Toàn dân tham gia góp ý kiến Văn kiện Đại hội XIV: Sự cầu thị và dân chủ

Dự thảo các văn kiện Trung ương khóa XIII trình Đại hội XIV của Đảng lần này được đưa ra lấy ý kiến toàn dân bằng nhiều phương thức mới, trong đó có việc lấy ý kiến qua ứng dụng VneID. Điều này thể hiện rõ tinh thần dân chủ của Đảng luôn cầu thị và lắng nghe nhân dân.

Không chỉ đổi mới về cách thức tiếp thu ý kiến, dự thảo còn có nhiều điểm mới quan trọng về nội dung: Khơi dậy khát vọng phát triển, ý chí tự chủ, tự cường; rút gọn, tích hợp các báo cáo; bổ sung, phát triển lý luận về đường lối đổi mới; xác định hạnh phúc của Nhân dân là mục tiêu phấn đấu và lượng hóa các mục tiêu phát triển bằng những chỉ tiêu cụ thể.

Trong phần 1 của cuộc phỏng vấn, PGS.TS Lê Văn Cường, Phó Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh sẽ phân tích những điểm mới nổi bật này. Qua đó, giúp chúng ta hiểu rõ hơn ý nghĩa, tầm nhìn dài hạn của dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV; đồng thời tạo cơ sở để nhận diện, phản bác những luận điệu xuyên tạc, lợi dụng việc góp ý văn kiện để chống phá Đảng, Nhà nước và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

PGS.TS Lê Văn Cường, Phó Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

PV: Thưa PGS.TS, việc lấy ý kiến nhân dân vào dự thảo văn kiện lần này không chỉ qua hội thảo, tọa đàm, thư góp ý còn mở rộng qua VneID. Tuy nhiên, các thế lực thù địch lại xuyên tạc rằng việc lấy ý kiến toàn dân, kể cả qua nền tảng số chỉ là hình thức, “hợp thức hóa” những quyết định đã có sẵn. Ông nhìn nhận thế nào về ý nghĩa thực chất của cách làm mới này?

PGS.TS Lê Văn Cường: Cái mới thứ nhất là qua cách lấy ý kiến toàn dân. Bình thường chúng ta thường lấy ý kiến theo phương thức truyền thống bằng tổ chức hội thảo, tọa đàm, cá nhân từng người dân có thể gửi thư góp ý, nhưng giờ có thêm phương thức mới là lấy qua VneID, tạo ra sự mở rộng, đa dạng.

Khi đã đa dạng như vậy, tôi nghĩ rằng ý kiến đóng góp cũng sẽ đa dạng, đa chiều, nhiều hơn là các cách truyền thống. Điều này cũng thể hiện một sự chuyển đổi rất rõ, đó là tinh thần dân chủ, cầu thị, lắng nghe của Đảng.

Khi toàn dân tham gia đóng góp ý kiến bằng tất cả các công cụ, phương tiện thể hiện người dân quan tâm đến việc nước, việc dân, công việc chung của xã hội.

Hình thức mới như vậy thể hiện tính cầu thị, dân chủ rộng rãi trong Đảng, sự cầu thị của chủ thể lãnh đạo, Đảng muốn được lắng nghe ý kiến của toàn dân, để cuối cùng có 1 báo cáo chính trị thật tinh gọn, cô đọng và súc tích.

PV: Chủ đề dự thảo lần này nhấn mạnh khát vọng phát triển, tinh thần tự chủ, tự cường trong bối cảnh thế giới đầy biến động. Trong khi đó, có ý kiến xuyên tạc cho rằng “tự chủ, tự cường” chỉ là khẩu hiệu tuyên truyền, Việt Nam vẫn phụ thuộc và bị chi phối. Ông có thể làm rõ hơn tinh thần tự chủ, tự cường trong dự thảo?

PGS.TS Lê Văn Cường: Ngay chủ đề dự thảo đã khơi dậy khát vọng, tinh thần tự chủ tự cường của Đảng ta. Trong 1 thế giới đầy biến động như hiện nay, có những thứ chúng ta không hề mong muốn, ví dự như dịch Covid tạo ra chuỗi đứt gãy toàn cầu và nay là chiến tranh thương mại. Nếu chúng ta không tự chủ, tự cường được chắc chắn sẽ bị lệ thuộc.

Đơn cử như trong lúc chống Covid, nông nghiệp chính là trụ đỡ cho nền kinh tế, khi 67 triệu người ngồi im một chỗ, lương thực, thực phẩm, thuốc men các thứ thiếu thốn nên quân đội, công an đã vào cuộc, đi chợ giúp dân thể hiện đúng phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ. Những việc đó mang lại cho chúng ta hiệu quả vô cùng lớn, nhưng cái gốc của vấn đề là do ta tự chủ được.

Với khoa học công nghệ, mọi người đều thấy tại triển lãm ở Đông Anh (Hà Nội) vừa qua, quốc phòng của chúng ta, nhiều công nghệ đã được tập đoàn Viettel làm chủ, giúp chúng ta tự tin hơn về năng lực bảo vệ Tổ quốc.

PV: Một đổi mới rất đáng chú ý là lần đầu tiên tích hợp các báo cáo thành 1 báo cáo ngắn gọn, đồng thời bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng của Đảng. Trái lại, các quan điểm chống phá lại cho rằng dự thảo “không có gì mới”, việc gộp báo cáo hay bổ sung lý luận chỉ là “đánh bóng văn kiện”. Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa lý luận và thực tiễn của sự đổi mới này?

PGS.TS Lê Văn Cường: Lần đầu tiên dự thảo văn kiện có 4 báo cáo dồn vào 1. Bình thường ở các nhiệm kỳ sẽ có 3 báo cáo: Báo cáo chính trị, báo cáo kinh tế, xã hội và báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành điều lệ Đảng. Tại nhiệm kỳ này, chúng ta có thêm 1 nhiệm vụ đó là tổng kết 40 năm đổi mới (1986-2026), đóng góp vào kho tàng lý luận của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.

Từ trước đến nay, chúng ta nói về nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin. Đến đại hội VII năm 1991, bổ sung tư tưởng Hồ Chí Minh. Tại Đại hội XIV lần này, chúng ta bổ sung lý luận về đường đối đổi mới. Trở thành bộ ba cấu thành: Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường đối đổi mới là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động.

Về mặt kết cấu, việc tích hợp lại giúp báo cáo ngắn gọn, súc tích, dễ đọc, dễ nhớ, dễ hiểu, nếu báo cáo có viết hay nhưng quá dài cũng khó đọc. Từ báo cáo chính trị, chúng ta xây dựng luôn chương trình hành động sau Đại hội, ra được đường lối để nghị quyết đi vào cuộc sống, thể hiện sự tiến bộ tích cực.

PV: Dự thảo đặt vấn đề lấy hạnh phúc của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu, lượng hóa các chỉ tiêu phát triển đất nước. Trong khi đó, một số đối tượng lại cho rằng những mục tiêu, chỉ tiêu này chỉ là “vẽ bánh”, không có giá trị thực tiễn. Ông giải thế nào về những điểm mới này?

PGS.TS Lê Văn Cường: Điểm mới về nội dung dự thảo văn kiện khá nhiều, ví dụ như chúng ta đã đặt ra mục tiêu lấy chỉ số hạnh phúc của người dân là mục tiêu phấn đấu. GDP đạt được bao nhiêu đến 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập nước? Tầm nhìn nửa thế kỷ GDP sẽ là bao nhiêu? Những mục tiêu này có mối quan hệ biện chứng, khi đặt ra những mục tiêu cụ thể, chúng ta có một tiêu chí để phấn đấu theo định lượng và không định tính.

Sự biện chứng ở đây là Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Khi người dân được thụ hưởng thì người dân cũng có quyền giám sát, Đảng đặt ra mục tiêu như vậy nhưng khi mục tiêu không đạt thì lỗi của ai? Ai phải chịu trách nhiệm? Đạt được mục tiêu thì thành tích này là của ai? Và nếu hơn nữa vượt mục tiêu này thì chúng ta cũng có thể tránh được căn bệnh “tranh công đổ lỗi”.

Rồi có những nội dung, những thành tố được dự thảo Văn kiện bổ sung rất rõ. Ví dụ phát triển kinh tế trung tâm, xây dân Đảng là then chốt, phát triển văn hóa là nền tảng, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu thường xuyên, tạo ra tính toàn diện, tổng thể hơn.

Toàn cảnh Hội nghị Trung ương 13 (khóa XIII)

PV: Đảng ta đã công khai dự thảo văn kiện để toàn dân góp ý đã thể hiện tinh thần rất dân chủ, cầu thị. Theo ông, tiêu chí nào để chúng ta tiếp thu hay không tiếp thu ý kiến góp ý, và những dấu hiệu nào giúp nhận diện rõ các quan điểm, âm mưu, thủ đoạn chống phá đội lốt “góp ý xây dựng” mà chúng ta cần đặc biệt cảnh giác?

PGS.TS Lê Văn Cường: Ngay việc Đảng đưa dự thảo báo cáo chính trị, dự thảo các văn kiện ra để lấy ý kiến đã thể hiện tinh thần cầu thị và dân chủ. Những người nước ngoài biết tiếng Việt hoặc bây giờ công nghệ đã có phần mềm phiên dịch, nếu người ta quan tâm cũng sẽ đọc được, sẽ góp ý được, thể hiện tính cầu thị rộng rãi.

Những ý kiến đóng góp mà tích cực, chúng ta hoàn toàn có thể tiếp thu một cách tối đa nếu phù hợp với sự lựa chọn của Đảng và lợi ích của Nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên, những phần tử lợi dụng việc đóng góp này để đưa vào những ý kiến phản dân chủ, không có lợi cho đại cục của cách mạng thì chắc chắn là không thể tiếp thu được.

Chúng ta hết sức cầu thị trước những góp ý thẳng thắn, chân thành, nhưng cũng cần tỉnh táo trước sự tấn công của các thế lực thù địch. Có những người do thiếu hiểu biết, chúng ta giải thích cho người ta hiểu, còn lại có những ai cố tình chống đối thì cũng phải có biện pháp xử lý, không phải chấp nhận một cách vô điều kiện.

PV: Xin cảm ơn ông!

PV/VOV1