Vì sao EURO 2024 ghi nhận bàn thắng từ sút xa cao kỷ lục?

EURO 2024 vừa kết thúc lượt trận đầu nhưng đã xuất hiện một chi tiết lạ thường, khi giải đấu xuất hiện rất nhiều bàn thắng từ ngoài vòng cấm. Có tới 11 trong tổng số 34 bàn thắng được ghi từ đầu giải đến từ dứt điểm từ xa, chiếm tỷ lệ lên tới 32,4%.

Như vậy, EURO 2024 là VCK có tỷ lệ bàn thắng từ ngoài vòng cấm cao nhất 56 năm qua. Kể từ 1968 tới nay, chưa kỳ nào mà tỷ lệ các bàn thắng từ dứt điểm từ xa lại ấn tượng đến vậy.

Điều này là thực sự bất thường. Chỉ 17 bàn thắng được ghi từ ngoài vòng cấm tại EURO 2016, con số tăng lên 19 tại EURO 2020. Nhưng những con số ấy được tính khi giải đấu đi hết chặng đường, còn EURO 2024 mới trôi qua 12 trận. Nếu đà này tiếp diễn, VCK trên đất Đức sẽ ghi nhận khoảng 45 bàn thắng từ dứt điểm từ xa, một con số không tưởng.

Có 11 bàn thắng từ đầu giải đến từ sút xa

Dĩ nhiên, giải đấu còn cả một hành trình dài và các xu hướng có thể thay đổi bất cứ lúc nào. Nhưng những gì diễn ra sau lượt đầu vòng bảng vẫn mang đến một cái nhìn rất khác về xu hướng chiến thuật của bóng đá châu Âu, một xu hướng mà Sky Sports miêu tả là “đi ngược lại với những tiêu chuẩn của bóng đá hiện đại”.

Nếu lấy Ngoại hạng Anh ra làm tiêu chuẩn, đúng là EURO 2024 đang diễn ra trái ngược. Chưa nói đến số bàn thắng từ ngoài vòng cấm, thói quen dứt điểm từ xa của các cầu thủ Ngoại hạng Anh cũng đã giảm sút theo năm tháng.

Cách đây hơn 1 thập kỷ, những trận đấu dồi dào bàn thắng từ xa, những tình huống “nã đại bác” từ Gerrard, Rooney, Lampard… từng khiến người mê mệt. Nhưng hiện tại, nó đã không còn xuất hiện. Xu hướng chiến thuật thay đổi khiến tỷ lệ dứt điểm từ xa ở giải đấu này giảm từ hơn 40% giai đoạn 2010-2014 xuống còn hơn 30% như hiện tại. Mùa giải 2023/24 ghi nhận tỷ lệ dứt điểm từ xa ít nhất theo thống kê ở 14 năm qua, với 32,8%.

Tỷ lệ dứt điểm từ ngoài vòng cấm của Ngoại hạng Anh giảm dần đều qua từng mùa

Trong đánh giá trước thềm EURO 2024, UEFA kết luận: "Xu hướng tiếp tục đưa bóng vào sau vòng cấm nhiều khả năng dễ tạo ra bàn thắng hơn là lựa chọn tấn công khung thành từ xa".

Thế nhưng, mọi thứ đã diễn ra hoàn toàn trái ngược. Tại EURO 2024, 40% số pha dứt điểm được thực hiện từ ngoài vòng 16m50 và 32,4% thành bàn. Tại sao EURO 2024 lại khác biệt đến vậy? Có nhiều lý do giải thích cho thay đổi này. Theo Sky Sports, có 2 giải thuyết, một về mặt tâm lý và một về mặt chiến thuật.

Đầu tiên là giải thích theo tâm lý học. “Cảm xúc khi đại diện cho đất nước tại một giải đấu lớn 4 năm một lần chắc chắn sẽ rất mãnh liệt, nó mãnh liệt hơn việc bạn thi đấu cho CLB mỗi tuần. Trong đội hình, chắc chắn có những cầu thủ đã nghĩ đến EURO trong nhiều tháng, có thể là nhiều năm.

Vì vậy, khi ra sân, họ sẵn sàng cháy hết mình, sẵn sàng “thả” cảm xúc theo từng đường bóng. Sẽ không thể trách họ nếu nhìn thấy không gian rộng mở trước vòng cấm và dứt điểm. Khi cơ hội đó đến, họ không muốn phải băn khoăn”.

Các thủ môn tại EURO 2024 thường xuyên phải làm nền cho những cú nã đại bác từ xa

Có lẽ lời giải thích về mặt chiến thuật sẽ thuyết phục hơn, vì nó nêu bật một điểm khác biệt quan trọng khác giữa hai xu hướng ở cấp CLB và ĐTQG. Bóng đá cấp CLB giờ đây đã được huấn luyện kỹ càng, bài bản và vào phom đến mức những quyết định sai ý HLV đều bị phản đối.

Các bài tấn công được thiết kế bởi những HLV giỏi nhất thế giới, và nó “gò” cầu thủ vào một công thức xuyên suốt là phối hợp nhanh, biến ảo để đưa bóng ngày càng gần khung thành. Thứ bóng đá này đã biến những cầu thủ giỏi nhất thế giới thành cỗ máy. Họ biết đồng đội đang ở đâu mà không cần nhìn.

Tại các giải đấu lớn, khi rời xa những khuôn mẫu này, họ đã có thể trở lại với bản năng của mình. Và cách đá bị nhiều HLV gọi là “hoang dã” ấy đang giúp EURO 2024 diễn ra hấp dẫn, cống hiến những cơn mưa siêu phẩm cho NHM.

Đặng Lai