Xem xét dừng mở thêm khu công nghiệp tại 3 địa phương

Huyện Nhơn Trạch hiện là địa phương có nhiều khu công nghiệp nhất tỉnh với 9 khu công nghiệp đã được thành lập và đi vào hoạt động. Ảnh: Hương Giang

Việc có nhiều KCN được mở ra chính là động lực giúp các địa phương có sự tăng trưởng cao về kinh tế nhưng đi kèm với đó là những thách thức về an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, an ninh trật tư... Do đó, Đồng Nai hiện đang xem xét việc dừng mở thêm các KCN mới tại các địa phương này.

* Chiếm gần 65% số KCN toàn tỉnh

Với lợi thế vị trí nằm gần đô thị lớn nhất nước là TP.HCM cùng hệ thống giao thông kết nối đồng bộ, nhiều KCN sớm được thành lập trên địa bàn TP.Biên Hòa.

Hiện nay, tại 3 địa phương gồm TP.Biên Hòa, huyện Long Thành và Nhơn Trạch, ngoài 20 KCN đã đi vào hoạt động, trên địa bàn huyện Nhơn Trạch còn có KCN công nghệ cao Long Thành đang triển khai xây dựng. Ngoài ra, UBND huyện Long Thành cũng đề xuất đưa vào quy hoạch 4 KCN trong giai đoạn tới gồm 2 KCN tại xã Phước Bình và 2 KCN tại các xã Bình An, Tân Hiệp; UBND huyện Nhơn Trạch đề xuất đưa vào quy hoạch thêm một KCN tại xã Phước An.

Sau KCN Amata, mãi đến năm 2007, KCN Agtex Long Bình là KCN mới nhất được thành lập. Cho đến nay, trên địa bàn TP.Biên Hòa đã có 6 KCN được thành lập và đi vào hoạt động. Một con số không nhỏ đối với một đô thị trung tâm của tỉnh.

Tuy nhiên, nói về tốc độ phát triển các KCN trên địa bàn tỉnh, Nhơn Trạch mới là địa phương dẫn đầu. Khởi đầu vào năm 1997, trên địa bàn huyện Nhơn Trạch chỉ có 3 KCN được thành lập gồm các KCN Nhơn Trạch I, II, III. Sau 11 năm, tính đến mốc KCN mới nhất được thành lập là KCN Ông Kèo (thành lập năm 2008), trên địa bàn huyện Nhơn Trạch đã có 9 KCN được thành lập và đi vào hoạt động.

Trong khi đó, dù xuất phát sau (đến năm 2003 mới thành lập được 2 KCN đầu tiên), thế nhưng đến thời điểm này, trên địa bàn huyện Long Thành cũng đã có 5 KCN được thành lập và đi vào hoạt động.

Theo Ban Quản lý các KCN Đồng Nai, trên địa bàn tỉnh hiện có 31 KCN đã đi vào hoạt động, trong số này, các địa phương gồm TP.Biên Hòa, 2 huyện Long Thành và Nhơn Trạch là những địa phương có nhiều KCN nhất. Với 20 KCN đã được thành lập và đi vào hoạt động, 3 địa phương này hiện chiếm gần 65% số KCN đã được thành lập và đi vào hoạt động trên địa bàn tỉnh.

TP.Biên Hòa hiện là đô thị trung tâm của tỉnh với 6 khu công nghiệp được thành lập và đi vào hoạt động Trong ảnh: Khu công nghiệp Biên Hòa 2. Ảnh: Lê Dũng

Ông Mai Văn Nhơn, Phó trưởng ban Quản lý các KCN Đồng Nai cho rằng, do TP.Biên Hòa và các huyện Long Thành, Nhơn Trạch có vị trí thuận lợi, hạ tầng kỹ thuật, nhất là hạ tầng giao thông, phát triển đồng bộ nên có sức hút lớn đối với các nhà đầu tư. Chính vì vậy, số lượng các KCN tại các địa phương này tăng nhanh nhằm đáp ứng nhu cầu đón dòng vốn từ các nhà đầu tư.

* Xem xét dừng mở thêm KCN mới

Thực tế, các KCN được mở ra đã giúp các địa phương có được động lực tăng trưởng kinh tế, tạo ra công ăn việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Tại huyện Nhơn Trạch, tính từ năm 2011 đến nay, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân hằng năm của địa phương luôn ở mức từ 16-17%. “Hiện các dự án đang hoạt động tại các KCN trên địa bàn huyện giải quyết việc làm cho hơn 110 ngàn lao động. Mức lương trung bình của người lao động đạt từ 6,5-8,5 triệu đồng/người/tháng” - ông Lê Thành Mỹ, Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch cho biết.

Tuy nhiên, việc phát triển “nóng” các KCN cũng đặt ra cho địa phương nhiều áp lực. Nổi bật nhất là việc mất cân đối trong cơ cấu kinh tế. Hiện nay, trong cơ cấu kinh tế của huyện Nhơn Trạch, tỷ trọng ngành công nghiệp chiếm đến 90,6%. Cùng với đó, việc dân số cơ học hằng năm tăng nhanh do lao động nhập cư từ nơi khác đến làm việc tại các KCN cũng tạo ra áp lực lớn đối với địa phương trong việc giải quyết các vấn đề an sinh xã hội như: nhà ở, y tế, giáo dục...

Đồ họa thể hiện sự phân bố của 31 khu công nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh. (Thông tin: Phạm Tùng - Đồ họa: Hải Quân)

Tương tự, TP.Biên Hòa cũng phải đối mặt với các áp lực do dân số cơ học tăng nhanh mà nguyên nhân chủ yếu là do lượng lao động nhập cư đến làm việc tại các KCN trên địa bàn tăng nhanh.

Dân số cơ học tăng nhanh chủ yếu đến từ lượng lao động ngoại tỉnh đến sinh sống, làm việc tại các nhà máy, xí nghiệp trong các KCN trên địa bàn khiến tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng trở nên trầm trọng, đặc biệt là tại các tuyến đường kết nối với các KCN. Cùng với đó, nhu cầu về nhà ở, trường học cho con em công nhân cũng tăng trong khi nguồn lực đầu tư của thành phố chưa đủ đáp ứng nhu cầu.

Ông Phạm Anh Dũng, Chủ tịch UBND TP.Biên Hòa thừa nhận, hằng năm có hàng chục ngàn lao động di cư đến Biên Hòa đã khiến dân số thành phố tăng nhanh, gây áp lực lên hạ tầng, giải quyết việc làm, an sinh xã hội.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Phú Cường cho rằng, tại TP.Biên Hòa, huyện Long Thành và Nhơn Trạch hiện đã có nhiều KCN. Các KCN tạo ra sự tăng trưởng kinh tế, công ăn việc làm cho người dân. Tuy nhiên, những hệ luy do việc có nhiều KCN cũng rất lớn, do đó tỉnh đang xem xét không mở thêm các KCN mới tại 3 địa phương này. “Mới đây, Ban TVTU cũng đã có dự kiến sẽ không mở thêm KCN tại TP.Biên Hòa, huyện Long Thành và Nhơn Trạch vì có quá nhiều rồi” - Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Phú Cường cho biết.

* Ưu tiên phát triển đô thị dịch vụ

Không ưu tiên cho mục tiêu mở thêm KCN mới để tạo động lực tăng trưởng, Đồng Nai đã ngay lập tức định hình hướng đi mới cho trục “tam giác” phát triển Biên Hòa - Long Thành - Nhơn Trạch. Đó chính là phát triển các đô thị dịch vụ.

“Hạt nhân” cho hướng phát triển này chính là “siêu” dự án Cảng hàng không quốc tế (Sân bay) Long Thành trên địa bàn huyện Long Thành sẽ được khởi công xây dựng trong thời gian tới.

Sân bay Long Thành với vị thế là sân bay lớn nhất, quan trọng nhất của nước ta khi hoàn thành xây dựng không chỉ mang giá trị kết nối giao thông, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách, hàng hóa mà còn được cho là sẽ tạo ra “động lực” phát triển kinh tế. Đặc biệt, với hướng phát triển một thành phố sân bay (Airport City), một mô hình đô thị đặc biệt lấy dịch vụ vận chuyển hàng không làm trung tâm để hình thành và phát triển các trung tâm công nghiệp, dịch vụ thương mại, logistics, hội nghị, văn phòng, cơ sở y tế, nhà hàng, khách sạn, vui chơi giải trí, hệ thống giao thông..., Sân bay Long Thành cũng sẽ mở ra cơ hội để Đồng Nai có thể phát triển mô hình đô thị dịch vụ trong “tam giác” phát triển Biên Hòa - Long Thành - Nhơn Trạch.

Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Phú Cường nhấn mạnh, Sân bay Long Thành được xây dựng sẽ tạo ra nhiều cơ hội để Đồng Nai phát triển mạnh đô thị dịch vụ tại 3 địa phương TP.Biên Hòa, huyện Long Thành và Nhơn Trạch. Do đó, hiện nay tỉnh đã có dự kiến quy hoạch hơn 2,7 ngàn hécta trên địa bàn 2 xã Bình An và Tân Hiệp để phát triển các KCN đô thị dịch vụ.

Trước đó, khi bàn giải pháp phát triển đô thị mới Nhơn Trạch trong thời gian tới, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Hồ Thanh Sơn cũng đã đề nghị các cơ quan chức năng cần xem xét, tính toán đến yếu tố gắn sự phát triển của đô thị này với đô thị Sân bay Long Thành.

Phạm Tùng