Từ việc đi lạc, mất tích trong rừng của du khách: kỹ năng nào cần có khi tham quan, khám phá?

Chiều 19/8, sau gần một tuần nỗ lực tìm kiếm, lực lượng chức năng đã phát hiện thi thể anh Nguyễn Quốc M, 33 tuổi, quê Hải Phòng, tại khu vực lưng chừng núi phía sau động Sơn Cung, thuộc vùng lõi Vườn quốc gia Cúc Phương. Vị trí này cách nơi nạn nhân để lại ba lô và giấy tờ cá nhân khoảng 50 m, nằm trong địa hình rừng núi hiểm trở, mưa lớn nhiều ngày khiến công tác tìm kiếm gặp khó khăn.

Được biết, anh M vốn là kỹ sư, đam mê du lịch, từng nhiều lần trải nghiệm đi rừng. Nhân dịp nghỉ phép, anh đã một mình đến Cúc Phương tham quan sau khi 2 người bạn đồng hành bận việc. Tối 13/8, anh nghỉ tại khu Bống, sáng hôm sau ghé thăm cây chò nghìn năm rồi vào động Sơn Cung, để lại ba lô ở cửa hang. Đến chiều cùng ngày, khách tham quan đi ngang qua phát hiện đồ đạc của anh và báo cơ quan chức năng. 6 ngày sau, hành trình tìm kiếm mới kết thúc trong đau xót.

Sự việc này không chỉ là nỗi mất mát đối với gia đình và bạn bè nạn nhân, mà còn là lời nhắc nhở về mức độ nguy hiểm tiềm ẩn trong mỗi chuyến đi rừng. Vườn quốc gia Cúc Phương rộng hơn 22.000 ha, là khu rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh đầu tiên của Việt Nam, nổi tiếng với hệ sinh thái phong phú, nhiều hang động và địa hình phức tạp. Chính sự hoang sơ đó tạo nên sức hút cho những người yêu thích khám phá, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức lớn về an toàn.

Cổng Vườn quốc gia Cúc Phương. Ảnh: VQG Cúc Phương

Chuẩn bị kỹ lưỡng trước hành trình khám phá

Theo kinh nghiệm của các hướng dẫn viên và kiểm lâm, nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất khi đi rừng là không nên đi một mình. Người đồng hành không chỉ chia sẻ công việc mang vác, hỗ trợ trong tình huống khẩn cấp, mà còn là chỗ dựa tinh thần giúp mỗi thành viên bình tĩnh hơn nếu chẳng may gặp sự cố.

Trước mỗi chuyến đi, du khách cần thông báo kế hoạch chi tiết về địa điểm, thời gian và lịch trình cho người thân hoặc bạn bè. Việc chuẩn bị hành trang cũng cần kỹ lưỡng và hợp lý. Trang phục nên gọn gàng, dài tay, chống côn trùng, kèm theo một bộ quần áo ấm để sử dụng ban đêm. Ba lô nên chọn loại gọn nhẹ nhưng đủ ngăn để chứa các vật dụng thiết yếu như dao nhỏ, đèn pin, bật lửa, la bàn, thuốc men và lương thực khô. Nguyên tắc là mang vừa đủ, tránh nặng nề cồng kềnh, bởi mỗi bước đi trong rừng sâu đều tiêu hao nhiều sức lực.

Thời điểm an toàn nhất để di chuyển trong rừng là từ sáng sớm đến khoảng 16 giờ chiều. Khi mặt trời lặn, rừng trở nên tối nhanh, nguy cơ lạc đường, trượt ngã hay gặp thú dữ tăng cao. Vì vậy, đến chiều muộn du khách nên tìm một khoảng đất bằng phẳng, thoáng gió để dựng chỗ nghỉ, tránh khu vực gần vách núi hoặc những cây cổ thụ dễ gãy đổ khi mưa bão. Việc nhóm lửa ban đêm không chỉ giúp sưởi ấm và nấu ăn, mà còn có tác dụng xua đuổi côn trùng và thú rừng.

Nên tìm một khoảng đất bằng phẳng, thoáng gió để dựng chỗ nghỉ. Ảnh: IT

Ứng phó tình huống khẩn cấp trong rừng sâu

Trong hành trình, cần đặc biệt chú ý đến an toàn khi di chuyển. Những con đường mòn là lựa chọn ưu tiên, hoặc tốt nhất là thuê người dân địa phương dẫn đường bởi họ thông thạo địa hình, biết những lối đi tắt và có kinh nghiệm ứng phó trong rừng. Khi đi qua đoạn dốc trơn trượt, gậy chống sẽ giúp giữ thăng bằng, đồng thời có thể dùng để thăm dò địa hình phía trước. Nếu đoàn đông người, nên đánh dấu lại đường đi bằng cành cây hoặc miếng vải để tránh vòng lại lối cũ.

Một số tình huống nguy hiểm thường gặp cần được lường trước. Côn trùng và vắt rất phổ biến, do đó nên bôi cao nóng quanh cổ chân và dùng thuốc chống muỗi trước khi vào rừng. Nếu không may bị rắn cắn, cần giữ bình tĩnh, buộc ga rô đúng cách và tìm cách xuống núi càng sớm càng tốt để được cấp cứu.

Trong trường hợp lạc đường, điều quan trọng nhất là không hoảng loạn. Hãy tìm theo các dòng nước chảy để ra suối, hoặc tạo tín hiệu bằng khói lửa và âm thanh để lực lượng cứu hộ dễ nhận biết. Nếu thiếu nước, có thể tận dụng sương hứng từ lá cây hoặc nước mưa, tuyệt đối không uống trực tiếp nước suối chưa đun sôi vì dễ nhiễm khuẩn.

Ăn uống trong rừng cũng cần có nguyên tắc. Bữa sáng nên đầy đủ năng lượng, bữa trưa gọn nhẹ với lương khô hoặc mì để thuận tiện di chuyển, còn bữa tối có thể nấu đơn giản. Tất cả thực phẩm và nước uống nên chuẩn bị sẵn từ trước, tránh lệ thuộc vào nguồn thức ăn trong rừng bởi nguy cơ ngộ độc cao, đặc biệt từ các loại nấm và quả có màu sắc sặc sỡ.

Vụ việc đau lòng ở Cúc Phương cho thấy, dù là người có kinh nghiệm đi rừng, đam mê khám phá và có sức khỏe tốt, rủi ro vẫn luôn rình rập. Một chuyến đi thành công không chỉ cần lòng can đảm mà quan trọng hơn là sự chuẩn bị chu đáo, đi theo nhóm, tuân thủ những nguyên tắc an toàn và luôn giữ tỉnh táo trước mọi tình huống. Thiên nhiên mang lại nhiều trải nghiệm tuyệt vời, nhưng để tận hưởng trọn vẹn, mỗi du khách cần biết cách bảo vệ chính mình trước khi bước vào hành trình khám phá.

Bảo Bình