Bên dòng Nặm La

“Mặc áo mới” cho dòng Nặm La

Suối Nặm La bắt nguồn từ các suối ở xã Bản Lầm, huyện Thuận Châu, chảy qua xã Mường Chanh, huyện Mai Sơn, đến xã Hua La, qua các phường Chiềng Cơi, Tô Hiệu, Chiềng An đến xã Chiềng Xôm, dòng Nặm La chảy ngầm hơn 4 km, xuất lộ 1 km rồi hợp lưu với suối Nậm Pàn thành dòng Nậm Bú đổ vào sông Đà.

Ký ức về trận lũ lịch sử cách đây 34 năm, vào ngày 27/7/1991 vẫn còn in đậm trong tâm trí mỗi người dân. Trận lũ quét đã cuốn phăng tất cả, làm 16 người bị lũ cuốn chết, mất tích; hằng trăm ha lúa bị ngập úng, mất trắng; hệ thống thủy lợi bị cuốn trôi, hư hỏng nặng; 9 km đường giao thông bị sạt lở; 9 cầu treo lớn nhỏ và hàng trăm ngôi nhà bị lũ cuốn trôi, sập đổ, tốc mái, ngập sâu trong nước.

Dòng suối Nặm La chạy qua Thành phố.

Việc thường xuyên phải gánh chịu nhiều đợt mưa lũ trong lịch sử và quá trình đô thị hóa khiến dòng suối bị bồi lắng, thu hẹp dòng chảy. Bài toán thoát lũ Nặm La được đặt ra. Dự án đầu tư xây dựng kè suối Nặm La đã được UBND tỉnh phê duyệt đầu tư tại Quyết định số 2046/QĐ-UBND ngày 23/8/2016 và phê duyệt điều chỉnh Dự án đầu tư tại Quyết định số 1346/QĐ-UBND ngày 24/5/2017, với tổng mức đầu tư trên 1.475 tỷ đồng. Dự án thực hiện theo 2 giai đoạn. Giai đoạn I từ cầu Dây Văng đến hồ Tuổi trẻ, khởi công xây dựng ngày 2/1/2017, hoàn thành và bàn giao cho UBND Thành phố quản lý, vận hành, khai thác sử dụng từ tháng 10/2019. Giai đoạn II gồm 3 đoạn, từ cầu 308 - cầu Dây Văng; cầu Coóng Nọi - Viện Dưỡng lão; hồ Tuổi trẻ - cầu Tông Panh hoàn thành cuối năm 2023.

Suốt dọc chiều dài của dòng suối được nạo vét và xây kè kiên cố hai bên bờ, với 4 cầu vượt suối bằng bê tông cốt thép. Cùng với đó, hệ thống đường giao thông, cống thoát nước, đèn, điện chiếu sáng, cây xanh hai bên kè... hoàn thiện đưa vào sử dụng góp phần cải tạo dòng chảy, đảm bảo thoát lũ, còn tạo tiền đề phát triển đô thị dọc hai bên suối.

Dòng Nậm La trong xanh.

Nhiều năm sinh sống dọc bên suối Nặm La, bà Đặng Thị Nhẫn, tổ 5, phường Tô Hiệu, chia sẻ: Trước đây, suối Nặm La nhỏ hẹp, mùa mưa lũ chảy xiết rất nguy hiểm. Nay công trình kè suối nắn chỉnh mở rộng dòng chảy nên rất thông thoáng và an toàn. Những phố mới mọc lên, nhân dân được hưởng thụ cuộc sống văn minh, hiện đại hơn.

Đô thị mới bên kè suối

Dọc kè suối Nặm La là các khu đô thị cao cấp với hệ thống hạ tầng hiện đại, đầy đủ tiện ích, kiến trúc sang trọng đẳng cấp, như: Shining City, Picenza Riverside,… Ngoài ra, các khu đô thị bán đất nền 4A, 4B được đầu tư xây dựng đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật... hoàn thiện đầu tư cơ sở hạ tầng đầy đủ, như: Hệ thống điện chiếu sáng, nước sinh hoạt, cống thoát nước thải; mặt đường được trải nhựa asphalt rộng rãi, kết nối với hệ thống giao thông, khu dân cư hiện có trên khu vực, tạo không gian, kiến trúc, cảnh quan hiện đại, sạch đẹp cho Thành phố. Kèm theo là dịch vụ, nhà hàng mọc lên. Dọc khu đô thị 4A và 4B đã hình thành tuyến phố ẩm thực với hoạt động kinh doanh sôi động thu hút rất đông thực khách.

Nhiều khu đô thị mọc lên bên kè suối Nậm La.

Cả cuộc đời gắn bó với phố núi Sơn La, ông Lê Trung Tính, tổ 10, phường Chiềng Lề, phấn khởi nói: Dòng Nậm La hôm nay được xây kè hiện đại, đặc biệt là nó gắn liền với Quảng Trường Tây Bắc, có tượng đài Bắc Hồ càng tạo cho diện mạo thành phố Sơn La đổi thay. Các khu công sở, đô thị, nhà cao tầng, hệ thống giao thông dọc 2 bên suối ngày càng khang trang to đẹp, cây xanh phủ bóng mát. Mỗi buổi chiều tôi cùng các cháu thường ra đây tản bộ, vừa để rèn luyện sức khỏe, vừa để cảm nhận sự đổi thay của quê hương.

Một góc bản Cọ hôm nay.

Nằm bên dòng suối Nặm La hiền hòa, bản Cọ, phường Chiềng An - quê hương của Anh hùng liệt sĩ Lò Văn Giá, hôm nay đang thay da, đổi thịt. Các tuyến đường liên bản đã đổ bê tông; cây cầu tràn qua dòng suối nay thay bằng cầu bê tông kiên cố. Những cánh đồng lúa dọc suối xưa kia, giờ đã thay thế bằng các khu đô thị hiện đại. Bà Tòng Thị Huấn, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Cọ, cho biết: Bản hiện có gần 300 hộ, là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào dân tộc Thái. Nhân dân trong bản luôn ủng hộ các chương trình lớn của Thành phố và của tỉnh. Nhất là trong quá trình xây dựng Dự án kè suối Nặm La, nhân dân đồng tình, ủng hộ giải phóng mặt bằng, nhường 13 ha đất sản xuất nông nghiệp; 54 hộ nhường đất thổ cư, trong đó 12 hộ di dời ra khỏi khu vực quy hoạch xây dựng Dự án kè suối Nặm La. Tất cả chỉ mong sao Thành phố ngày càng đẹp, khang trang, hiện đại hơn.

Để dòng suối trong xanh

Dù đã có nhiều đổi thay, nhưng lòng suối Nậm La vẫn còn nhiều trăn trở. Việc nạo vét thanh thải cho dòng suối vẫn còn dở dang. Tình trạng bồi lắng lòng suối và nhiều hộ dân tận dụng diện tích đất bồi để canh tác trồng lúa và rau màu; cùng với đó, một số bộ phận người dân đổ rác thải sinh hoạt, vật liệu xây dựng và phế thải xuống lòng suối, gây ô nhiễm môi trường, làm mất mỹ quan đô thị và cản trở dòng chảy.

Nạo vét thanh thải cho dòng suối và khôi phục các đập cao su để dâng nước theo thiết kế luôn là trăn trở của Thành phố. UBND Thành phố chỉ đạo các xã, phường tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm, như: Đổ rác thải sinh hoạt, vật liệu, phế thải xây dựng xuống lòng suối; nghiêm cấm không để nhân dân lấn chiếm, canh tác, sản xuất trên lòng suối. Đồng thời, phát động phong trào "Ngày chủ nhật xanh", huy động nhân dân ra quân thu gom rác thải, vệ sinh môi trường lòng suối. Về lâu dài Thành phố mong muốn tỉnh quan tâm, xem xét phương án nạo vét, thanh thải toàn bộ chiều dài suối Nặm La để lòng suối trở nên thông thoáng, đảm bảo thoát lũ và làm đẹp thêm dòng suối.

Suối Nặm La mang trong mình những giá trị lịch sử và là nét đẹp đặc trưng của thành phố hoa ban. Dự án kè suối hoàn thành đã tạo cho Thành phố Sơn La có bước chuyển mình mạnh mẽ, với các công trình trọng điểm hiện đại, văn minh, mang đậm nét văn hóa truyền thống để thành phố Sơn La ngày càng tỏa sáng.

Việt Anh - Duy Tùng