Bảo đảm hiệu quả công tác tư pháp khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 02 cấp

Gíup cán bộ tư pháp địa phương hiêủsâu, làm đúng và xử lý công việc hiệu quả

Phátbiểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh nêu rõ, việc triển khai mô hìnhchính quyền địa phương 02 cấp, điều chỉnh địa giới hành chính, mở rộng không gian phát triển của từngđịa phương đang đặt ra những yêu cầu mới đối với công tác tư pháp ở cả cấp tỉnhvà cấp xã. Trong mô hình này, quyền hạn, trách nhiệm của từng cấp được xác địnhlại theo hướng tinh gọn, gần dân và sát thực tiễn hơn. Qua thực tiễn, việc thayđổi này cũng phát sinh những vướng mắc trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ, trongđó có cấp cơ sở - nơi trực tiếp thực hiện phần lớn thủ tục hành chính liên quanđến người dân và doanh nghiệp.

Trên cơ sở kết luận chỉ đạo của Bộtrưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh tại Hội nghị trực tuyến với Sở Tư pháp cáctỉnh, TP về công tác tư pháp tại chính quyền địa phương 02cấp (diễn ra vào ngày 11/7) và kiến nghị của các địa phương, Bộ Tư phápđã chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ khẩn trương khảo sát, nắm bắt nhu cầu, nội dung,đối tượng tập huấn của các địa phương, xây dựng chương trình và triển khai tổchức tập huấn những nội dung cần thiết cấp bách của công tác tư pháp địa phươngvới mục đích kịp thời cung cấp thông tin, hướng dẫn thực hiện những nhiệm vụmới, nội dung mới trong tổ chức thực hiện công tác tư pháp địa phương

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh phát biểu khai mạc.

Thứtrưởng nhấn mạnh, Hội nghị tập huấn được thiết lậpđiểm cầu đến các Sở Tư pháp và đặc biệt là trực tiếp hơn 3.000điểm cầu đến cấp xã, với mong muốn bước đầu hướng dẫn trực tiếp thực hiện mộtsố nhiệm vụ cần thiết của công chức tư pháp địa phương tại thời điểm hiện nay,góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải quyết tốt hơn công việc của ngươìdân tại cơ sở. Đồng thời, ngoài phần trình bày chuyên đề, các đơn vị và địaphương trao đổi, thảo luận những khó khăn, vướng mắc trong thực tế giúp cán bộtư pháp địa phương hiểu sâu, làm đúng và xử lý công việc hiệu quả trong thựctiễn.

Ngoài ra, Thứ trưởng Đặng HoàngOanh cũng thông tin thêm, Bộ đã tổng hợp các câu hỏi từ các nguồn kiếnnghị, phản ánh khó khăn, vướng mắc do các Sở Tư pháp địa phương gửi về cho BộTư pháp. Nội dung hỏi đáp đã được các đơn vị chức năng của Bộ Tư pháp, rà soát,biên tập thành Bộ hỏi đáp theo hướng ngắn gọn, rõ ràng và chính xác đăng tảilên Cổng Pháp luật quốc gia tại chuyên mục Phân cấp, phân quyền để kịp thơìhướng dẫn cho địa phương trong thực hiện nhiệm vụ. Thời gian tới, Bộ Tư phápmong muốn tiếp tục nhận được các kiến nghị của các địa phương để Bộhỏi đáp sẽ tiếp tục được bổ sung, phát triển thành Cẩm nang điện tử về công táctư pháp địa phương.

Giơíthiệu về thẩm quyền, trách nhiệm kiểm tra văn bản, ông Hồ Quang Huy Cụctrưởng Cục Kiểm tra văn bản & Quản lý xử lý vi phạm hành chính cho biết HĐND,UBND các cấp, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tự kiểm tra văn bản quyphạm pháp luật do mình ban hành; chính quyền địa phương cấp trên kiểm tra theothẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật do chính quyền địa phương cấp dưới banhành.

Đồngthời, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính- kinh tế đặc biệt phân công cơ quan, người có trách nhiệm giúp Ủy ban nhândân, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinhtế đặc biệt tự kiểm tra văn bản. Sở Tưpháp, cơ quan được chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặcbiệt giao, cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác hoặc công chức chuyênmôn được UBND cấp xã giao là đầu mối giúp UBND, Chủ tịch UBND cùng cấp, chínhquyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt tổng hợp, theo dõi, đônđốc việc tự kiểm tra văn bản.

Tập trung nguồn lực hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ, ngành Tư pháp

Hội nghị diễn ra trong 01 ngàyvới 5 chuyên đề cụ thể về: Phân cấp, phân quyền và nhiệm vụ ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) của chính quyền địa phương 02 cấp;quy trình ban hành VBQPPL của chính quyền cấp xã; trách nhiệm và nội dung kiểmtra, rà soát VBQPPL, xử lý vi phạm hành chính của chính quyền địa phương 02cấp; trách nhiệm và quy trình giải quyết các thủ tục hành chính trong lĩnh vựchộ tịch, chứng thực, đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài, kỹ năng sử dụng phầnmềm giải quyết hộ tịch, hộ tịch liên thông, lưu trữ hồ sơ; trách nhiệm và quytrình giải quyết thủ tục hành chính, quy trình kiểm tra trong lĩnh vực bổ trợtư pháp tại chính quyền địa phương 02 cấp; trách nhiệm và quy trình giải quyếtbồi thường nhà nước tại chính quyền địa phương 02 cấp.

Giới thiệu về những điểm mới về phânđịnh thẩm quyền trong lĩnh vực hộ tịch, ông Nhâm Ngọc Hiển, Phó Cục trưởngCục Hành chính tư pháp cho biết, về thẩm quyền mới của UBND cấp xã, bêncạnh việc đăng ký sự kiện hộ tịch thông thường, UBND cấp xã nay còn thực hiệnđăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài, bao gồm các trường hợp liên quan đến côngdân Việt Nam và người nước ngoài và khai thác Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, sửdụng dữ liệu để xác nhận thông tin hộ tịch và các nghiệp vụ liên quan.

Về phân định thẩm quyền, phân cấpvà một số lưu ý trong hồ sơ giải quyết một số thủ tục về nuôi con nuôi theo quyđịnh mới, ông Nhâm Ngọc Hiển cho biết, với việc giải quyết nuôi con nuôi trong nước,Giấy khám sức khỏe của người nhậncon nuôi và của người được giới thiệu làm con nuôi trong nước do bệnh viện đakhoa hoặc phòng khám đa khoa hoặc trung tâm y tế khu vực cấp; đối vơíviệc tiếp nhận hồ sơ, trường hợp người nhận con nuôi lựa chọn nộp hồ sơ không phảitại UBND cấp xã nơi có thẩm quyền giải quyết việc nuôi con nuôi, UBND cấp xãnơi tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm hỗ trợ người nhận con nuôi nộp hồ sơ đăng kýnuôi con nuôi trực tuyến đến đúng UBND cấp xã có thẩm quyền theo quy định.

Ngoài ra, về tình hình triển khaiHệ thống thông tin đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử, từ ngày 01/7/2025, Phầnmềm đăng ký và quản lý hộ tịch mới chính thức được vận hành trên toàn quốc theomô hình 02 cấp với một số nghiệp vụ cốt lõi. Hệ thống đã cung cấp hâùhết các nghiệp vụ hộ tịch cơ bản, đáp ứng nhu cầu đăng ký hộ tịch của người dân…

Phát biểu kết luận Hội nghị,Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi khẳng định, trong bối cảnh tổ chức chính quyền 02 cấp mới chính thức vận hành sẽ xuấthiện những vướng mắc trong quá trình vận hành mô hình mới cũng nhưứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi phát biểu kết luận

Để hoàn thành các nhiệm vụ ngành Tư pháp từ nay đến cuối năm, Thứ trưởng đề nghị Thủ trưởng đơn vị thuộc Bộ, lãnh đạo các Sở Tư pháprà soát các chương trình, kế hoạch, tập trung nguồn lực hoàn thànhcác nhiệm vụ trọng tâm của Bộ, ngành Tư pháp.

Đối với các đơn vị thuộcBộ, Thứ trưởng đề nghị phối hợp với các địa phương kịp thời nắm bắt tìnhhình, tiếp nhận các phản ánh để tháo gỡ, giải đáp, hướng dẫn cácđịa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ mới về phân cấp, phân quyền, phânđịnh thẩm quyền trong lĩnh vực tư pháp khi tổ chức chính quyền địa phương 02cấp.

Đồng thời, phối hợp đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, tậptrung vào các quy định pháp luật vềphân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, quy trình, thủ tục hành chính chocán bộ, công chức, viên chức và người dân để hiểu rõ và thực hiện đúng, đủ,thuận lợi.

Tiếp tục tăng cường quản lý nhànước trong các lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, đẩy mạnh cải cáchhành chính, ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng các dịch vụcông; tăng cường công tác phối hợp trongthực hiện công tác kiểm tra đối với hoạt động tư pháp tại địa phương,nhất là lĩnh vực bổ trợ tư pháp.

Cùng với đó, Thứ trưởng đềnghị các Sở Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND cấp tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo,đảm bảo nguồn lực cho việc thực hiện công tác tư pháp. Đặc biệt, đề nghị UBND cấptỉnh để quan tâm kiện toàn, bố trí cán bộ trực tiếp làm công tác tư pháp ở cấptỉnh và cấp xã đủ về số lượng, có phẩm chất, năng lực để đáp ứng được yêu câùnhiệm vụ tư pháp trong giai đoạn mới với số lượng nhiệm vụ được phân cấp, phânquyền rất nhiều và yêu cầu rất cao.

Giải đáp các kiến nghị của phường Hoành Sơn (tỉnh Hà Tĩnh), xã Mậu A (tỉnh Lào Cai) và tỉnh Lai Châu về phần mềm hộ tịch, cụ thể là lỗi truy cập và dữ liệu chưa đồng bộ; dữ liệu bị “lưu nháp” sau khi đẩy về; thiếu chức năng thống kê các mẫu biểu; không chia sẻ được dữ liệu giữa các đơn vị… ông Nhâm Ngọc Hiển cho biết: Để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, thời gian qua Bộ Tư pháp đã thực hiện xây dựng và triển khai Phần mềm đăng ký, quản lý hộ tịch phiên bản mới từ ngày 01/7/2025 và hướng dẫn địa phương điều chỉnh và hoàn thành kết nối Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh với Hệ thống đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung…Tuy nhiên, thời gian đầu triển khai, do lượng dữ liệu, người dùng lớn nên một số thời điểm vẫn xảy ra lỗi đồng bộ giữa các hệ thống, chậm/lỗi cấp số định danh. Các lỗi này phụ thuộc vào từng thời điểm, đường truyền, cũng như yếu tố cơ sở hạ tầng của cả cơ quan Trung ương và địa phương. Do đó, đề nghị Sở Tư pháp các địa phương báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ban, ngành có liên quan, UBND các cấp kịp thời triển khai rà soát, nâng cấp, có kế hoạch trang bị máy tính, trang thiết bị phù hợp phục vụ công tác đăng ký, quản lý hộ tịch theo mô hình mới để việc sử dụng Phần mềm đăng ký và quản lý hộ tịch điện tử của Bộ Tư pháp được thông suốt, tránh tình trạng chậm, treo và một số lỗi kỹ thuật. Thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục ưu tiên bố trí hạ tầng kỹ thuật để nâng cấp tối ưu hóa Hệ thống đăng ký và quản lý hộ tịch điện tử dùng chung.

Đại diện các đơn vị thuộc bộ trình bày các chuyên đề và giải đáp các vướng mắc

T.Oanh