Bảo vệ môi trường sinh thái biển từ mô hình 'Đưa rác thải từ biển vào bờ'

Các hội viên phụ nữ và cán bộ Đồn Biên phòng Nhật Lệ ra tận tàu để tiếp nhận rác do ngư dân thu gom. Ảnh: Nguyễn Thành Phú

Bảo vệ môi trường sinh thái biển

Vấn đề rác thải nhựa trên biển đã trở thành một mối lo ngại lớn đối với môi trường và sinh thái biển, gây tác động nghiêm trọng đến các loài thủy hải sản và hệ sinh thái dưới đáy đại dương. Từ bao đời nay, thói quen vứt toàn bộ rác thải sau khi đã sử dụng xuống biển, bất kể đó là loại rác gì đã ngấm sâu trong ý thức hệ của ngư dân. Theo thời gian, rác thải tích tụ sẽ gây nên mối nguy hiểm rất lớn cho hệ sinh thái môi trường biển.

Với mong muốn góp thêm hành động thiết thực bảo vệ môi trường biển, tháng 8/2022, Hội Liên hiệp Phụ nữ các xã, phường trực thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Đồng Hới (cũ), tỉnh Quảng Trị đã xây dựng mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ” để phân loại, tiêu hủy theo đúng quy trình. Sát cánh cùng các chị là cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Nhật Lệ với sự phối hợp cùng “đồng lòng, chung sức” tổ chức nhiều buổi tuyên truyền vận động, xây dựng kịch bản sân khấu hóa, trao tặng cờ Tổ quốc, ảnh Bác Hồ để động viên, khích lệ tinh thần ngư dân thu gom rác thải sau mỗi chuyến ra khơi đem vào bờ. Sau 3 năm triển khai mô hình, nhiều ngư dân cư trú trên địa bàn phường Đồng Hới đã thay đổi lớn về nhận thức và có những hành động thiết thực để thay đổi thói quen vứt bỏ rác thải xuống biển, góp phần bảo vệ môi trường biển một cách hữu hiệu nhất.

Vừa cập cảng cá Bảo Ninh, phường Đồng Hới sau gần 20 ngày khai thác thủy sản trên biển, tàu QB91298TS của anh Nguyễn Thế Anh, 43 tuổi, đã bàn giao gần 10kg rác thải cho “Ngôi nhà xanh” của Chi hội Phụ nữ tổ dân phố Đồng Dương, phường Đồng Hới để các chị phân loại, phối hợp cơ quan chuyên trách xử lý. Anh Thế Anh chia sẻ: “Trước đây, ngư dân chúng tôi rất ít khi quan tâm đến việc thu gom rác. Mọi rác thải trong quá trình sinh hoạt trên thuyền và ngư lưới cụ, hay đồ dùng hư hỏng đều vứt xuống biển. Nay được các anh BĐBP và các chị trong chi hội phụ nữ tuyên truyền, giải thích, ngư dân chúng tôi đã hiểu về tác hại của việc vứt bỏ rác thải xuống biển nên đã thu gom lại và đưa vào bờ”.

Biến rác thải thành tiền

Sau khi thực hiện công tác sáp nhập, phường Đồng Hới được mở rộng từ 8 xã, khu phố gộp lại, vì thế, việc duy trì mô hình cũng có một số thay đổi để phù hợp với điều kiện thực tế. Dù mô hình vẫn do các chi hội cơ sở đảm nhiệm, song công tác chỉ đạo, lãnh đạo phải thể hiện được tính chất chung nhất của cả 8 xã, khu phố.

Các hội viên phụ nữ và cán bộ Đồn Biên phòng Nhật Lệ tiến hành phân loại rác sau khi tiếp nhận. Ảnh: Nguyễn Thành Phú

Chị Nguyễn Thị Hồng Sâm, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Đồng Hới cho biết: “Việc sáp nhập đơn vị hành chính đã tạo ra một không gian quản lý mới, nhiều địa phương gộp lại chắc chắn sẽ có vấn đề mới nảy sinh trong việc duy trì mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ”, song chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với Đồn Biên phòng Nhật Lệ, kịp thời nắm bắt tình hình, nhanh chóng tháo gỡ, khắc phục, đồng thời động viên các chi hội chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình thực hiện. Hiện tại, trên địa bàn phường có 8 tổ thu gom rác thải từ 375 tàu đánh bắt thủy hải sản đưa vào bờ với số lượng trên 5.000kg mỗi đợt thu gom”.

Với thời gian gần 20 ngày cho mỗi chuyến đi biển, trung bình mỗi tàu cá sẽ thải ra khoảng 20 đến 25kg rác các loại, trong đó, rác có thể tái chế chiếm gần 80%, còn lại là các loại rác khó tái chế. Đây là một nguồn tài nguyên không hề nhỏ, bởi bình quân mỗi chi hội hàng tháng đều thu về từ 2 đến 2,5 triệu đồng từ việc bán rác cho các cơ sở tái chế. Số tiền thu được sẽ nhập vào Quỹ tình thương để hỗ trợ phụ nữ và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trên địa bàn phường. Đến nay, quỹ đã huy động được gần 120 triệu đồng, trích gần 65 triệu đồng trao gần 100 suất quà cho phụ nữ, trẻ em khó khăn và ngư dân gặp nạn; hỗ trợ “Mẹ đỡ đầu” cho 2 trẻ đặc biệt khó khăn với mức 3 triệu đồng/cháu/năm.

Bây giờ, trước khi ra khơi đánh bắt hải sản, ngoài việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, trang thiết bị, dụng cụ sản xuất thì trên từng tàu cá còn có thêm những chiếc túi lưới để đựng rác thải. Sau mỗi đợt đánh bắt trở về, phía sau đuôi tàu đều mang theo một túi đựng đầy rác để “nộp” cho các chi hội phụ nữ và cán bộ Đồn Biên phòng Nhật Lệ. Việc duy trì mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ” đạt hiệu quả cao và mang tính lâu dài, bền vững sẽ là yếu tố quan trọng để giữ gìn môi trường biển thoát cảnh ngập tràn rác thải vì mục tiêu không còn rác nhựa trên biển, trên đại dương, nên cần sự chung tay, phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp, các đơn vị.

Trong thời gian 3 năm triển khai thực hiện mô hình, những người lính quân hàm xanh Đồn Biên phòng Nhật Lệ đã tăng cường bám nắm địa bàn, tuyên truyền cho ngư dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển, kiểm tra, kiểm soát, nhắc nhở các tàu thuyền thực hiện mô hình, phối hợp vận động cộng đồng tham gia thực hiện tốt mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ”.

Trung tá Cao Xuân Hoành, Chính trị viên Đồn Biên phòng Nhật Lệ cho biết: “Ngay từ những ngày đầu triển khai mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ”, đơn vị đã tích cực phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Đồng Hới và các đơn vị tổ chức triển khai nhiều hoạt động như: lồng ghép tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, dễ hiểu, dễ thực hiện; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát tại trạm kiểm soát, kịp thời nhắc nhở ngư dân thực hiện tốt mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ” để bảo vệ môi trường biển. Trong thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp với các chi hội phụ nữ mở rộng mô hình đến những khu vực nuôi trồng thủy sản để nâng cao ý thức người dân trong việc giữ gìn môi trường”.

Mỗi ngư dân khi tham gia mô hình “Đưa rác thải từ biển vào bờ” đều góp phần rất lớn bảo vệ môi trường biển, tái tạo nguồn lợi thủy sản, dựng xây một tương lai lớn, kiến tạo thêm động lực cho sự phát triển bền vững, sáng tạo và đầy tính nhân văn trong việc làm sạch biển.

Nguyễn Thành Phú