Bảo tồn, phát huy những giá trị di sản của 'ông tổ' nghề nhiếp ảnh Lai Xá
Sáng 16/3, tại Hà Nội, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp với Bảo tàng Lai Xá tổ chức Hội thảo khoa học 'Khánh Ký - Cuộc đời và sự nghiệp' nhằm kỷ niệm 72 năm ngày truyền thống nhiếp ảnh Việt Nam và 151 năm ngày sinh của Danh nhân Nhiếp ảnh Việt Nam, ông tổ Làng nghề nhiếp ảnh Lai Xá - Nguyễn Đình Khánh, tức Khánh Ký.
Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Trần Thị Thu Đông, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam cho biết, cụ Khánh Ký không chỉ là người đặt nền móng cho nhiếp ảnh Lai Xá, biến một làng quê thuần nông ven đô Hà Nội trở thành cái nôi của nghề ảnh Việt Nam, mà còn là một doanh nhân thành đạt, một nhà hoạt động yêu nước thầm lặng nhưng quả cảm trong những năm đầu thế kỷ XX đầy biến động của lịch sử dân tộc.

NSNA Trần Thị Thu Đông, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo.
“Hội thảo là một hoạt động tri ân sâu sắc, tôn vinh những đóng góp to lớn của Cụ Nguyễn Đình Khánh đối với nhiếp ảnh Việt Nam và sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Là dịp để chúng ta ôn lại, khắc sâu và tôn vinh những công lao to lớn, toàn diện của Cụ Nguyễn Đình Khánh đối với nhiếp ảnh Việt Nam và sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Chúng ta không chỉ nhìn nhận Cụ như một người thợ ảnh tài hoa, một doanh nhân thành đạt, mà còn phải thấy được ở Cụ một tấm lòng yêu nước sâu sắc, một tinh thần dân tộc cao cả, luôn hướng về quê hương, đất nước”, NSNA Trần Thị Thu Đông nhấn mạnh.
Nhiếp ảnh du nhập vào Việt Nam vào giai đoạn cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, trong bối cảnh đất nước còn chìm trong đêm dài dưới ách đô hộ của thực dân Pháp. Cụ Nguyễn Đình Khánh đã sớm bén duyên với môn nghệ thuật mới mẻ này, mở hiệu ảnh Khánh Ký danh tiếng, đặt nền móng cho sự phát triển của nhiếp ảnh Việt Nam thời kỳ sơ khai. Cụ còn có công lao to lớn trong việc truyền bá nghề ảnh về quê hương Lai Xá, biến nơi đây trở thành “Thủ đô nhiếp ảnh” của Việt Nam.
Đặc biệt, cụ Khánh Ký còn là một nhà yêu nước thầm lặng, có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Cụ đã tham gia vào các hoạt động yêu nước của cộng đồng người Việt tại Pháp, là thành viên quan trọng của “Hội đồng bào thân ái”.
Một dấu mốc lịch sử vô cùng ý nghĩa, cụ Nguyễn Đình Khánh chính là người đã trực tiếp chỉ dạy nghề nhiếp ảnh cho chàng thanh niên Nguyễn Ái Quốc, người sau này trở thành Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của dân tộc ta.

Nhà sử học Dương Trung Quốc chia sẻ tại hội thảo.
Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được 11 bài tham luận và 1 phim phóng sự tư liệu từ 12 tác giả, trong đó có nhiều bài viết công phu, sâu sắc, chứa đựng nhiều tư liệu, thông tin mới, làm nổi bật thêm những giá trị và đóng góp to lớn của Cụ Khánh Ký.
Hội thảo tập trung thảo luận các nội dung: Những công lao và đóng góp to lớn của Cụ Nguyễn Đình Khánh đối với nhiếp ảnh Hà Nội và nhiếp ảnh Việt Nam nói chung; Khẳng định vị thế của Nguyễn Đình Khánh như một nhà nhiếp ảnh tài năng xuất sắc của Việt Nam vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX; Nghiên cứu và làm rõ vai trò của Nguyễn Đình Khánh như một doanh nhân nhiếp ảnh thành đạt; Khẳng định và tôn vinh Nguyễn Đình Khánh là một nhà yêu nước.

Quang cảnh hội thảo "Nguyễn Đình Khánh - Cuộc đời và Sự nghiệp".
Ngoài ra, Hội thảo là cơ hội quý báu để nhìn lại quá khứ, trân trọng những giá trị lịch sử, văn hóa mà Cụ Khánh Ký đã để lại, đồng thời giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần dân tộc cho thế hệ trẻ. Những kết quả của Hội thảo sẽ góp phần quan trọng vào việc bảo tồn, phát huy những giá trị di sản nhiếp ảnh mà Cụ Khánh Ký đã dày công xây dựng, đồng thời giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần dân tộc cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
Nhà sử học Dương Trung Quốc chia sẻ: "Từ năm sinh tháng đẻ đến tên tuổi phải làm rõ, đặc biệt là đóng góp của ông đối với cách mạng Việt Nam, đất nước Việt Nam, chủ tịch Hồ Chí Minh, tiếc vì cho đến nay chúng ta vẫn chưa ai tôn vinh ông. Sau hội nghị khoa học nên kiến nghị. Việc xây dựng bảo tàng lai xá quan tâm, đó là điểm sáng, nguồn tài nguyên. Nguyễn Đình Khánh là một trong những nhà doanh nghiệp lớn nhất của chúng ta, tiếp cận vật liệu, đi nhiều nơi trên thế giới…".