An toàn giao thông học đường: Còn nhiều nỗi lo

Thời gian qua, dù cơ quan chức năng đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp, nhưng tình trạng HS vi phạm quy định về tham gia giao thông vẫn diễn biến phức tạp, nhất là hành vi điều khiển xe máy trên 50cc vẫn còn khi chưa đủ tuổi.

Giúp học sinh “tự biết sợ”

Trước tình trạng HS vi phạm pháp luật về an toàn giao thông (ATGT) chưa được kiểm soát, Bộ Công an và Bộ GD&ĐT đã phối hợp triển khai thực hiện Chương trình phối hợp tăng cường tuyên truyền, giáo dục pháp luật về trật tự, ATGT trong cơ sở giáo dục giai đoạn 2022 - 2025.

Tại Quảng Ngãi, chương trình được cụ thể hóa bằng nhiều mô hình, hoạt động trong trường học và ngoài xã hội.

Cảnh sát giao thông tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn giao thông tại Trường THPT Hoàng Văn Thụ, phường Nghĩa Lộ.

Nội dung, hình thức tuyên truyền được đổi mới, không chỉ là “nói cho nghe”, mà còn được thiết kế theo hướng trực quan, sinh động: Tiểu phẩm, trò chơi pháp luật, trình chiếu tình huống tai nạn thực tế, tọa đàm tương tác và đặc biệt là các “phiên tòa giả định” ngay tại trường học.

Qua đó, tạo hiệu ứng tâm lý mạnh, giúp HS “thấy sợ để biết tránh”, hình thành ý thức tự giác chấp hành pháp luật và tự bảo vệ mình. Cùng với đó, nhiều trường học đã xây dựng mô hình “Cổng trường an toàn giao thông”, góp phần giảm ùn tắc và hạn chế va chạm vào giờ cao điểm.

Sự phối hợp giữa nhà trường - công an - địa phương trong phân luồng, hướng dẫn giao thông được duy trì, hình thành thói quen văn minh cho phụ huynh và HS. Công tác xử lý vi phạm cũng được triển khai quyết liệt.

Trong giai đoạn 2022 - 2025, công an các cấp đã phát hiện và lập biên bản 9.733 trường hợp vi phạm liên quan đến học đường, với tổng số tiền phạt hơn 14,7 tỷ đồng.

"Tình trạng HS vi phạm pháp luật về ATGT trên địa bàn tỉnh vẫn còn là do công tác phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội chưa chặt chẽ. Một bộ phận phụ huynh vẫn còn tư tưởng phó mặc trách nhiệm cho nhà trường hoặc lực lượng chức năng. Bên cạnh đó, tác động từ mạng xã hội và những nội dung tiêu cực như đua xe, nẹt pô, đánh võng được đăng tải tràn lan khiến HS dễ bị lôi cuốn".

Đại tá LÊ XUÂN THỦY - Phó Giám đốc Công an tỉnh

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ, ý thức chấp hành luật giao thông của HS có chuyển biến rõ rệt. Hành vi không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ, điều khiển xe khi chưa đủ tuổi giảm đáng kể so với các năm trước. Nhiều phụ huynh cũng đã nâng cao nhận thức và kiên quyết không giao xe máy cho con.

Trường hợp chị Hồ Thị Vy ở phường Nghĩa Lộ là một ví dụ. Chị Vy chia sẻ, qua chứng kiến những vụ tai nạn thương tâm do các cháu HS cấp 3 gây ra, tôi luôn ám ảnh và lo lắng. Nên khi con đang học lớp 11 xin đi xe máy, gia đình kiến quyết từ chối và giải thích cho con phải chấp hành pháp luật.

Phụ huynh còn chủ quan

Theo thống kê của Công an tỉnh, trong 3 năm (2022 - 2025), toàn tỉnh ghi nhận 193 vụ tai nạn liên quan đến HS, làm chết 57 người, bị thương 135 người.

Nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy do HS tự ý hoặc được gia đình giao xe máy phân khối lớn để đến trường, dù các em chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe và thiếu kỹ năng xử lý tình huống.

Con số ấy không chỉ phản ánh tình trạng vi phạm quy định về tham gia giao thông đáng lo ngại, mà còn cho thấy nhận thức pháp luật về ATGT học đường của HS và phụ huynh còn nhiều hạn chế.

Đầu tháng 11/2025, thực hiện Chỉ thị số 31/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường bảo đảm trật tự, ATGT đối với HS, Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) đã phát lệnh ra quân đồng loạt trên toàn quốc, kiểm tra việc chấp hành pháp luật giao thông của HS và người giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện. Đây là đợt kiểm tra quy mô lớn, được triển khai đồng loạt trên toàn quốc nhằm chấn chỉnh tình trạng HS điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật giao thông và phòng ngừa tai nạn ngay từ cổng trường.

Thượng tá Bùi Tấn Bảo - Phó Trưởng phòng Cảnh sát giao thông cho biết, qua xử lý những vụ việc tai nạn xe máy do HS gây ra, có không ít phụ huynh thừa nhận vì thương con đi học xa, vì công việc bận rộn không thể đưa đón, hoặc nghĩ rằng “con đã biết đi xe”, nên giao xe máy cho con sử dụng.

Thế nhưng, sự chiều chuộng ấy có thể đổi lại bằng bi kịch đau thương. Một khi rủi ro xảy ra, nỗi đau không chỉ thuộc về gia đình nạn nhân, mà còn kéo theo trách nhiệm pháp lý, tổn thất tinh thần và gánh nặng cho toàn xã hội.

Cần sự chung tay

Mặc dù đã có những kết quả tích cực trong việc tuyên truyền, phổ biến và xử lý vi phạm, nhưng tình trạng HS vi phạm pháp luật về ATGT trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế. Một số nội dung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, ATGT chưa thực sự mang lại hiệu quả đối với HS.

Việc kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện ký cam kết giữa phụ huynh với nhà trường còn hạn chế, chưa kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm. Công tác tuyên truyền đôi lúc còn mang tính hình thức, thời lượng giảng dạy về ATGT trong trường học chưa nhiều.

Giáo viên kiêm nhiệm còn thiếu tài liệu, thiếu kỹ năng truyền đạt; các mô hình tuyên truyền chưa đồng đều giữa các địa phương.

Trạm Cảnh sát giao thông Đức Phổ - Khu vực 5 kiểm tra việc học sinh đi xe máy đến trường tại Trường THPT Ba Tơ.

Để kéo giảm bền vững vi phạm giao thông trong học đường, Công an tỉnh đề nghị cần tiếp tục duy trì chương trình phối hợp giữa ngành công an và ngành giáo dục. Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền sáng tạo, phù hợp từng nhóm đối tượng; mở rộng mô hình “phiên tòa giả định” và các cuộc thi kiến thức ATGT.

Ứng dụng công nghệ số trong tuyên truyền trên mạng xã hội, xây dựng các video ngắn, infographics dễ nhớ, dễ lan tỏa, hình thành kênh thông tin chính thống dành riêng cho HS. Cùng với đó, ngành chức năng phối hợp với địa phương yêu cầu phụ huynh ký cam kết không giao xe máy khi con chưa đủ điều kiện; tích cực phối hợp với nhà trường trong quản lý việc đi - về của con em.

Nhà trường cần đưa tiêu chí chấp hành pháp luật giao thông vào đánh giá hạnh kiểm HS, xem đây là một tiêu chí thi đua hằng năm của nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục...

Do đó, việc kéo giảm vi phạm giao thông học đường đòi hỏi sự chung tay mạnh mẽ của gia đình - nhà trường - lực lượng chức năng và toàn xã hội.

Bài, ảnh: XUÂN THIÊN