Xã Nông thôn mới ở Đồng Nai tan hoang vì cát tặc

Doanh nghiệp nhà nước cũng hút cát lậu

Nằm đối diện huyện Cát Tiên (tỉnh Lâm Đồng), xã Đắc Lua, huyện Tân Phú (Đồng Nai) có con sông Đồng Nai bao quanh là địa bàn béo bở cho các đối tượng săn cát. Mặc dù địa bàn xã Đắc Lua chưa được cấp phép bến thủy nội địa, nhưng những đầu nậu khai thác cát lâu nay luôn nhăm nhe khu vực có trữ lượng cát sông rất lớn này.

Ngày 20/9, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam men theo con đường liên xã, chạy dọc sông Đồng Nai. Tại đây, chúng tôi dễ dàng bắt gặp nhiều thuyền bè hút cát nhởn nhơ dưới lòng sông. Phía trên bờ, một bãi cát khổng lồ nằm sát con đường liên xã. Thời điểm chúng tôi có mặt, hàng chục xe ben nối đuôi nhau lấy cát từ bãi rồi hướng về cầu Đắc Lua chở đi tiêu thụ.

Bãi cát khổng lồ nằm ngay đường liên xã, đe dọa nghiêm trọng hạ tầng giao thông ở xã nông thôn mới Đắc Lua.

Tiếp xúc với phóng viên, một người dân tại xã Đắc Lua cho hay, dưới danh nghĩa công ty được nhà nước cấp phép, Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Đồng Nai ngày đêm bơm hút cát từ sông lên bãi.

Được biết, nhiều năm trước, Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Đồng Nai được UBND tỉnh Đồng Nai cấp phép khai thác cát trên sông Đồng Nai. Do không có đường vận chuyển thuận tiện nên công ty này đã mượn đất ở huyện Cát Tiên để làm bãi chứa và giao dịch.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Đắc Lua cho biết, mặc dù chưa được cấp phép bến thủy nội địa nhưng công ty này đã tự ý lập bến bãi tập kết cát, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất gây bức xúc trong dư luận tại địa phương.

Ngày 1/7/2020, Sở Giao thông Vân tải tỉnh Đồng Nai có công văn về việc xây dựng bến thủy nội địa hoạt động tạm phục vụ khai thác cát trên sông Đồng Nai đoạn qua xã Đắc Lua, huyện Tân Phú. Trong khi chủ trương chưa được chấp thuận, công ty này đã ồ ạt khai thác cát, tự ý chuyển đất nông nghiệp sang làm bến, bãi chứa cát hút từ sông lên.

Về chủ trương xây dựng bến thủy nội địa phục vụ khai thác cát trên sông Đồng Nai đoạn qua xã Đắc Lua, ông Hải cho biết, UBND xã đã có văn bản đề nghị các cơ quan có thẩm quyền không cấp phép xây dựng bến thủy nội địa nói trên.

Liên quan đến việc khai thác cát tại địa phương, ông Lê Văn Hải cho biết thêm, một vấn đề nhức nhối hiện nay là chính những người dân có đất ven sông Đồng Nai đua nhau bán cát cho các đầu nậu bơm hút. “Khi hút xong, đất đai lở lói, thì chính họ lại kêu than với chính quyền” ông Hải bức xúc.

Chính những người dân sinh sống ven sông vì hám lợi đã vô tình tiếp tay cho cát tặc xô ruộng, vườn của chính mình xuống dòng sông.

Quản lý kiểu “thầy bói xem voi”

Dễ dàng điểm danh hàng chục xã nơi con sông chảy qua 3 tỉnh nơi khai thác cát hoành hành: các xã Núi Tượng, Tà Lài, Đắc Lua (huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai) các huyện Đạ Tẻh, Phước Cát 1 – 2 (huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng) và các xã Đăng Hà, Thống Nhất (huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước).

Cầu Đắc Lua, mạch giao thông độc đạo giúp người dân “vùng rốn lũ” thoát cảnh lạc hậu đang oằn mình gánh chịu hàng chục lượt xe chở cát lưu thông mỗi ngày.

Ngày 6/8/2020, Báo PLVN có đăng bài phản ánh việc Bí thư xã Núi Tượng (huyện Tân Phú) cho thuê đất làm bãi cát không phép. Sau khi báo đăng, các cơ quan chức năng, trong đó có Phòng Tài nguyên và môi trường mới vào cuộc đi kiểm tra. Kết quả phát hiện bãi tập kết cát khoảng 200m3, vì thuận tiện giao thông nên đơn vị khai thác thuê luôn đất trống nhà Bí thư xã làm bãi bơm cát từ sông lên. Một điều khó hiểu là một bãi cát có dấu hiệu “lậu” tồn tại nhiều ngày và nằm chình ình ngay tại ngã ba trung tâm xã nhưng không ai thấy. Báo đăng xong, chính quyền mới vội vã đi “khắc phục sai sót” bằng cách xử phạt, buộc đóng cửa…

Rộng hơn, trên đoạn sông Đồng Nai đi qua huyện Tân Phú, theo tìm hiểu của chúng tôi, các điểm khai thác cát lậu đếm trên mười đầu ngón tay không đủ, nhưng dường như, chính quyền địa phương cũng không biết. Điều này chỉ thể lý giải: cơ quan quản lý thiếu trách nhiệm nên đã bị cát lậu “qua mặt”; hoặc biết nhưng làm ngơ cho những kẻ phạm pháp vì lợi ích. Nó giống như chuyện ông Bí thư xã Núi Tượng bất chấp pháp luật, khi cho thuê đất bơm cát trái phép.

Thời gian qua, trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai có hàng chục điểm bơm hút cát (cả có phép lẫn không phép) thi nhau bức tử dòng sông Đồng Nai. Trong khi tài nguyên thất thoát, đất đai canh tác của người dân đang trôi tuột theo dòng nước dữ thì báo cáo, xử lý của chính cơ quan chuyên môn ở địa phương này như “ném đá ao bèo”. Trong khi, hàng trăm hộ dân ngày ngày kêu cứu hay Vườn Quốc gia Cát Tiên cũng bị cát tặc xâm hại thì một lần nữa, dư luận đang trông chờ một giải pháp mạnh tay từ chính quyền trọng việc dẹp bỏ vấn nạn đáng báo động này.

Hòa Lân – Hiếu Nghĩa – Vĩnh Hòa