Trung Quốc có thể cần mua thêm hàng ngàn tấn vàng để đa dạng dự trữ ngoại hối?

Thỏi nặng 1kg trưng bày tại một cửa hàng trang sức Bắc Kinh. Ảnh: Reuters

Giá vàng liên tục chạm các đỉnh cao mới trong hai phiên giao dịch gần nhất. Chốt phiên giao dịch hôm qua (2-9), giá vàng giao ngay trên thị trường quốc tế tăng 1,63% lên mức 3.529,5 đô la/ounce, vượt qua đỉnh cao 3.500 đô la/oune được thiết lập hồi tháng Tư.

Trong phiên giao dịch sáng 3-9, theo giờ châu Á, giá vàng giao ngay có lúc thốc lên 3.547 đô la/ounce. Kể từ cuối năm 2022, giá vàng đã tăng đến 90%.

Một trong những động lực quan trọng cho đà tăng giá lịch sử của vàng trong năm nay là nhu cầu mạnh mẽ của khu vực ngân hàng trung ương, dẫn đầu là Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC).

Làn sóng mua vàng rầm rộ từ Trung Quốc kể từ năm 2023 đặt ra câu hỏi về mục tiêu dự trữ vàng của Bắc Kinh: liệu PBoC cần nâng dự trữ vàng thêm bao nhiêu để giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la và củng cố vị thế của một siêu cường kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Làn sóng Trung Quốc mua vàng diễn ra trùng hợp với đợt tăng giá phi mã của vàng từ năm 2023 đến năm 2025.

Sự trỗi dậy của thị trường vàng cũng nhấn mạnh xu hướng rộng hơn của các nền kinh tế đang phát triển đang tìm cách đa dạng hóa khỏi đồng đô la sau khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đóng băng 300 tỉ đô la dự trữ ngoại hối chính thức của Nga, tương khoảng một nửa tổng dự trữ của Moscow vào năm 2022.

PBoC đã mua 21 tấn vàng trong năm nay và 44 tấn trong năm ngoái. Con số mua 225 tấn vào năm 2023 đưa PBoC trở thành ngân hàng trung ương mua vàng lớn nhất thế giới.

Kế hoạch mua vàng bổ sung vào dự trữ ngoại hối của Trung Quốc, hiện đang ở mức 2.300,4 tấn, là bí mật quốc gia.

Năm 2009, Hou Huimin, lúc đó là Phó Tổng thư ký Hiệp hội Vàng Trung Quốc, đề xuất PBoC nâng lượng vàng nắm giữ lên 5.000 tấn với lý do vị thế quốc tế ngày càng tăng của đất nước và để ứng phó các cú sốc chẳng hạn như cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Nếu Trung Quốc đặt mục tiêu đưa lượng vàng nắm giữ lên 5.000 tấn vào năm 2009, thì con số này có lẽ sẽ cao hơn vào thời điểm hiện tại khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã phát triển nhanh chóng trong hơn 10 năm qua, nhà phân tích David Wilson của ngân hàng BNP Paribas nhận định.

“Chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến nhu cầu mua vàng từ PBoC khi Trung Quốc tiếp tục đa dạng hóa và phi đô la hóa tài sản dự trữ”, Wilson nói.

Dự trữ vàng ở mức 5.000 tấn trở lên sẽ đưa Trung Quốc trở thành quốc gia nắm giữ vàng chính thức lớn thứ hai thế giới, sau Mỹ, hiện giữ 8.133,5 tấn và đứng trước Pháp, Đức và Ý.

Các ngân hàng trung ương nắm giữ vàng trong danh mục dự trữ ngoại hối vì xem đây một tài sản có rủi ro tương đối thấp, có thể phòng ngừa lạm phát và bất ổn địa chính trị hoặc kinh tế. Trong điều kiện bình thường, các ngân hàng này giảm lượng vàng mua nếu giá cao.

"Điều khác biệt hiện nay là tình trạng bất ổn toàn cầu đã trở nên mang tính hệ thống”, Cơ quan Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNCTAD cho biết trong một báo cáo hôm 1-9, đồng thời cảnh báo điều này ảnh hưởng nặng nề nhất đến các nền kinh tế đang phát triển.

Những bất ổn trong năm nay bao gồm việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đảo ngược chính sách an ninh với phương Tây, các cuộc chiến thương mại của ông với Trung Quốc và các quốc gia khác cũng như những lời chỉ trích của ông nhắm vào Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell vì chậm giảm lãi suất. Chưa có bất ổn nào trong số này được giải quyết.

Trao đổi với Reuters, một chuyên gia chính sách giấu tên của Trung Quốc cho rằng, dự trữ vàng của Trung Quốc còn lâu mới đạt đến mức phản ánh được vị thế nền kinh tế lớn thứ hai thế giới của nước này. “Dự trữ vàng của Mỹ là hơn 8.000 tấn, vì vậy, dự trữ vàng của chúng tôi phải đạt ít nhất 5.000 tấn", vị chuyên gia nói.

GDP danh nghĩa của nền kinh tế Trung Quốc, được đo bằng GDP đang ở mức tương đương 64% GDP của Mỹ. Áp dụng tỷ lệ phần trăm này cho dự trữ vàng thì Trung Quốc cần nắm giữ 5.205 tấn vàng vì Mỹ đang có 8.133,5 tấn vàng trong kho dự trự quốc gia.

Trong khi đó, dự trữ vàng của Mỹ, vốn hầu như không thay đổi trong 25 năm qua, chiếm 78% dự trữ ngoại hối của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Con số này là bình thường đối với các nền kinh tế tiên tiến, nơi thường có dự trữ ngoại tệ thấp và dữ trữ vàng cao hơn so hơn các nước đang phát triển vì các lý do lịch sử.

Các nhà phân tích nhận định, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong những năm tới có thể sẽ quyết định lượng dự trữ vàng mà PBoC nắm giữ. Nếu Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới trong vài thập niên tới, dự trữ vàng của nước này sẽ vượt 8.000 tấn, theo chuyên gia tư vấn độc lập Robin Bhar.

Lượng vàng nắm giữ chính thức của Trung Quốc hiện ở mức 7% tổng dự trữ ngoại hối của nước này, thấp khi so sánh với mức trung bình toàn cầu là 22%. Một phần là do tổng dự trữ trị giá 3,6 ngàn tỉ đô la của Trung Quốc, bao gồm cả vàng, là rất lớn, khiến việc tăng tỷ lệ phần trăm nắm giữa vàng trở nên khó khăn.

Tuy nhiên, theo các nguồn tin trong ngành, vai trò của Trung Quốc với tư cách nhà sản xuất vàng hàng đầu thế giới sẽ hỗ trợ nhu cầu mua thêm vàng của PBoC. Năm ngoái, Trung Quốc đóng góp 8% trong tổng nguồn cung vàng toàn cầu 4.974,5 tấn.

Ngoài ra, theo các nhà phân tích phương Tây, các tổ chức nhà nước khác của Trung Quốc cũng có thể đang nắm giữ vàng nhưng không công bố.

“Tôi cảm nhận Trung Quốc có nhu cầu mua thêm vàng nhưng không muốn đẩy giá lên cao hơn. Dự trữ vàng trên thực tế của Trung Quốc cho đến nay vẫn là một ẩn số”, nhà phân tích độc lập Ross Norman nói.

Theo Reuters

Khánh Lan