Tinh gọn bộ máy: Chặng đường mới ngày càng tốt hơn

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, sáng 8/10. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN

Tại Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã vận hành thông suốt, dịch vụ công tiếp tục được cải thiện theo hướng lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm. Kết quả kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm 2025 tốt hơn cùng kỳ năm trước trên hầu hết các lĩnh vực, phản ánh rõ hiệu quả từ đổi mới tổ chức bộ máy. Không gian phát triển sau quy hoạch tổng thể quốc gia đang cộng hưởng lẫn nhau, hình thành lợi thế cạnh tranh mới, tạo đà cho phát triển nhanh, bền vững.

Và Tổng Bí thư đã khẳng định, “khí thế cách mạng không đến từ lời nói mà từ kết quả cụ thể, từ mâm cơm của mỗi gia đình, từ hành động vì nhân dân”. Trách nhiệm của Trung ương là biến chủ trương thành dòng chảy trong cuộc sống, để nhân dân cảm nhận rõ thành quả đổi mới qua từng chính sách, từng hành động cụ thể.

Do đó, chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng như tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy 3 cấp trong toàn hệ thống. Trọng tâm của nhiệm vụ lớn lao này là số hóa quy trình, đơn giản hóa thủ tục, mở rộng phân cấp, phân quyền gắn trách nhiệm giải trình, đo bằng mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp. Chúng ta cũng đang khẩn trương hoàn thiện đề án tiêu chuẩn-phân loại đơn vị hành chính, phân loại đô thị theo hướng tổng thể, liên thông, khả thi, tạo không gian phát triển mới cho cấp cơ sở, để chính quyền cơ sở không chỉ là nơi thực thi nhiệm vụ, phục vụ nhân dân, mà còn là nguồn sáng tạo vô tận trong phát triển đất nước.

Để chuyển chủ trương lớn thành kết quả cụ thể, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh là cần hành động kiên quyết, minh bạch, nhất quán với “ba trọng tâm-ba công khai-một thước đo”. Trong đó, ba công khai nghĩa là công khai tiến độ, công khai trách nhiệm, công khai kết quả để xã hội cùng giám sát, cùng đồng hành. Một thước đo có nghĩa là mức sống và niềm tin của nhân dân.

Để tổ chức thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, vừa qua Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành 6 kết luận quan trọng. Quán triệt các chỉ đạo đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều nghị quyết, công điện, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành triển khai đồng bộ. Đến nay, 42/69 nhiệm vụ đã được hoàn thành, 27 nhiệm vụ còn lại đang được khẩn trương hoàn thiện, nhiều nội dung sẽ báo cáo Bộ Chính trị trong tháng 12/2025.

Trong tiến trình đổi mới nền hành chính theo hướng tinh gọn, hiện đại ấy, Bộ Nội vụ - cơ quan thường trực trong xây dựng, vận hành mô hình, đã tham mưu sửa đổi, bổ sung các quy định về chế độ, chính sách, tiền lương, phụ cấp, định biên cấp phó và quản lý biên chế. Đồng thời, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương hoàn thiện việc xác định vị trí việc làm, làm cơ sở xác định biên chế đến năm 2031. Các tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính, đô thị đang được hoàn thiện sau Hội nghị Trung ương lần thứ 12.

Bộ Nội vụ cũng đang xây dựng bộ công cụ đánh giá hiệu quả công việc, làm thước đo năng lực cán bộ, công chức, còn Bộ Tài chính bố trí nguồn lực hỗ trợ số hóa tài liệu, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị công nghệ thông tin ở vùng khó khăn. Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát, thống nhất khung giá đất sau sáp nhập, bảo đảm hài hòa lợi ích, thuận lợi cho giải phóng mặt bằng.

Mới đây, tại Họp báo Đại hội Đảng bộ Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cũng khẳng định, Chính phủ đã đổi mới tư duy và phương pháp điều hành mạnh mẽ, dám nghĩ, dám làm vì nhân dân. Việc phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực giúp địa phương được trao quyền chủ động, sáng tạo, chịu trách nhiệm toàn diện trong quản lý và phát triển. “Từ những tư duy đổi mới trên, chúng ta đã tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, sát dân, phục vụ dân tốt hơn”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Dù đạt những kết quả rõ rệt, song trong việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - như Bộ Nội vụ đã thẳng thắn chỉ ra, vẫn còn một số lĩnh vực chậm. Điển hình như việc thẩm quyền bổ nhiệm trong ngành giáo dục, cơ chế tài chính - kế toán, quy định về miễn giảm tiền sử dụng đất cho người có công, hay là phân quyền trong khoa học công nghệ, nông nghiệp và môi trường. Nguyên nhân chủ yếu do hệ thống thể chế, chính sách, pháp luật chưa đồng bộ, chưa sát thực tiễn; quy trình phối hợp giữa các cấp, các ngành vẫn trong giai đoạn điều chỉnh.

Ở cấp địa phương và cơ sở, sau hơn ba tháng vận hành, từ Hà Nội đến Cà Mau, mô hình chính quyền 2 cấp đang mang lại sức sống mới trong cải cách hành chính và chuyển đổi số. Hơn 3.100 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã đã vận hành ổn định, áp dụng mô hình “một cửa” hiện đại, kết nối trực tuyến, giúp người dân rút ngắn thời gian, giảm chi phí và tăng sự hài lòng.

Tại phường Tân Châu (An Giang), người dân chỉ cần quét mã QR trên Zalo để lấy số thứ tự, đặt lịch hẹn và tra cứu tiến độ xử lý hồ sơ trực tuyến. Sau ba tháng triển khai, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt 97%, kết quả giải quyết đúng và trước hạn hơn 99%. An Giang đạt 84,76 điểm trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, xếp loại “tốt”, mức độ hài lòng gần 99,5%.

Trung tâm phục vụ hành chính công phường Đống Đa tại số 71 phố Tôn Đức Thắng, thành phố Hà Nội. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN

Ở Hà Nội, phong trào đổi mới hành chính lan tỏa mạnh mẽ. Phường Đống Đa đã bứt phá từ hạng 119 lên hạng 3/126 xã, phường toàn thành phố chỉ trong hai tháng, được UBND thành phố tặng Thư khen. Phường Ô Chợ Dừa tiên phong ứng dụng “Trợ lý ảo AI” hỗ trợ cán bộ tra cứu pháp luật, chấm điểm pháp lý, giúp người dân tra cứu, giải quyết thủ tục nhanh chóng, chính xác, mọi lúc, mọi nơi.

Trên xã đảo Minh Châu của thành phố Hà Nội, chính quyền xã đã đưa công nghệ đến từng hộ dân. Toàn bộ cán bộ, công chức được cấp chữ ký số, vận hành thống nhất hệ thống văn bản điện tử, triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân. Phong trào “Bình dân học vụ số” giúp người cao tuổi, nông dân học kỹ năng số, sử dụng VNeID, etax Mobile, thanh toán không tiền mặt, học trực tuyến. Minh Châu trở thành hình mẫu về chính quyền số, kinh tế số, xã hội số ở cấp cơ sở.

Không khó để nhận thấy, ba tháng đầu tiên chỉ là bước khởi đầu, nhưng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã chứng minh tính đúng đắn và hiệu quả. Khi tư duy đổi mới từ Trung ương lan tỏa tới từng xã, phường, khi chính quyền thực sự “gần dân, sát dân”, niềm tin của nhân dân được củng cố, kỳ vọng về một nền hành chính hiện đại, minh bạch, phục vụ nhân dân ngày càng trở nên hiện thực hơn.

Hạnh Quỳnh (TTXVN)