Ứng dụng công nghệ thông tin phát triển văn hóa đọc

Phát triển văn hóa đọc, xây dựng xã hội học tập

Điện Biên là địa bàn cư trú của 19 dân tộc, gồm: Thái, Mông, Kinh, Dao, Khơ Mú, Hà Nhì, Giáy, La Hủ, Lự, Hoa, Kháng, Mảng, Tày, Nùng, Mường... Nhằm đa dạng hóa các hình thức tiếp cận tài nguyên thông tin, giúp đồng bào thiểu số phát triển văn hóa đọc, UBND tỉnh Điện Biên đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 1687/QĐ-TTg ngày 30/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình "Xây dựng mô hình thư viện cơ sở phục vụ Nhân dân miền núi, biên giới vùng trung du và miền núi phía Bắc giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045" trên địa bàn tỉnh.

Thư viện tỉnh Điện Biên ưu tiên phục vụ người đọc vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng cao, biên giới trên địa bàn tỉnh. Nguồn: TVTĐB

Giám đốc Thư viện tỉnh Điện Biên Mai Thế Mạnh cho biết, từ năm 2020 - 2025, Thư viện đã thực hiện 281 buổi phục vụ lưu động tới các trường học, đơn vị lực lượng vũ trang, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng cao, biên giới trên địa bàn tỉnh Điện Biên. Đồng thời thường xuyên hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ thư viện cơ sở, xây dựng Kế hoạch hoạt động ưu tiên vùng cao biên giới, vùng dân tộc thiểu số. Trong 3 năm (2022 - 2024), Thư viện tỉnh Điện Biên được giao nhiệm vụ thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hỗ trợ xây dựng tủ sách cộng đồng cho 126 xã, phường, thị trấn thuộc khu vực I, II, III (theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 4/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ).

Đặc biệt, Thư viện tỉnh Điện Biên đã xây dựng được các mô hình điển hình như: “Dân vận khéo”, xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện với các hoạt động phục vụ đọc sách, báo tại chỗ; giới thiệu “Mô hình sách nói”… “Các hoạt động của xe ô tô lưu động đã góp phần tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu, mức hưởng thụ văn hóa, phát triển văn hóa đọc, xây dựng xã hội học tập, tạo điều kiện cho người dân thực hiện học tập suốt đời”, ông Mai Thế Mạnh nói.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin

Cũng theo ông Mai Thế Mạnh, mặc dù còn nhiều khó khăn về hạ tầng giao thông, hạ tầng số tại vùng sâu, vùng xa, nguồn lực tài chính, đội ngũ nhân lực, song Thư viện tỉnh Điện Biên vẫn cố gắng thực hiện tốt công tác xử lý nghiệp vụ thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, quản trị trang thông tin điện tử. Thư viện tỉnh đã triển khai ứng dụng phần mềm Thư viện điện tử Mylib 2020, Thư viện số Dilib 2025; xây dựng cơ sở dữ liệu sách điện tử; thường xuyên tuyên truyền, giới thiệu hoạt động của Thư viện từ tỉnh đến cơ sở trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên fanpage...

Ngoài ra, Thư viện tỉnh Điện Biên cũng tăng cường tập huấn cho người sử dụng thư viện: hướng dẫn kỹ năng sử dụng thư viện, tra cứu thông tin cho người đọc và hướng dẫn người đọc sử dụng tài liệu thư viện. Cử viên chức tham gia các lớp tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn do Vụ Thư viện (nay là Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện) và Thư viện Quốc gia Việt Nam tổ chức.

Hoạt động chuyển đổi số được Thư viện tỉnh Điện Biên tích cực thực hiện. Nguồn: TVTĐB

Để bảo đảm an toàn, an ninh mạng, phục vụ ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, Thư viện tỉnh Điện Biên đang từng bước triển khai các phần mềm quản lý tài nguyên, số hóa tài liệu, kết nối mạng internet để phục vụ độc giả và trao đổi dữ liệu. Đơn vị đã phối hợp với Trung tâm Công nghệ thông tin thuộc Sở Khoa học và Công nghệ trang bị tường lửa (Firewall), thiết lập hệ thống kiểm soát truy cập mạng, ngăn chặn các truy cập trái phép. Cài đặt phần mềm diệt virus, chống mã độc bản quyền, cập nhật thường xuyên cho các máy trạm, máy chủ phục vụ. Áp dụng giải pháp phân quyền truy cập dữ liệu theo vai trò: viên chức thư viện; độc giả, cán bộ kỹ thuật; kết hợp ghi nhật ký truy cập.

“Thư viện tỉnh Điện Biên đã bước đầu xây dựng thư viện điện tử phục vụ tốt hơn nhu cầu người đọc, phấn đấu trở thành trung tâm thông tin, văn hóa, giáo dục, giữ vai trò nòng cốt trong việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin, tri thức; xây dựng môi trường học tập linh hoạt, hỗ trợ người dân, học sinh, sinh viên và cán bộ tiếp cận kiến thức nhanh chóng, thuận tiện, tăng cường tương tác và cá nhân hóa trải nghiệm đọc”, ông Mai Thế Mạnh khẳng định.

Giai đoạn 2026 - 2030, để tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện, Thư viện tỉnh Điện Biên sẽ tập trung, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hoàn thành các mục tiêu đề ra trong Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Điện Biên; hoàn thiện và phát triển hạ tầng công nghệ thông tin tại Thư viện tỉnh làm trung tâm điều phối, hỗ trợ chuyên môn, chia sẻ tài nguyên trong toàn mạng lưới thư viện công cộng; đầu tư trang thiết bị, hệ thống phần mềm thư viện số, đường truyền internet tốc độ cao.

Thư viện tỉnh Điện Biên cũng sẽ đẩy mạnh số hóa tài nguyên thông tin, kết nối với Thư viện Quốc gia Việt Nam, cơ sở dữ liệu dùng chung ngành thư viện, bảo đảm chia sẻ và đồng bộ thông tin; tổ chức bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ thư viện các cấp: quản trị hệ thống, xử lý dữ liệu số, tương tác người dùng qua môi trường mạng.

(Vụ Pháp chế - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp thực hiện)

Hương Sen