Tổng chủ biên phản hồi thông tin 'sách Tiếng Việt 1 không dạy chữ p'

Ngày 19/2, trên trang cá nhân, nhà giáo Đào Quốc Vịnh phản ánh việc sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống không dạy chữ "p" và đặt câu hỏi nếu gặp những từ có chữ "p" trước một nguyên âm, học sinh đọc thế nào.

Sau đó, ông tiếp tục đăng tải bài viết dưới dạng thư ngỏ gửi bộ trưởng GD&ĐT, ông khẳng định "việc không dạy âm 'pờ' là một lỗi nghiêm trọng".

Trong khi đó, PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Tổng chủ biên kiêm Chủ biên sách Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, cho rằng ý kiến này hoàn toàn không có cơ sở.

Nhà giáo Đào Quốc Vịnh cho rằng sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống không dạy âm "pờ". Ảnh: Thầy Đào Quốc Vịnh.

Học sinh học chữ "p" qua nhiều ngữ liệu

"Làm sao mà sách không dạy chữ 'p' được? Không đưa chữ 'p' vào sách Tiếng Việt 1 thì tội tôi to lắm", ông nói trong cuộc trao đổi với Zing chiều 24/2.

PGS Bùi Mạnh Hùng nhấn mạnh bảng chữ cái trong SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống có đầy đủ 29 chữ cái theo quy định của Bộ GD&ĐT (trang 12, tập một).

"Đây là quy định 'cứng', không có bất kỳ bộ SGK nào dám thay đổi và không có lý do gì để thay đổi", ông Hùng nói.

Riêng ở sách Tiếng Việt lớp 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, ông Hùng cho biết học sinh được học và luyện viết chữ "p" qua ngữ liệu là những từ như "đèn pin", "cặp da", "cá mập", "lốp xe", "tia chớp", "bếp", "bìm bịp", "búp sen" (trang 78, 118, 120, 124 tập một). Ngoài ra, trong tập hai, chữ "p" còn xuất hiện ở rất nhiều văn bản đọc.

"Vì vậy, ý kiến cho rằng Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống không dạy chữ 'p' là hoàn toàn không có cơ sở", PGS.TS Bùi Mạnh Hùng khẳng định.

Theo ông, vấn đề là dạy âm "pờ" (được ghi bằng chữ "p" - "pê") như thế nào. Trong tiếng Việt, âm "pờ" xuất hiện chủ yếu là ở cuối âm tiết, trong một số trường hợp, xuất hiện đầu âm tiết.

Ở trường hợp âm "pờ" cuối âm tiết, ông Hùng dẫn loạt bài dạy vần ở sách giáo khoa Tiếng Việt 1 tập một như "ap", "ăp", "âp" (trang 118); "op", "ôp", "ơp"(trang 120); "ep", "êp", "ip", "up" (trang 124)… và những từ như đã nêu ở trên để làm rõ cuốn sách có dạy âm "pờ" ở cuối và dạy nhiều.

"Về việc dạy âm đầu "pờ", tất cả bộ sách Tiếng Việt 1 đều phải đạt được mục tiêu học xong lớp 1, học sinh có khả năng đọc được các từ như 'đèn pin', 'Sa Pa', 'Nậm Pì'…", ông nói thêm.

Chữ "p" và âm "pờ" được dạy cùng bài học về chữ "ph", âm "phờ". Ảnh: Tiếng Việt 1.

Hai cách dạy âm "pờ"

PGS.TS Bùi Mạnh Hùng cho biết các bộ sách Tiếng Việt có thể có cách dạy khác nhau với âm "pờ".

Cách thứ nhất, âm này được dạy trong bài về âm "phờ" (ph). Trước khi học âm "phờ", học sinh được luyện đọc âm "pờ" chứ không học âm "pờ" riêng và không có từ ứng dụng riêng cho âm đầu "pờ".

Ở cách thứ 2, âm "pờ" được dạy riêng. Sách giáo khoa đưa ra những “từ ứng dụng” như "pi-a-nô/piano", "pa-nô/panô" để học sinh tập đọc, phát triển vốn từ.

PGS Bùi Mạnh Hùng cho biết sách giáo khoa Tiếng Việt 1 của Bộ GD&ĐT theo chương trình Tiếng Việt năm 2000 đã áp dụng cách thứ nhất, rất quen thuộc với đông đảo giáo viên dạy Tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong 20 năm qua.

Do đó, sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống kế thừa cách dạy này. Sau khi làm quen, tập đọc âm "pờ" ngay trước khi học âm "phờ", học sinh được luyện đọc âm đầu "pờ" trong một số bài học sau đó. Chẳng hạn, khi học vần "in", các em luyện đọc và viết từ "đèn pin" (trang 78, tập một), luyện đọc từ "Sa Pa" trong đoạn văn viết về Tây Bắc (trang 105, tập một), bài đọc "Ruộng bậc thang ở Sa Pa" (trang 154, tập hai).

Nói thêm về lý do chọn cách thứ nhất, tức kế thừa cách dạy của SGK Tiếng Việt 1 năm 2000 của Bộ GD&ĐT, PGS.TS Bùi Mạnh Hùng giải thích âm "pờ" và "phờ" đều được học trong phần Âm, ở khoảng tuần 5 hoặc tuần 6 của lớp 1.

Nếu dạy âm "pờ" riêng, sách cần đưa ra “từ ứng dụng” để học sinh tập đọc, phát triển vốn từ. Những từ này chỉ chứa các âm tiết mở (bộ phận vần chỉ có một nguyên âm), nghĩa là buộc phải dùng từ như "pi-a-nô/piano", "pa-nô/panô".

Sách không thể dùng các từ như "Sa Pa", "Nậm Pì" vì học sinh chưa được học âm "sờ" (s- trong "Sa Pa") và vần "âm" (trong "Nậm Pì") và thông thường, tên riêng không được dùng ở phần dạy phát triển vốn từ.

"Mới chỉ được học 5-6 tuần mà học sinh phải đọc, hiểu nghĩa của những từ như "pi-a-nô/piano", "pa-nô/panô" là không phù hợp. Chắc hẳn, nhiều người sẽ e ngại vì học sinh lớp 1, mới đến trường mấy tuần, mà phải đọc, viết và hiểu nghĩa của những từ không quen thuộc như vậy", ông Hùng nói.

Ông khẳng định thêm sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống có dạy chữ "p", âm đầu và âm cuối "pờ" (ghi bằng chữ "p"). Tất cả đều dạy theo cách quen thuộc với giáo viên dạy Tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong nhiều năm qua.

Nguyễn Sương