệnh nhân. Hậu can thiệp và chăm sóc tích cực, nữ bệnh nhân qua cơn nguy kịch.

Bệnh nhân chạy thận tại Bệnh viện Thống Nhất. Ảnh: Minh Khoa.

"Càng ngày, chúng tôi gặp nhiều trường hợp tổn thương mạch máu ở mức độ ngày càng nặng. Phần lớn bệnh nhân đến lọc máu quá muộn, phải đặt nhiều lần catheter, dẫn đến biến chứng hẹp, tắc mạch", PGS.TS.BS Nguyễn Bách cho biết.

TS.BS Nguyễn Duy Tân – Trưởng khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Bệnh viện Thống Nhất chia sẻ, trong những năm gần đây, số bệnh nhân suy thận phải chạy thận hoặc lọc máu ngày càng tăng.

"Cách đây khoảng 10–20 năm, bệnh nhân suy thận gần như rơi vào 'ngõ cụt', ít cơ hội sống sót. Tuy nhiên, gần đây, xu hướng can thiệp nội mạch ít xâm lấn giúp cứu sống nhiều ca, giảm đáng kể nguy cơ so với mổ mở, nhờ vậy nhiều người bệnh nay có thể sống chung với bệnh trong nhiều năm, kiểm soát được biến chứng và duy trì chất lượng cuộc sống", Trưởng khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực nói.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Tân, bệnh nhân có thể gặp nhiều biến chứng sau chạy thận. Việc đặt catheter tĩnh mạch cổ kéo dài dễ gây tắc hẹp các tĩnh mạch trung tâm dẫn tới ứ trệ tuần hoàn toàn thân, thậm chí suy hô hấp hoặc tử vong do rối loạn tuần hoàn.

Trưởng khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực khuyến cáo, người bệnh không nên chờ đến giai đoạn nặng mới đặt catheter mà cần tạo sẵn cầu nối (AVF) ở tay để thuận lợi cho lọc máu, giảm biến chứng. Với những bệnh nhân đủ điều kiện, có thể lọc màng bụng tại nhà thay thế chạy thận nhân tạo. Đồng thời, nên chuẩn bị sớm kế hoạch "ghép thận đón đầu", thay vì đợi đến khi suy thận giai đoạn cuối mới can thiệp, nhằm tăng hiệu quả điều trị và kéo dài tuổi thọ.

Nam Thương