'Bảo tàng sống' vật dụng đan lát của ông Ðiểu Noan

Ngày nào cũng vậy, bất kể ngày mưa hay nắng, người dân ở bon Bu Boong luôn thấy ông Ðiểu Noan ngồi trước hiên nhà miệt mài, tỉ mỉ với việc chẻ nan, đan lát... Các sản phẩm ông thường làm bao gồm Dông (nia), Sah (gùi), Nir (rổ xúc cá) Jul (giỏ đựng cá), Waih (gùi nhỏ đeo ở thắt lưng)… Sản phẩm ông làm ra không chỉ phục vụ nhu cầu bà con trong bon, các xã kế bên mà còn được nhiều người ở các huyện khác trong tỉnh tìm đến mua để sử dụng.

Ông Ðiểu Noan miệt mài, say mê với nghề

Ông Ðiểu Noan cho biết, năm lên 15 tuổi, ông đã được cha chỉ dạy cho nghề đan lát. Tuy nhiên mãi đến năm 20 tuổi, sau khi lập gia đình ông mới thành thạo và bắt đầu tự làm ra những sản phẩm đầu tay. Ngày trước, các vật dụng trong gia đình đều được đan lát thủ công, từ cái rổ, cái rá cho đến cái nong, cái nia, cái gùi nên nhà nào cũng có người biết đan.

Tất cả các vật dụng đan lát đều được ông trân trọng, cất giữ, sắp xếp gọn gàng, trên gác nhà bếp đã tạo thành một “bảo tàng sống" cho khách đến xem, chọn mua các loại vật dụng đầy đủ kiểu dáng, nét đan tinh xảo với kích cỡ khác nhau. Mỗi khi có bà con bon làng hay khách gần xa đến chơi nhà, họ không khỏi ngỡ ngàng khi được chiêm ngưỡng “bảo tàng” của ông với đầy đủ các loại vật dụng từ đan lát truyền thống của dân tộc M’nông.

Ông Ðiểu Noan thường chỉ bảo cách đan lát truyền thống của dân tộc M'nông cho con cháu

Ngoài ra, những lúc rảnh rỗi, ông thường tập trung con cháu lại để kể những câu chuyện về nghề đan lát truyền thống, gợi trí tò mò và dần tạo ý thức trân trọng, giữ gìn những vốn quý của dân tộc mình. Trước tiên, ông dạy cho chúng làm quen với những kiến thức cơ bản trong nghề đan lát rồi hướng dẫn cách đan những sản phẩm đơn giản như nia, rổ đựng cá... Bằng những việc làm đơn giản như vậy, về lâu dài thế hệ trẻ sẽ có ý thức hơn trong việc bảo tồn, phát huy truyền thống của gia đình.

Ngày nay, các đồ dùng hiện đại bằng nhựa, kim loại có mẫu mã đẹp, tiện dụng và dễ dàng mua được nên các sản phẩm đan lát trong gia đình người M'nông cũng dần vắng bóng. Do vậy mà việc đan lát truyền thống cũng theo đó dần mai một. Thế nhưng, trước sự phát triển mạnh mẽ ấy, vẫn còn những con người như ông Ðiểu Noan bằng sự đam mê, tâm huyết với các sản phẩm đan lát đã và đang góp phần giữ gìn, bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc.

Bài, ảnh: Y Krăk