Vì sao giàn giáo tre vẫn phổ biến trong hoạt động xây dựng ở Hong Kong?

Giàn giáo tre được sử dụng nhiều trên cả các cao ốc ở Hong Kong. (Ảnh: New York Times)

Khi một chiếc xe tải chở đầy cọc tre rẽ vào một con phố hẹp, Daisy Pak nhanh chóng tắt thuốc, xiết lại đai an toàn và bật bản nhạc yêu thích do ca sĩ Prince hát trên chiếc loa di động mang theo người.

Sau khi đưa một chiếc xe kéo chất đầy hàng vào thang máy, cô mở một cánh cửa sổ nhỏ trên tầng 9 và chui ra ngoài một đường ống hẹp, đằng sau lưng mang theo một bó dây thít to tướng. Người ta gọi cô tới vị trí này để buộc những đoạn cọc tre vào phần giàn giáo mới.

Pak, 31 tuổi, là một trong số ít nữ giới đang làm công việc buộc giàn giáo tre ở Đặc khu hành chính Hong Kong, Trung Quốc. Cô giúp duy trì một phương thức thi công công trình đã có từ thời cổ xưa ở Trung Quốc, trong bối cảnh hoạt động này đã không còn được ưa chuộng ở đại lục.

Pak thực tế mới vào nghề từ năm 2021, sau khi trải qua một tuổi thơ khó khăn, với cuộc sống từng có lúc rơi vào cảnh nghiện ngập ma túy và nợ nần. Hoạt động xây dựng giàn giáo tre ở Hong Kong luôn khát công nhân lành nghề. Công việc cũng mang lại thu nhập tốt, trong khi Pak lại có hứng thú với nghề. “Thật đặc biệt khi được xây dựng một thứ gì đó hoàn toàn bằng tre”, cô chia sẻ với phóng viên New York Times.

Theo truyền thống, công nhân xây giàn giáo sẽ học nghề từ một bậc thầy nhiều kinh nghiệm. Nhưng Pak đã tìm nhiều cách để học nghề. Cô làm việc với nhiều chủ thầu khác nhau để nâng cao kỹ năng và kỹ thuật của mình. Cô cũng can đảm vượt qua các chế giễu về năng lực của bản thân khi mới vào nghề, cũng như những lời chê bai nhằm vào vóc dáng nhỏ bé.

Pak từng bị một đồng nghiệp làm giàn giáo chơi xấu. Cô cũng đối mặt với cảnh bị các nhà thầu trả ít tiền hơn so với hứa hẹn. Tay chân của cô liên tục bị thâm tím do ảnh hưởng từ công việc, nhưng cô không bỏ cuộc. "Tôi luôn muốn chứng minh cho thiên hạ thấy rằng họ đã sai, luôn muốn làm những điều mà người khác nói tôi không thể thực hiện được," cô chia sẻ.

Daisy Pak thể hiện kỹ thuật buộc giàn giáo tre tại một công trình ở Hong Kong. (Ảnh: New York Times)

Nhưng cái nghề từng giúp thay đổi cuộc sống của Pak giờ đang phải đối mặt với tương lai bất ổn định. Một số người như Pak, đã thể hiện sự lo lắng sau khi cơ quan quản lý Hong Kong ban hành một bản ghi nhớ vào tháng 3 vừa qua, trong đó yêu cầu ít nhất một nửa các dự án xây dựng của chính quyền phải sử dụng giàn giáo kim loại. Việc này nằm trong nỗ lực tăng dần hoạt động sử dụng giàn giáo kim loại, để bắt kịp xu thế cũng như nâng cao an toàn.

Có thể nói rằng Hong Kong là một trong những thành trì cuối cùng của nghệ thuật xây dựng giàn giáo bằng xe. Kỹ thuật dựng giáo tre lần đầu tiên được mô tả trong các bức tranh có từ thời nhà Hán cách đây khoảng 2.000 năm và nó đã phát triển mạnh ở các vùng nhiều tre nứa ở Trung Quốc. Nhưng trong hai thập kỷ qua, phần lớn Trung Quốc đã chuyển sang sử dụng giàn giáo kim loại.

Ở Hong Kong, các giàn giáo tre - được gia cố và liên kết với nhau bằng những nút thắt phức tạp - thường mọc lên khắp thành phố, bao lấy bên ngoài những dự án xây dựng và cải tạo chung cư, thậm chí là tòa nhà thương mại cao hàng chục tầng.

Những người ủng hộ vật liệu tre nứa nói rằng nó nhẹ hơn và có chi phí vận chuyển rẻ hơn kim loại, nhất là đặt trong bối cảnh trong không gian đô thị chật hẹp của Hong Kong. Các nhà thầu xây dựng đặc biệt ưa chuộng vật liệu này khi dựng giàn giáo để tu sửa mặt ngoài các tòa nhà hoặc thay thế các hệ thống đường ống nước cũ...

Trong bản ghi nhớ công bố gần đây, cơ quan phát triển Hong Kong tuyên bố giàn giáo kim loại có khả năng chống cháy tốt hơn, cứng và bền hơn so với giàn giáo tre. Nhưng cơ quan này cũng nói thêm rằng họ không có ý định loại bỏ hoàn toàn giàn giáo tre, "đặc biệt là trong những trường hợp có không gian làm việc hạn chế tại công trường".

Tony Za, cựu Chủ tịch Bộ phận Xây dựng của Viện Kỹ sư Hong Kong, cho biết một loạt các vụ tai nạn liên quan đến giàn giáo tre xảy ra ở Hong Kong đã gây ra những lo ngại về an toàn. Ông Za cho biết giàn giáo kim loại phù hợp hơn với các dự án xây dựng quy mô lớn, khi những tòa nhà chọc trời đang ngày càng cao hơn và công trình có nhiều mặt kính hơn.

Ông nói thêm rằng giàn giáo kim loại mang tới nhiều lựa chọn linh hoạt. Các kỹ sư có thể quyết định sử dụng cột chống dày bao nhiêu và khoảng cách giữa các khóa vòng ra sao, dựa trên việc tính toán tải trọng và các yếu tố thời tiết. Đây là điều giàn giáo tre không thể thực hiện được, vì các cọc tre không có hình dạng đồng nhất. Vì thế, chất lượng giàn giáo tre phụ thuộc nhiều vào tay nghề của những công nhân dựng giàn.

Pak đã "đi trước một bước" khi lấy được giấy phép dựng giàn giáo kim loại vào năm ngoái. Cô nói rằng hiện đã dùng một số thành phần kim loại khi dựng giàn giáo, chẳng hạn như bệ đỡ. Nhưng cô vẫn dành rất nhiều tình cảm dành cho tre. "Chất liệu này rất dẻo dai và bền bỉ", cô nói. “Giống như tinh thần của Hong Kong vậy.”

Trong một ngày nghỉ gần đây, Pak đã đến Đảo Po Toi để thăm Kenny Lee, một bậc thầy thủ công chuyên xây các rạp biểu diễn lớn bằng tre bao lấy phần bên ngoài của một ngôi chùa để phục vụ hoạt động tôn giáo. Kỹ thuật xây dựng rạp tre này đã được chính quyền Hong Kong xem là di sản văn hóa phi vật thể.

Vào thời kỳ hoàng kim, mỗi năm ông Lee sẽ xây dựng và tháo dỡ khoảng 30 rạp tre trên khắp Hong Kong. Nhưng đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đến công việc dựng rạp tre, buộc ông phải dành nhiều thời gian hơn cho hoạt động kinh doanh xây dựng - vốn mang lại nhiều lợi nhuận hơn.

Về phần mình, Pak đang có những ý tưởng mới về cách thức kéo dài sự sống cho công việc làm giàn giáo tre. Cô đã dạy các em học sinh trung học ở Hong Kong cách dựng một giàn giáo nhỏ. Cô cũng đang chuẩn bị ra mắt kênh YouTube hướng dẫn kỹ năng dựng giàn giáo tre cơ bản, chẳng hạn như kỹ thuật buộc dây. "Thật đáng tiếc nếu để truyền thống này mai một trong thế hệ của chúng tôi," cô nói./.

(Vietnam+)