Xanh lên miền lửa đạn

Diện mạo đầy khởi sắc nơi vùng thung lũng Chư Prông. Ảnh: Tiêu Dao

Hồi sinh trên vùng đất lửa

Ia Drăng (huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) là một thung lũng giữa cao nguyên, nổi tiếng trong câu hát “Núi Chư Prông đứng bên mặt trời” trong bài hát “Em muốn sống bên anh trọn đời” của nhạc sĩ Nguyễn Cường. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, vùng chiến địa nơi thung lũng Ia Drăng trong Chiến dịch Plei Me nay thuộc địa phận của nhiều xã, thị trấn của huyện Chư Prông và huyện Đức Cơ. Từ ngày thống nhất đất nước, vùng đất này luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm ưu tiên nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh Gia Lai - Kon Tum (cũ) đã có chủ trương xây dựng vùng kinh tế mới ở Chư Prông và thiết lập các nông trường cao su trên vùng đất hoang hóa còn bao vết tích, bom đạn của chiến tranh.

Đầu năm 1977, Nông trường cao su Chư Prông được thành lập. Những nông dân kinh tế mới chỉ quen với cây lúa và hoa màu nơi đồng bằng Bắc Bộ nay phải quay quắt với việc trồng cây cao su trên đồi cao, đất dốc, cộng với vắt muỗi, sốt rét và bom mìn của chiến tranh để lại. Bà con vừa trồng lúa để có cái ăn, trồng lạc để tăng thu nhập, thể hiện quyết tâm bám trụ trên vùng biên cương của Tổ quốc. Những tên làng của xã Ia Drăng như Nhân Nghĩa, Nhân Hòa, Nhân Đức, Ân Hòa, Bình Thanh, Diên Phúc, Đức Hậu... đều được “bê nguyên xi” từ miền Bắc vào đây. Và đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, cộng với sự siêng năng, chịu khó, sáng tạo đã mang lại đời sống khấm khá cho bà con.

Xã Ia Drăng (huyện Chư Prông) được thành lập từ năm 2002, có 13 thôn, làng với 1.836 hộ, 7.189 nhân khẩu, trong đó, đồng bào DTTS chiếm 18%. Đến nay, xã Ia Drăng đã có 2.300 hộ dân với hơn 10.000 nhân khẩu. Đường giao thông liên huyện Chư Sê - Chư Pưh - Chư Prông dài hơn 32km như một dải lụa vắt ngang những nương rẫy, suối, rừng, nối quốc lộ 25, quốc lộ 14, qua nhiều xã, thị trấn của hai huyện Chư Pưh, Chư Sê, tới các xã khó khăn của huyện biên giới Chư Prông. Đường mới đã thông xe, hàng hóa, nông sản được lưu thông thuận lợi. Những cánh rừng cà phê, cao su, tiêu bạt ngàn cho thấy phương thức sản xuất của bà con đã thay đổi, sản xuất lớn đã hình thành. Không thể đong đếm được mồ hôi, nước mắt và cả máu của những người lao động mấy thế hệ đã đổ xuống vùng đất này, nhưng thành quả bây giờ ai cũng đã nhìn thấy rõ.

Thung lũng “thay da đổi thịt”

Người ta không biết rằng, chính nơi đây 40 năm về trước là những cánh rừng bạt ngàn dưới chân núi Chư Prông bị chiến tranh tàn phá bởi bom cày, đạn xới, trở thành vùng đất trống đồi trọc, hoang vu vắng bóng người. Trên mảnh đất đầy máu và nước mắt ngày trước, người dân đã vươn dậy bằng chính bàn tay cần cù với hàng chục héc ta lúa nước, hàng trăm héc ta cà phê, hồ tiêu, hàng ngàn héc ta cao su. Hàng ngàn ngôi nhà mới được xây dựng theo kiến trúc hiện đại, điện, đường, trường, trạm và các dịch vụ thương mại, thông tin… được phủ rộng khắp đã giúp đồng bào có cuộc sống ấm no.

Những cánh rừng cao su bạt ngàn đã mang lại cuộc sống ấm no cho người dân trên vùng kinh tế mới. Ảnh: Tiêu Dao

Tại Công ty cao su Chư Prông thuộc Tập đoàn cao su Việt Nam, hiện có 3.154 người, trong đó, 1.610 công nhân là người đồng bào DTTS tại chỗ, chiếm 51%. Riêng ở Nông trường cao su Hòa Bình, có đến gần 92% công nhân là người Gia Rai, hoặc Nông trường cao su Suối Mơ, tỷ lệ này là 77%. Lương bình quân của công nhân người DTTS đạt gần 6 triệu đồng/người/tháng. Nhiều thợ giỏi cạo mủ và rất nhiều hộ đồng bào DTTS có thu nhập trên 100 triệu đồng/năm, cuộc sống khá giả. Giai đoạn trước năm 1990, đồng bào vẫn còn tập tục du canh du cư, thế nhưng khi có cây cao su, cà phê hay tiêu được trồng, có công việc ổn định, tập tục này đã được xóa bỏ.

Nhiều chính sách của Đảng và Nhà nước đã được thực hiện tại đây. Dấu tích chiến tranh giờ đã bị thời gian xóa nhòa, thay vào đó là một màu xanh tươi tốt của cây trái, trở thành vùng kinh tế phát triển. Đến nay, 100% số xã tại thung lũng Ia Drăng đã có điện lưới quốc gia, trạm y tế, trường tiểu học, chợ bán buôn. Nhiều hộ đồng bào Gia Rai thu nhập mỗi năm từ 200-300 triệu đồng từ cà phê, hồ tiêu và cao su. Có những gia đình đi kinh tế mới, mỗi năm thu trên 800 triệu đồng. Có tiền, bà con đầu tư cho con đi học và cho sản xuất những mùa vụ tiếp theo. Trên những con đường đã cứng hóa là tấp nập cảnh buôn bán, nhiều căn nhà trị giá bạc tỷ, các trạm xăng, cửa hàng điện thoại, dịch vụ hàng ăn uống, shop thời trang mọc lên san sát.

Gần nửa thế kỷ đã qua, từ một vùng đất bị chiến tranh tàn phá, thung lũng Ia Drăng đã khoác lên màu xanh hy vọng, mang sức sống của kỷ nguyên mới. Con suối Ia Drăng vượt qua bao thác ghềnh vẫn bền bỉ chảy về phía trước, tưới mát cho bao mảnh đất cằn khô, đem ánh sáng cho các buôn làng người Gia Rai dưới chân núi Chư Prông, nơi mà người dân địa phương luôn tự hào là vùng đất thiêng, là xứ sở của những chàng Đam San chưa bao giờ biết khuất phục trước kẻ thù. Trên mỗi gương mặt, dù người Kinh hay người Gia Rai, Ba Na, Mường, Thái… đều ánh lên niềm vui no đủ, tự do, tự hào và hạnh phúc.

Ông Trịnh Quốc Thanh, Chủ tịch UBND xã Ia Drăng nói về sự đổi mới của quê hương: Ia Drăng được như hôm nay là nhờ sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước. Ngoài ra, do người dân rất chịu khó làm ăn, đất đai phì nhiêu, thời tiết thuận lợi cho cây công nghiệp dài ngày, nhất là cà phê, hồ tiêu, cao su… phát triển. Nông sản được mùa, được giá nên đời sống người dân thay đổi.

Minh Ngọc - H’Yên