Ứng dụng AI cho doanh nghiệp nhỏ: Nhiều cơ hội, lắm rào cản

Khi ứng dụng AI là yêu cầu sống còn

Từ người tiêu dùng cá nhân đến các tập đoàn lớn, AI ngày càng xuất hiện nhiều hơn trong hoạt động hàng ngày. Với khối doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa (chiếm hơn 95% tổng số DN tại Việt Nam) việc ứng dụng AI giờ đây không còn là lựa chọn mang tính chiến lược dài hạn, mà là nhu cầu thiết yếu để tồn tại và cạnh tranh.

Theo ông Trương Hoàng Thọ - chuyên gia sáng tạo nghệ thuật số, bối cảnh hiện nay AI không chỉ giúp tối ưu vận hành, tiết kiệm chi phí, mà còn mở ra không gian sáng tạo mới trong tiếp cận thị trường, phát triển sản phẩm và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Tuy nhiên, để AI thực sự phát huy hiệu quả, chuyên gia này cho rằng: DN cần chiến lược rõ ràng và người đứng đầu đủ hiểu biết.

Đại diện Ban Công nghệ và chuyển đổi số (Hội Doanh nhân Sài Gòn) chia sẻ về ứng dụng AI cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh: H.Chương

Bà Lê Uyên Thảo - đại diện Founder AI Leaders Việt Nam, đồng thời là đại diện Manus AI tại Việt Nam cảnh báo: “Đã đến lúc, các CEO không thể xem AI như một ứng dụng công nghệ đơn lẻ. Đó là phần mở rộng của chuyển đổi số và đòi hỏi tư duy tổng thể, kỹ năng nhân sự, năng lực số hóa dữ liệu, quy trình rõ ràng và mục tiêu kinh doanh cụ thể”. Thực tế thời gian qua, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đang ở giai đoạn “vỡ lòng” về chuyển đổi số.

Theo Tổng cục Thống kê, dù đóng góp hơn 30 tỷ USD GDP năm 2024, vẫn có tới 79% DN nhỏ và vừa chưa có lộ trình ứng dụng AI rõ ràng. Một ví dụ điển hình tại Công ty TNHH BeniHome, Giám đốc BeniHome - Nguyễn Duy Lộc cho biết, DN này đã ứng dụng AI vào việc mô hình hóa thiết kế, kiểm tra logic mặt bằng và phân tích rủi ro. “Quan trọng nhất là DN phải làm chủ được công cụ. AI giúp rút ngắn khoảng cách giữa DN nhỏ và các tập đoàn lớn, không phải vì thay thế con người, mà vì hỗ trợ con người hiệu quả hơn” - ông Lộc chia sẻ.

Tương tự, ông Lê Văn Bình - Giám đốc điều hành Công ty TNHH Nhựa Hồng Đông cho biết, hiện đơn vị này cũng triển khai AI trong quy trình đào tạo nội bộ, giúp rút ngắn thời gian soạn tài liệu từ vài ngày xuống vài giờ. “Tuy nhiên, chúng tôi không thay thế nhân sự bằng AI. Mục tiêu của công nghệ là nâng cao năng suất, chứ không thay thế con người” - ông Bình chia sẻ.

Tạo lực đẩy cho doanh nghiệp nhỏ

Nhận thức rõ vai trò của công nghệ mới trong phát triển kinh tế số, TPHCM đang tích cực triển khai các chiến lược hỗ trợ DN, đặc biệt là khối DN vừa và nhỏ, trong ứng dụng AI và chuyển đổi số.

Theo bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM, AI và dữ liệu lớn là cơ hội vàng để Việt Nam tăng tốc trong cuộc đua kinh tế số. Nhưng để hiện thực hóa điều đó, cần sự phối hợp liên ngành giữa nhà nước, DN và tổ chức nghiên cứu. Riêng TPHCM hiện đã và đang triển khai các chương trình hợp tác như: hợp tác giữa ITPC và VIREA để đào tạo doanh nhân theo chuẩn ESG, chuyển đổi xanh tại các khu công nghiệp; tạo lập hệ sinh thái hỗ trợ DN ứng dụng AI gắn với các ngành cụ thể như dệt may, bất động sản, năng lượng tái tạo...

Ông Phan Phương Tùng - Giám đốc Trung tâm hỗ trợ và tư vấn chuyển đổi số TPHCM cho biết, năm 2025 là năm bản lề để triển khai các chính sách trọng điểm về công nghệ, dữ liệu và AI theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Chiến lược quốc gia về AI (Quyết định 127/QĐ-TTg). Nhờ đó, đã đặt nền móng vững chắc tạo điều kiện thuận lợi cho các DN và tổ chức nghiên cứu đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực AI.

Không chỉ dừng lại ở khuyến nghị, thời gian qua, TPHCM đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 1012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chuyển đổi số hoạt động điều hành, trong đó, AI và dữ liệu lớn sẽ được sử dụng để đưa ra các mô hình dự báo kinh tế - xã hội đến năm 2030. Theo kế hoạch, mục tiêu đến năm 2025, TPHCM xây dựng khoảng 50% chỉ tiêu thống kê của thành phố được số hóa phục vụ điều hành. Đến năm 2030, con số này sẽ là 100%. Đồng thời, thành phố cũng xây dựng các mô hình dự báo bằng AI để hỗ trợ ra quyết định trong thời gian thực - một bước đột phá trong quản trị thành phố hiện đại.

Chủ trương phát triển đô thị thông minh cũng đang đòi hỏi TPHCM ứng dụng sâu AI vào các lĩnh vực như: giao thông, môi trường, quản lý hạ tầng. Với đề án “Công sở thông minh”, thành phố kỳ vọng xây dựng mô hình quản lý mới không phụ thuộc vào không gian công sở truyền thống - tạo ra không gian làm việc linh hoạt, tiết kiệm và hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, những rào cản vẫn hiện hữu: thiếu nguồn nhân lực có kỹ năng AI, hạ tầng dữ liệu chưa đồng bộ, thiếu cơ chế pháp lý rõ ràng cho thu thập và xử lý dữ liệu người dùng. Đây là những thách thức cần được tháo gỡ nếu muốn DN thực sự “lột xác” nhờ AI.

TPHCM cũng đang quyết tâm xây dựng hạ tầng dữ liệu và chính sách hỗ trợ đồng bộ. Tuy nhiên, thành công vẫn phụ thuộc lớn vào “người cầm lái”, là những CEO DN hiểu rõ nội lực DN, xác định đúng điểm chạm với AI và biết kiên trì theo đuổi lộ trình chuyển đổi số dài hơi.

Lê Anh