Bảo đảm hiệu quả thiết thực các 'công xưởng' của HĐND

Thống nhất Trưởng các Ban HĐND tỉnh hoạt động chuyên trách

Qua thực tiễn hoạt động, Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh: hiệu quả hoạt động của HĐND phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ đại biểu chuyên trách. Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã trao cho Thường trực, các Ban của HĐND nhiều nhiệm vụ, quyền hạn, đồng nghĩa với trao cho đại biểu chuyên trách của HĐND nhiều trách nhiệm hơn trước HĐND, cử tri và nhân dân địa phương.

Đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị khảo sát thực tế diện tích rừng đất rừng tại xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Linh. Ảnh: Thảo Nhi

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019, chức danh Trưởng các Ban HĐND tỉnh là đại biểu HĐND tỉnh có thể hoạt động chuyên trách. Ở các nhiệm kỳ trước, Trưởng các Ban HĐND tỉnh Quảng Trị chủ yếu là Trưởng các Ban Đảng thuộc Tỉnh ủy - đại biểu HĐND tỉnh kiêm nhiệm. Nhiệm kỳ 2021 - 2026, HĐND tỉnh Quảng Trị có 2/4 Ban có Trưởng ban hoạt động chuyên trách. Thực tế cho thấy, các hoạt động của Ban HĐND tỉnh có Trưởng ban chuyên trách có phần chủ động, chuyên sâu hơn.

Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị cũng nhấn mạnh: việc cơ cấu Trưởng các Ban HĐND tỉnh là đại biểu kiêm nhiệm sẽ khó nâng cao được chất lượng hoạt động của Ban HĐND, do Trưởng ban bận nhiều việc, chủ yếu giao việc lại cho Phó Trưởng ban chuyên trách nhưng do thẩm quyền nên Phó Trưởng ban sẽ bị động, dẫn đến hoạt động của Ban không chuyên sâu, lúng túng và thiếu kịp thời. Vì vậy, Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị đề xuất có sự thống nhất trong toàn quốc về chức danh Trưởng các Ban HĐND tỉnh là đại biểu HĐND chuyên trách để hoạt động của HĐND và các Ban của HĐND thuận lợi hơn và tiếp tục nâng cao được chất lượng hoạt động của HĐND. Đồng thời, kiến nghị Trung ương cần chỉ đạo, hướng dẫn để các địa phương khi làm nhân sự đại hội Đảng bộ có cơ cấu ít nhất 50% Trưởng các Ban HĐND tỉnh tham gia cấp ủy cùng cấp để nâng cao uy tín, vai trò, vị trí của các Ban HĐND và có điều kiện tham gia vào các chủ trương của Đảng, đồng thời tiếp cận sớm các chủ trương của Đảng để cụ thể hóa thành nghị quyết của HĐND cùng cấp.

Đồng quan điểm, Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An cũng kiến nghị Quốc hội đề xuất với Bộ Chính trị, Ban Bí thư có chủ trương, hướng dẫn cụ thể hơn về việc cơ cấu cấp ủy đảm nhiệm các chức vụ Thường trực HĐND, lãnh đạo chuyên trách các Ban HĐND tỉnh, bảo đảm thống nhất giữa các địa phương và tăng số lượng cấp ủy trong thành viên Thường trực và lãnh đạo chuyên trách các Ban HĐND tỉnh để tương xứng với số lượng cấp ủy là thành viên UBND tỉnh.

Bảo đảm vai trò, vị thế cho hoạt động của các Ban

Cũng từ thực tiễn hoạt động, Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: đại biểu HĐND chuyên trách là nhân tố quan trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả, hiệu lực hoạt động của HĐND. Vì đại biểu chuyên trách có điều kiện nghiên cứu chuyên sâu, nắm kỹ các quy định của pháp luật, phát huy trách nhiệm của người đại biểu; là “cầu nối” xử lý thông tin kịp thời giữa hoạt động của HĐND với cử tri, giữa HĐND với UBND, UBMTTQVN, TAND, VKSND và với các sở, ngành cấp tỉnh, giữa Tổ đại biểu, đại biểu HĐND với cử tri thông qua nhiều hoạt động khảo sát, giám sát, TXCT, tiếp công dân...

Năm 2022, cả nước có tổng số 221 Trưởng Ban HĐND cấp tỉnh, trong đó có 167 Trưởng ban hoạt động chuyên trách; 46 Trưởng ban là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy; 20 Trưởng ban là cấp ủy viên. Có tổng số 265 Phó Trưởng ban hoạt động chuyên trách và 31 Phó Trưởng ban không chuyên trách, trong đó có 2 Phó Trưởng ban là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy; 3 Trưởng ban là cấp ủy viên.

Theo Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai, việc bố trí 2 đại biểu chuyên trách/ban đối với lĩnh vực Pháp chế và Văn hóa xã hội có thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nhưng đối với lĩnh vực Kinh tế ngân sách còn khó khăn (do việc thẩm tra, giám sát của Ban liên quan đến lĩnh vực đầu tư công, tài chính, đất đai, là những lĩnh vực rộng, phức tạp, thường xuyên phát sinh nhưng HĐND lại phải cho ý kiến đối với từng nội dung cụ thể). Do đó, đề nghị chấp nhận sự khác biệt trong bố trí nhân sự các Ban để tăng số lượng chuyên trách cho lĩnh vực này.

Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai cũng kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, kiến nghị Bộ Chính trị trong chỉ đạo về công tác đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030 quan tâm đến việc cơ cấu để đại hội lựa chọn bầu cán bộ hoạt động tại cơ quan HĐND cấp tỉnh theo hướng: nếu cơ cấu Trưởng Ban HĐND hoạt động kiêm nhiệm phải là người được giới thiệu bầu vào Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy; nếu cơ cấu Trưởng Ban HĐND hoạt động chuyên trách phải là người được giới thiệu bầu vào Ban Chấp hành Tỉnh ủy, Thành ủy. Việc cơ cấu như trên nhằm bảo đảm vai trò, vị thế, tạo thuận lợi cho hoạt động của các Ban HĐND, của HĐND, của đại biểu hoạt động chuyên trách; đồng thời, bảo đảm sự hợp lý trong tương quan so sánh giữa các Ban HĐND với các sở, ban, ngành và các ban Đảng của cấp ủy.

SONG NGUYÊN