Xây dựng chuỗi cung ứng bền vững là yếu tố sống còn

Động lực chính cho sự chuyển đổi xanh

Khảo sát của PwC năm 2024 cho thấy, 54% người tiêu dùng sẵn sàng trả thêm 10% giá sản phẩm nếu doanh nghiệp chứng minh được nguồn gốc bền vững, có chứng nhận tái chế, thân thiện môi trường.

Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến chất lượng, giá cả, mà còn soi chiếu “câu chuyện phía sau” sản phẩm như: liệu có sử dụng lao động trẻ em, quy trình sản xuất có gây ô nhiễm, bao bì có tái chế, có thân thiện môi trường? Đó là những sức ép định hình lại hành vi của doanh nghiệp. Dù 78% người tiêu dùng thừa nhận giá cả vẫn là rào cản lớn nhất, nhóm khách hàng trẻ vẫn đang tạo hiệu ứng lan tỏa, hình thành chuẩn mực tiêu dùng mới, ưu tiên sản phẩm xanh và có trách nhiệm.

Theo ông Nguyễn Viết Thịnh - Tổng giám đốc CGS Việt Nam, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững luôn là một “cuộc chơi 2 mặt” - nơi thách thức và cơ hội cùng song hành. Thách thức đến từ chi phí đầu tư ban đầu cao hơn 20 - 40%, đòi hỏi doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn và nguồn lực tài chính vững vàng. Cùng với đó, giá bán sản phẩm xanh vẫn còn cao, khiến nhiều khách hàng lưỡng lự. Các quy định ESG ngày càng chặt chẽ, buộc doanh nghiệp phải kiểm kê phát thải, công bố minh bạch dữ liệu, đầu tư thêm cho hệ thống quản trị. Thêm vào đó, nguồn cung đạt chuẩn còn hạn chế, trong khi áp lực từ cổ đông và nhà đầu tư gia tăng: vừa đòi hỏi thực hiện ESG, vừa yêu cầu lợi nhuận và cổ tức ổn định.

Tuy nhiên, bên cạnh những rào cản ấy là những cơ hội chiến lược rõ rệt. Chuỗi cung ứng vốn chiếm 50–70% chi phí vận hành – tối ưu theo hướng xanh có thể cắt giảm khoản chi khổng lồ. Không dừng ở đó, triển vọng tăng trưởng cũng sáng sủa: 28% doanh nghiệp đầu tư vì kỳ vọng doanh thu mới; 70% ghi nhận hoặc dự báo doanh thu tăng khi tung ra sản phẩm xanh. Chuỗi cung ứng bền vững, vì vậy, đã trở thành đòn bẩy chiến lược giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn ưu đãi, củng cố uy tín thương hiệu và giữ chân khách hàng trung thành.

Quang cảnh diễn đàn

Trụ cột thúc đẩy chuỗi cung ứng bền vững

Để biến chuỗi cung ứng bền vững thành hiện thực, ông Nguyễn Viết Thịnh cho rằng cần sự vào cuộc mạnh mẽ từ cả 3 phía: Nhà nước - Doanh nghiệp - Người tiêu dùng. Ở tầm chính sách, Nhà nước không chỉ ban hành khung pháp lý mà còn phải đơn giản hóa thủ tục, minh định rõ tiêu chí thẩm định và gia tăng ưu đãi cho sản phẩm xanh như các gói tín dụng ưu đãi, hỗ trợ thuế, vốn cho dự án sạch… Đây là những “cú hích” tài chính giúp doanh nghiệp tự tin đầu tư. Song song với đó, các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng cần được triển khai ở quy mô quốc gia, đi kèm việc hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn môi trường và khuyến khích dán nhãn sinh thái như một “hộ chiếu xanh” cho sản phẩm.

Ông Thịnh nhấn mạnh, niềm tin chỉ bền vững khi người mua hàng hiểu giá trị dài hạn của lựa chọn của mình. Người tiêu dùng cần được truyền cảm hứng để chủ động tìm kiếm sản phẩm có chứng nhận xanh, hiểu rõ chi phí thật sự của sản phẩm tái chế hay thân thiện với xã hội, đồng thời tích cực tham gia các chương trình tái sử dụng, ưu đãi do doanh nghiệp và Nhà nước triển khai. “Mỗi lựa chọn mua sắm chính là một lá phiếu bầu cho tương lai bền vững”, ông nhấn mạnh.

Còn với doanh nghiệp, đừng chỉ tuân thủ – hãy biến ESG thành một câu chuyện giá trị và chiến lược cạnh tranh. Doanh nghiệp cần đẩy mạnh truyền thông và giáo dục thị trường, minh bạch hóa dữ liệu chuỗi cung ứng thông qua chuyển đổi số với blockchain, IoT; tích hợp ESG vào mọi quyết định chiến lược thay vì coi đó là chi phí phụ; đồng thời triển khai những chương trình marketing “xanh” thực chất, tránh hình thức. Việc tận dụng nguồn vốn xanh, các gói ưu đãi tài chính sẽ không chỉ giảm gánh nặng chi phí đầu tư mà còn nâng cao vị thế doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư, đối tác và người tiêu dùng.

Hơn thế nữa, Bà Trần Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược cho rằng, doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược phát triển xanh rõ ràng, tập trung phát triển sản phẩm bền vững, tối ưu hóa quy trình sản xuất và năng lượng để giảm chi phí. Bà đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của kinh tế tuần hoàn, kết hợp kinh tế sáng tạo như đòn bẩy nâng giá trị gia tăng sản phẩm, biến mỗi sản phẩm thành một “câu chuyện văn hóa” để tạo khác biệt trên thị trường. Theo bà Minh, đây là con đường giúp doanh nghiệp đồng thời đạt mục tiêu tăng trưởng, bảo vệ môi trường và nâng cao vị thế thương hiệu, trong khi Nhà nước và các cơ quan nghiên cứu tiếp tục đồng hành, bảo đảm sự tương thích với bối cảnh kinh tế trong nước và xu thế toàn cầu.

Xây dựng chuỗi cung ứng bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu ESG, mà còn là cách tạo dựng niềm tin khách hàng, mở ra cơ hội tăng trưởng doanh thu và nâng cao năng lực cạnh tranh. “Doanh nghiệp nào chủ động dẫn dắt quá trình này hôm nay sẽ trở thành người dẫn đầu thị trường ngày mai và đầu tư cho chuỗi cung ứng bền vững chính là “vé thông hành” để tồn tại trong kỷ nguyên kinh tế xanh”, ông Nguyễn Viết Thịnh khẳng định.

Trà Giang