Bài 1: Cú lừa độc ác 'lấy lại tiền bị lừa'

Đây không phải những trường hợp đơn lẻ, mà là một kịch bản lừa đảo có tổ chức, đang lan rộng trên mạng xã hội và đe dọa trực tiếp niềm tin của người dân vào các thiết chế bảo vệ pháp luật. Tuy nhiên, điều các đối tượng lừa đảo không ngờ tới là dù đặt hang ổ ẩn náu ở Campuchia và hoạt động trên không gian mạng, nhất cử nhất động của chúng vẫn rơi vào tầm ngắm của lực lượng Công an.

Lưới trời lồng lộng, đón lõng tại biên giới

Hôm 16/12, Công an tỉnh Quảng Trị cho biết vừa triệt phá nhóm lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy mô đặc biệt lớn, do Nguyễn Tiến Thiết (1992) cư trú tại tỉnh Nghệ An cầm đầu, có trụ sở hoạt động tại Campuchia. Cuối tháng 11/2025, lực lượng Cảnh sát hình sự của Công an tỉnh Quảng Trị phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ và Công an TPHCM, Công an các tỉnh Tây Ninh, An Giang và Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Mộc Bài (Tây Ninh) đón lỏng và truy bắt hàng chục đối tượng khi chúng vừa nhập cảnh về Việt Nam.

Theo điều tra của Công an tỉnh Quảng Trị, các đối tượng sử dụng thủ đoạn "giả danh luật sư", "công ty luật" tiếp cận những nạn nhân từng bị lừa đảo trên không gian mạng, hứa hẹn hỗ trợ thu hồi lại số tiền đã mất. Sau khi tạo được niềm tin, nhóm này đưa ra nhiều lý do để yêu cầu nạn nhân nộp các khoản "phí thu hồi", "phí hồ sơ", "phí pháp lý" vào những tài khoản ngân hàng do chúng cung cấp, rồi chiếm đoạt. Bước đầu, cơ quan điều tra xác định nhóm đối tượng đã lừa đảo hàng trăm bị hại trên khắp cả nước, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Số tiền chiếm đoạt ước tính gần 1.000 tỷ đồng. Lực lượng chức năng đã thu hồi khoảng 300 triệu đồng và đang tiếp tục phối hợp với các ngân hàng để làm rõ, phong tỏa, thu hồi thêm tài sản do phạm tội mà có.

Quảng cáo lừa đảo trên Facebook để "lừa tập 2" các nạn nhân đã bị "lừa tập 1"

Khi nạn nhân trở thành "con mồi" lần thứ hai

Sau một vụ lừa đảo qua mạng, điều các bị hại thường nghĩ đến đầu tiên không chỉ là số tiền đã mất, mà còn là câu hỏi: liệu có cách nào lấy lại được tài sản đã bị mất không? Chính câu hỏi này làm nạn nhân rơi vào cảnh "có bệnh thì vái tứ phương", khiến họ trở thành mảnh đất màu mỡ để các đối tượng lừa đảo tiếp tục khai thác. Thời gian gần đây, trên Facebook xuất hiện ngày càng nhiều fanpage mang tên gọi gần giống hoặc trùng khớp với các đơn vị thuộc Bộ Công an, Cục An ninh mạng, thậm chí các "trung tâm hỗ trợ thu hồi tiền bị lừa". Các trang này chạy quảng cáo công khai, nhắm trực tiếp đến những người từng tương tác với nội dung liên quan đến lừa đảo, mất tiền, đầu tư tài chính, tiền ảo. Nội dung quảng cáo thường "đánh trúng tâm lý”: kêu gọi người dân cảnh giác với tội phạm sử dụng công nghệ cao, khuyến cáo không để kẻ gian ung dung ngoài vòng pháp luật, đồng thời mở ra một "lối thoát" bằng lời hứa hỗ trợ thu hồi tiền đã bị lừa. Với nhiều người, đây giống như chiếc phao cứu sinh xuất hiện đúng lúc họ đang hoang mang và bế tắc nhất.

Điểm nguy hiểm của thủ đoạn này nằm ở chỗ kẻ gian không xuất hiện với hình ảnh lén lút, mờ ám, mà ngược lại khoác lên mình vỏ bọc rất "chính thống". Fanpage được đặt tên gần giống các đơn vị thật, sử dụng logo ngành Công an, hình ảnh trụ sở, thậm chí ảnh lãnh đạo lực lượng Công an được cắt ghép từ báo chí. Nhiều trang còn đăng lại các bài viết cảnh báo lừa đảo từ nguồn báo chí chính thống, tạo cảm giác đây là kênh thông tin đáng tin cậy. Khi người dùng vào trang để "kiểm chứng", họ dễ dàng bị thuyết phục bởi những nội dung quen thuộc, được trình bày bài bản, thậm chí có cả phần trả lời bình luận với giọng điệu nghiêm túc, chuẩn mực. Đáng lo ngại hơn, một số fanpage giả mạo còn xuất hiện với dấu tích xanh, khiến nhiều người lầm tưởng đây là trang đã được xác thực. Trong bối cảnh người dùng mạng xã hội ngày càng phụ thuộc vào các dấu hiệu "xác thực" trực quan, tích xanh vô hình trung trở thành công cụ tiếp tay cho kẻ gian.

Kịch bản được nâng cấp tinh vi

Theo cảnh báo từ cơ quan Công an các địa phương, kịch bản lừa đảo "hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa" thường diễn ra theo một quy trình khá chặt chẽ. Ban đầu, nạn nhân được khuyến khích liên hệ riêng qua tin nhắn để "bảo mật thông tin". Ở bước này, các đối tượng thường thể hiện sự am hiểu về các hình thức lừa đảo, dùng thuật ngữ chuyên môn, thậm chí dẫn lại các quy định pháp luật nhằm tạo cảm giác đang làm việc với người có nghiệp vụ. Tiếp đó, nạn nhân được yêu cầu cung cấp thông tin liên quan đến vụ việc trước đây: sao kê giao dịch, ảnh chụp chứng từ chuyển tiền, nội dung tin nhắn với kẻ lừa đảo cũ. Những thông tin này được giải thích là để "xác minh hồ sơ” hoặc "đánh giá khả năng thu hồi".

Nguyễn Tiến Thiết - đối tượng cầm đầu. Ảnh: Công an tỉnh Quảng Trị

Khi niềm tin đã được thiết lập, các đối tượng bắt đầu đưa ra yêu cầu chuyển tiền với nhiều lý do khác nhau: phí tiếp nhận hồ sơ, phí xác minh hệ thống, phí mở luồng giao dịch hoặc phí "kích hoạt quy trình thu hồi". Số tiền ban đầu thường không quá lớn, đủ để nạn nhân chấp nhận trong tâm thế "còn nước còn tát". Sau khi nạn nhân chuyển tiền, các đối tượng có thể tiếp tục kéo dài câu chuyện, đưa ra thêm lý do để thu thêm phí. Chỉ đến khi nạn nhân nghi ngờ hoặc không còn khả năng chuyển tiền, liên lạc mới bị chặn hoàn toàn.

Cơ quan Công an đánh giá đây là dạng lừa đảo đặc biệt nguy hiểm, bởi nó đánh trực tiếp vào tâm lý tổn thương của các nạn nhân. Khi đã mất tiền, nhiều người không muốn chia sẻ với người thân, không muốn trình báo vì sợ phiền phức hoặc xấu hổ. Chính sự im lặng này khiến họ dễ rơi vào vòng xoáy lừa đảo mới mà không có điểm dừng. Không chỉ mất tiền, các bị hại còn có nguy cơ bị lộ thông tin cá nhân, dữ liệu ngân hàng, thậm chí bị chiếm quyền kiểm soát thiết bị nếu làm theo hướng dẫn cài đặt các ứng dụng "hỗ trợ xác minh" giả mạo. Hậu quả không chỉ dừng lại ở thiệt hại tài chính mà còn kéo theo nhiều rủi ro an ninh lâu dài.

Nhóm lừa đảo "giúp lấy lại tiền bị lừa" chiếm đoạt gần 1.000 tỷ đồng vừa bị bắt giữ. Ảnh: Công an tỉnh Quảng Trị

Một trong những nguyên nhân chính là tâm lý mong muốn lấy lại tiền đã mất. Khi đứng trước lời hứa "có thể thu hồi", dù chỉ là một phần, nhiều người sẵn sàng thử thêm lần nữa, nhất là khi người đối diện tự xưng là cán bộ hoặc nhân viên cơ quan Nhà nước. Bên cạnh đó, hình thức thể hiện ngày càng tinh vi của các fanpage giả mạo khiến việc phân biệt thật - giả trở nên khó khăn hơn. Kẻ gian không còn dùng những lỗi chính tả lộ liễu hay nội dung sơ sài như trước, mà đầu tư vào hình ảnh, ngôn từ, thậm chí cách trả lời tin nhắn mang tính "nghiệp vụ”.

Các chuyên gia an ninh mạng cho rằng, điều quan trọng nhất là người dân cần tỉnh táo trước mọi lời hứa "lấy lại tiền bị lừa" trên không gian mạng. Không có con đường tắt nào để thu hồi tài sản ngoài quy trình pháp luật. Việc kiểm chứng thông tin từ nguồn chính thống, không cung cấp dữ liệu cá nhân, không chuyển tiền theo yêu cầu qua mạng xã hội là những nguyên tắc cơ bản nhưng vẫn cần được nhắc lại trong bối cảnh lừa đảo ngày càng tinh vi. Đồng thời, mỗi người cần chủ động chia sẻ các cảnh báo này đến người thân, bạn bè, đặc biệt là những người ít tiếp cận thông tin hoặc đã từng là nạn nhân của lừa đảo, để tránh "vết xe đổ” tiếp tục lặp lại.

(Còn tiếp...)

Tân Phong