Xem xét quy định cấm biệt phái, luân chuyển người đang đấu tranh chống lãng phí

Sáng 30-9, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8 tiếp tục diễn ra. Các đại biểu cho ý kiến về dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Tăng vai trò của người đứng đầu

Dự Luật quy định cụ thể bảy nhóm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và sáu nhóm quyền, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực nhà nước. Điểm đáng chú ý, là người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm cá nhân nếu không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định pháp luật về phòng, chống lãng phí hoặc để xảy ra hành vi lãng phí trong phạm vi quản lý.

Khi nhận được thông tin về lãng phí, người đứng đầu có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ, ngăn chặn và khắc phục kịp thời; xử lý hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý vi phạm và công khai kết quả; đồng thời phải giải trình trước cơ quan chức năng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu một số nội dung thảo luận trong hội nghị. Ảnh: Q.HỘI

Dự thảo cũng đưa ra chín nhóm hành vi gây lãng phí và chín nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện để có đủ cơ chế xử lý, khắc phục những khoảng trống của luật hiện hành. Ngoài ra, bổ sung quy định công khai bắt buộc đối với kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí, các chương trình, báo cáo của bộ, ngành, địa phương, cũng như các thông tin về hành vi lãng phí và kết quả xử lý.

Một nguyên tắc mới được đưa vào là đảm bảo chống lãng phí trong toàn bộ quá trình xây dựng chính sách, soạn thảo và thi hành pháp luật.

Thẩm tra dự thảo, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội đề nghị làm rõ khái niệm “người thân của người đấu tranh chống lãng phí” theo hướng cụ thể, liệt kê rõ các quan hệ gia đình để bảo đảm tính khả thi.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cho rằng dự luật hiện đặt nặng kiểm soát, xử lý nhưng thiếu quy định khuyến khích đổi mới, linh hoạt quản trị, kiểm soát rủi ro. Do đó, cần bổ sung nguyên tắc phân biệt giữa hành vi lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với rủi ro khách quan trong quá trình thí điểm chính sách, nhằm khuyến khích cán bộ dám nghĩ, dám làm.

Về quy định cấm luân chuyển, điều động, biệt phái người đấu tranh chống lãng phí khi đang giải quyết vụ việc trong dự luật, cơ quan thẩm tra cho rằng cần xem xét vì có thể ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của người liên quan nếu quy trình đang triển khai phải dừng lại đến khi xử lý xong vụ việc.

Nhiều ý kiến nhấn mạnh tính công khai, minh bạch

Đại biểu Đặng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) cho rằng tình trạng lãng phí vẫn còn phổ biến, từ quản lý ngân sách, đầu tư công, tài sản công đến tổ chức bộ máy và sử dụng lao động. Lãng phí gây thiệt hại lớn, làm giảm niềm tin của nhân dân. Trong bối cảnh cải cách hành chính, chuyển đổi số và phòng chống tham nhũng, việc sửa luật là cần thiết.

Theo bà Hương, nội dung cốt lõi của dự luật là công khai, minh bạch. Nếu không thực hiện đầy đủ, mọi biện pháp tiết kiệm chống lãng phí sẽ khó đạt hiệu quả. Việc công khai hành vi vi phạm và kết quả xử lý kèm thông tin về cá nhân, tổ chức vi phạm là quy định mới, tăng tính răn đe và giúp nhân dân giám sát.

Đại biểu Đặng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) phát biểu góp ý một số nội dung của dự luật. Ảnh: Q.HỘI

Tuy vậy, bà đề nghị quy định rõ thời hạn công khai, ví dụ bao lâu sau khi phát hiện hành vi vi phạm thì phải công khai, tránh tình trạng chậm trễ hoặc hình thức. Song song đó, cần có chế tài xử lý nếu công khai không đầy đủ hoặc đối phó.

Bà nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu phải được nêu cụ thể, tránh để quy định khó đi vào thực tế. Song song đó, ngoài công khai trên cổng thông tin điện tử, báo chí, cũng nên bổ sung hình thức niêm yết tại trụ sở hoặc loa phát thanh để người dân dễ tiếp cận.

Về cơ sở dữ liệu quốc gia do Bộ Tài chính quản lý, bà Hương đề nghị làm rõ trách nhiệm cập nhật kịp thời của các bộ, ngành, địa phương, kèm cơ chế kiểm tra, giám sát.

Còn đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cho rằng dự luật mới chủ yếu đề cập khu vực nhà nước, chưa làm rõ nội dung tiết kiệm, chống lãng phí ở khu vực tư nhân và nhân dân. Do vậy, cơ quan soạn thảo cần quy định cụ thể hơn.

Cũng theo đại biểu, dự luật hiện chỉ nêu nguồn cung cấp thông tin phát hiện lãng phí từ phương tiện thông tin đại chúng, đơn thư hay cấp trên, nên cần bổ sung cả thông tin từ cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán hoặc qua hoạt động giám sát.

Về xử lý thông tin, Đại biểu Hải nhấn mạnh phải có quy định rõ ràng. Cụ thể, khi người đứng đầu nhận được thông tin liên quan hành vi vi phạm tiết kiệm, chống lãng phí thì phải xem xét, kết luận. Nếu thông tin không trực tiếp thuộc phạm vi quản lý, cơ quan nhận được phải phân loại và chuyển đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý.

Ông Hải cũng đề nghị tách bạch giám sát và phản biện xã hội để tránh chồng chéo.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Ninh Bình) cho rằng dự thảo mới quy định cấm hành vi lợi dụng cung cấp thông tin để tố cáo sai sự thật là chưa toàn diện. Bà đề nghị có một điều luật riêng về các hành vi bị cấm, bao gồm cả việc cố ý ban hành định mức, chế độ sai thẩm quyền, không phù hợp thực tiễn, hay sử dụng ngân sách, tài sản công sai mục đích.

Theo bà Hoa, để bảo đảm tính khả thi, dự luật cần bổ sung quy định cụ thể về trách nhiệm của người đứng đầu nếu không thực hiện hoặc thực hiện hình thức. “Đồng thời, cần bổ sung trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước, cơ quan có vai trò quan trọng trong phát hiện vi phạm, tránh tình trạng kết luận, kiến nghị không được xử lý triệt để…”- bà Hoa nêu quan điểm.

VIẾT LONG - MINH TRÚC