Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thẩm tra dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi)

28/4/2025 Gốc

Tiếp tục chương trình Phiên họp toàn thể lần thứ 12, chiều 28/4, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiến hành thẩm tra dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Chủ nhiệm Ủy ban Lê Quang Huy chủ trì Phiên họp.

Toàn cảnh Phiên họp

Tham dự và điều hành Phiên họp có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi cùng các Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách của Ủy ban; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng; đại diện các Ủy ban của Quốc hội và các Bộ, ngành liên quan.

Phát biểu tại Phiên họp, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) được Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Dự thảo Luật gồm 12 chương, 73 điều, (giảm 20 điều so với Luật năm 2008).

Dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) đã bám sát 04 chính sách đã được Chính phủ nhất trí tại Nghị quyết 240/NQ-CP ngày 17/12/2024 về Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 11/2024, cụ thể: Chính sách 1: Thúc đẩy phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử. Chính sách 2: Bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân, phân cấp trong công tác quản lý nhà nước. Chính sách 3: Tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân. Chính sách 4: Quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng; ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân; trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Vương Quốc Thắng khẳng định, Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) như đề xuất của Chính phủ tại Tờ trình số 164/TTr-CP ngày 01/4/2025. Ngoài ra, Ủy ban KH,CN&MT nhấn mạnh thêm các quan điểm và yêu cầu khi sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử gồm:

Thứ nhất, thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, toàn diện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là nội dung về tăng cường tiềm lực khoa học, công nghệ của đất nước, từng bước làm chủ công nghệ điện hạt nhân; đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là đội ngũ chuyên gia đầu ngành, gắn với chương trình tổng thể phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử và điện hạt nhân; nâng cao năng lực trong nước nội địa hóa thiết bị điện hạt nhân.

Thứ hai, xây dựng hoàn thiện và bảo đảm đồng bộ, thống nhất các quy định trong hệ thống pháp luật về năng lượng nguyên tử; rà soát, ban hành kịp thời số lượng lớn các văn bản pháp quy, hướng dẫn thi hành luật, trong đó có các quy định liên quan đến nhà máy điện hạt nhân (ví dụ như xây dựng và ban hành quy chuẩn quốc gia về nhà máy điện hạt nhân trên cơ sở tham khảo áp dụng quy chuẩn quốc tế…)

Thứ ba, thực hiện cải cách theo hướng hiệu lực, hiệu quả, phân cấp, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quy định rõ ràng và đầy đủ trách nhiệm của các cơ quan liên quan về an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân.

Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Vương Quốc Thắng

Thứ tư, phát triển bền vững ứng dụng năng lượng nguyên tử; thực hiện cam kết, nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam; tăng cường hợp tác quốc tế lĩnh vực năng lượng nguyên tử, góp phần tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thứ năm, đảm bảo cụ thể hóa đầy đủ 04 chính sách xây dựng dự án Luật theo đề nghị xây dựng Luật đã được Quốc hội thông qua.

Thứ sáu, thực hiện nghiêm Quy định 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật (Quy định 178-QĐ/TW). Trên cơ sở đó, dự thảo Luật kế thừa quy định của Luật Năng lượng nguyên tử hiện hành; bổ sung một số quy định bảo đảm phù hợp với Sổ tay hướng dẫn về luật hạt nhân (Handbook on Nuclear Law) của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA); sửa đổi một số quy định để đồng bộ hệ thống pháp luật, xử lý các vấn đề thực tiễn phát sinh chưa được điều chỉnh bởi Luật Năng lượng nguyên tử hiện hành và các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết, hướng dẫn Luật hoặc các quy định hiện hành không còn phù hợp.

Trong khuôn khổ Phiên họp, các đại biểu cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) cần tiếp tục rà soát, đối chiếu các quy định của dự án Luật với các luật có liên quan để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Tại phiên họp, các đại biểu tập trung đóng góp ý kiến vào các nội dung: Thúc đẩy phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử; Bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân, phân cấp trong công tác quản lý nhà nước; Tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân; Quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng; Ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân; Trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân; Những sáng kiến lập pháp nhằm bảo đảm Luật thực sự tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc hiện nay.

Ngoài ra, các đại biểu cũng cho ý kiến về thẩm quyền quyết định, phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân; Cấp phép xây dựng, vận hành thử, vận hành chính thức đối với nhà máy điện hạt nhân (theo tinh thần tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhưng vẫn phải bảo đảm các yêu cầu về an ninh, an toàn bức xạ và hạt nhân).

Bên cạnh đó, có đại biểu đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật bổ sung chính sách cho người giảng dạy, đào tạo trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử để khuyến khích, thu hút nguồn nhân lực phục vụ giảng dạy. Bởi chính sách về đào tạo hiện nay mới chỉ dành cho người học, người làm và cơ sở đào tạo trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng ghi nhận và giải trình những ý kiến, đề xuất của các đại biểu tại Phiên họp. Những ý kiến đều rất xác đáng, thuyết phục để Cơ quan soạn thảo dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) tiếp tục nghiên cứu, rà soát trong quá trình hoàn thiện dự án Luật trước khi gửi Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường xem xét trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy ghi nhận các ý kiến phát biểu của các đại biểu, góp ý của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan liên quan; đồng thời đề nghị các cơ quan, đại biểu tiếp tục nghiên cứu, tham gia ý kiến để Ủy ban hoàn thiện và báo cáo Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu các đề xuất, kiến nghị tại Phiên họp để tiếp thu tối đa và chỉnh lý dự án Luật. Trên cơ sở kết quả Phiên họp toàn thể Ủy ban, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường chỉ đạo Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường thực hiện việc tiếp thu ý kiến các đại biểu để hoàn thiện dự thảo Báo cáo thẩm tra, gửi xin ý kiến các ĐBQH; đề nghị các đồng chí thành viên Ủy ban nghiên cứu, có ý kiến thống nhất để Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường hoàn thiện và ban hành Báo cáo gửi các ĐBQH xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9.

Một số hình ảnh tại Phiên họp: