Ai sẽ thay thế Elon Musk tại DOGE?

Sau khi Elon Musk cùng “cánh tay phải” Steve Davis rút lui khỏi chính phủ, Nhà Trắng và các quan chức liên quan đến sáng kiến cắt giảm chi tiêu gây tranh cãi DOGE đang gấp rút tìm người thay thế cho vị trí lãnh đạo không chính thức nhưng đầy ảnh hưởng của vị tỷ phú giàu nhất hành tinh này.

Ứng cử viên tiềm năng

Cuộc tranh luận nhanh chóng lan rộng từ các hành lang quyền lực ở Washington tới Thung lũng Silicon. Cái tên được nhắc đến nhiều nhất chính là Joe Gebbia - bạn thân của Musk, tỷ phú công nghệ, thành viên hội đồng quản trị Tesla và người từng gia nhập DOGE từ tháng 2.

Khoảng 6 người tham gia các cuộc thảo luận cho biết Gebbia từng được xem là ứng viên sáng giá kế vị Musk. Tuy nhiên, ông lại tỏ ra không mấy mặn mà với việc trở thành người đứng đầu DOGE, một phần vì vị trí này đi kèm sự giám sát gắt gao từ công luận.

Thay vào đó, Gebbia bày tỏ sự quan tâm đến mô hình lãnh đạo theo nhóm. Một số nguồn tin tiết lộ rằng kế hoạch hiện tại là thành lập hội đồng cố vấn với sự tham gia của Gebbia và một nhân vật khác - Anthony Armstrong, cựu chuyên gia ngân hàng đầu tư của Morgan Stanley, người từng hỗ trợ Musk mua lại Twitter năm 2022.

Tỷ phú Joe Gebbia - bạn thân của Musk và thành viên hội đồng quản trị Tesla - đang được cân nhắc dẫn dắt DOGE. Ảnh: Reuters.

Việc hai cộng sự thân tín của Musk là Gebbia và Armstrong nắm vai trò chủ chốt tại DOGE cho thấy dù không còn trực tiếp điều hành, ảnh hưởng của Musk vẫn còn in dấu trong dự án này, bất chấp mối quan hệ đang rạn nứt giữa ông và Tổng thống Donald Trump.

Dù vậy, hiện cả hai "ứng viên" đều từ chối bình luận về vai trò sắp tới.

Phát ngôn viên Nhà Trắng, Harrison Fields, xác nhận Gebbia “không quan tâm và cũng sẽ không đảm nhận” vai trò quản trị viên DOGE trên danh nghĩa. Thậm chí, ngay cả khi còn đương nhiệm, Musk và Davis cũng chưa từng giữ chức danh này. Vị trí hiện do Amy Gleason, cựu giám đốc đầu tư trong lĩnh vực y tế - đảm nhận.

Fields cho biết Gebbia sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân Mỹ thông qua việc cải thiện trải nghiệm sử dụng các trang web chính phủ. Ông từ chối bình luận về các vai trò lãnh đạo khác mà Gebbia có thể cân nhắc. Theo ông, hoạt động cắt giảm chi tiêu vẫn sẽ diễn ra “dưới sự chỉ đạo của Tổng thống, nội các và các lãnh đạo cơ quan liên bang”.

Thực tế, sáng kiến do Musk dẫn dắt từng vận hành theo cách phi chính thống. Ngay cả khi ông còn được Nhà Trắng ưu ái, giới chức cũng né tránh việc thừa nhận ai mới là người thật sự điều hành DOGE.

Trên giấy tờ, Musk thậm chí không có tên trong tổ chức, dù ông thường xuyên được Trump gọi là “người đứng đầu DOGE”. Musk cũng tỏ ra hứng thú với vai trò này, thậm chí từng mặc áo thun in dòng chữ “The Dogefather”.

Davis - cộng sự thân tín từng làm việc cùng Musk tại nhiều công ty - đảm nhiệm vai trò điều hành hàng ngày. Trong khi đó, dù Gleason được bổ nhiệm làm quản trị viên tạm thời hồi tháng 2, các thành viên DOGE vẫn xem quyền lực thực sự nằm trong tay Musk và Davis.

Chiếc ghế “nóng”

Trong thời gian dẫn dắt DOGE, Musk hứng chịu không ít chỉ trích. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối chính sách cắt giảm ngân sách liên bang đã diễn ra bên ngoài các đại lý Tesla, cổ phiếu công ty cũng giảm 15% từ đầu năm đến nay. Làn sóng phản đối khiến việc kế nhiệm ông trở thành một “chiếc ghế nóng” khiến nhiều doanh nhân e ngại.

Cả Gebbia và Armstrong đều là những gương mặt nổi bật trong DOGE, từng xuất hiện trên truyền hình để bảo vệ các chính sách cải cách của nhóm.

Dù vậy, Gebbia và Armstrong vẫn nổi bật nhờ những đóng góp cụ thể. Với vai trò tình nguyện tại Văn phòng Quản lý Nhân sự, Gebbia đang dẫn đầu nỗ lực hiện đại hóa hệ thống hưu trí vốn còn phụ thuộc vào hồ sơ giấy - một trong những tồn đọng lớn nhất trong bộ máy hành chính liên bang. Ông cam kết số hóa toàn bộ quy trình này.

Trong khi đó, Armstrong là một trong những thành viên đầu tiên của DOGE, gia nhập ngay sau khi ông Trump nhậm chức. Dù đã rời vị trí tại Văn phòng Nhân sự hồi tháng 4, ông vẫn tiếp tục làm việc trong chính phủ tại Bộ An ninh Nội địa, theo một nguồn tin và hồ sơ nội bộ mà New York Times tiếp cận được.

Dù vậy, cả Gebbia lẫn Armstrong đều khó có thể thay thế hoàn toàn Elon Musk - người không chỉ có sức ảnh hưởng nhờ khối tài sản khổng lồ mà còn sở hữu nền tảng mạng xã hội X để dẫn dắt dư luận và phản công giới chỉ trích. Ngoài ra, họ cũng không có mối quan hệ cá nhân gần gũi với ông Trump như Musk từng có.

Khối tài sản khổng lồ, tầm ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội là điều các ứng cử viên tiếp theo khó có thể thay thế được ở Elon Musk. Ảnh: Reuters.

Sự rạn nứt gần đây giữa hai ông lớn này khiến tương lai DOGE trở nên bất định. Một số thành viên DOGE lo ngại bị “đánh hội đồng” chính trị nếu tiếp tục ủng hộ Musk, trong khi một số khác đã theo ông rút lui khỏi chính phủ.

Trong buổi tiệc chia tay Musk tại Washington hồi tháng trước, không khí vừa mang tính tri ân vừa đầy mâu thuẫn. Một số thành viên DOGE tức giận vì cho rằng những phát ngôn công kích Trump của Musk có thể gây họa cho cả nhóm. Thậm chí, ngay cả bạn bè thân thiết của ông cũng bắt đầu hoài nghi.

Nhiều thành viên chủ chốt đã theo chân Musk rời đi, bao gồm Davis, cố vấn pháp lý hàng đầu James Burnham và trợ lý chính trị Katie Miller.

Làn gió mới

Trong bối cảnh các thân tín lần lượt rời đi, Gebbia và Armstrong - hai người còn sót lại trong hàng ngũ lãnh đạo cấp cao - đang được kỳ vọng mang lại làn gió mới.

Với uy tín công nghệ và vị thế trung lập hơn trong chính trường, Gebbia đặc biệt được đánh giá cao khi tập trung cải cách kỹ thuật số, vốn nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng.

Một số thành viên DOGE cho rằng Gebbia là ứng viên sáng giá để lãnh đạo nhóm nhờ nền tảng kỹ thuật vững chắc. Kể từ khi rời Airbnb năm 2022, ông tập trung vào các dự án cá nhân như sở hữu một phần CLB bóng rổ San Antonio Spurs, khởi nghiệp với công ty Samara và tiếp tục giữ ghế hội đồng tại Tesla.

Giống như Musk, Gebbia hiện sống tại khu vực Austin và từng tự nhận là người theo đảng Dân chủ, trước khi chuyển dần sang lập trường bảo thủ, đặc biệt trong các vấn đề y tế. Chính quan điểm này đã khiến ông trở nên gần gũi với Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. và phong trào “Make America Healthy Again” (MAHA).

Armstrong cũng đến từ thung lũng Silicon. Trước khi làm tại Morgan Stanley với vai trò cố vấn cho các công ty công nghệ, ông từng làm việc tại Credit Suisse và một công ty tài chính ở Qatar. Nhờ tham gia thương vụ mua lại Twitter, Armstrong có cơ hội gắn bó chặt chẽ hơn với Musk.

Anthony Armstrong (ngoài cùng bên trái) ngồi bên cạnh Musk trong một buổi phỏng vấn của Fox News với các thành viên DOGE. Ảnh: Fox News.

Trong một cuộc phỏng vấn truyền hình chung nhằm quảng bá chương trình cải cách, Armstrong ngồi ngay cạnh Musk và nhấn mạnh rằng DOGE đang dùng “dao mổ chứ không phải rìu”,nhằm ám chỉ sự cải cách có chọn lọc.

“Chúng tôi tập trung vào sự tử tế, nhân văn, đồng cảm và đối xử với mọi người bằng sự tôn trọng”, Armstrong nói, khẳng định nhiều trường hợp nghỉ việc trong chính phủ là do tự nguyện.

Dù chưa rõ ai sẽ đảm nhận vai trò trung tâm tại DOGE, nhưng cả Gebbia và Armstrong đang từng bước lấp đầy khoảng trống quyền lực mà Musk để lại - một vị trí đầy hứa hẹn nhưng cũng đầy cạm bẫy chính trị.

Phương Linh